Xin đừng bỏ Tết ta

Cảm giác khi đi chợ hoa, chọn mua một cành đào nở đúng dịp Tết Nguyên đán luôn làm ấm lòng người dân Việt mỗi dịp Xuân về - Ảnh: K.Linh

Khác với những người cho rằng ăn Tết ta dài ngày là lạc hậu, tốn kém, giảm năng suất, là lạc lõng so với cả thế giới, tôi lại nghĩ đất nước càng tiến bộ thì càng phải có nhiều ngày nghỉ. Và càng cần trân trọng những nét văn hóa đã được gìn giữ hàng nghìn đời nay. 

Một số ý kiến được bày tỏ trên báo chí gần đây khẳng định bỏ Tết âm lịch là cách để chúng ta hội nhập và tránh lệch pha với phần còn lại của thế giới. Tức là người Việt sẽ ăn Tết kiểu mới, kéo dài 1 tuần từ Noel 24/12 năm trước đến 1/1 năm sau.

Có nên như vậy không khi đa số người Việt không theo đạo Thiên chúa? Thiết nghĩ đổi nghỉ 1 tuần Tết ta sang nghỉ từ 24/12 đến mùng 1/1 sẽ trở thành một sự gượng ép về văn hóa. Tết âm lịch của người châu Á không chỉ là đếm ngày tháng cơ học mà còn được tính theo sự luân chuyển và giao hòa của bốn mùa, của tiết trời. Để ngày Tết có hoa mai, hoa đào nở rộ, có bánh chưng xanh mướt lộc xuân về. Để mỗi dịp Xuân sang là lúc cây cối đâm chồi nảy lộc, vạn vật sinh sôi báo hiệu một khởi đầu tốt đẹp.

Tôi thấy lạ khi ai đó viện dẫn Tết nhất năm bảy ngày kéo theo tệ bê tha, bài bạc là cái cớ để bỏ Tết âm lịch. Nếu vẫn giữ nguyên lối sống đó, thì ăn Tết tây hay Tết ta, 9 ngày hay 7 ngày vẫn có hàng chục ngàn ca đánh nhau vỡ đầu vì nhậu, chấn thương sọ não vì say rượu lái xe và vợ chồng chửi nhau vì bài bạc tán gia bại sản.

Tôi cũng thấy lạ khi ai đó nói nghỉ Tết dài ăn chơi tốn kém, sao không thấy thêm ngày nghỉ là kích thích tiêu dùng, là thời gian để tái tạo sức lao động.

Khi mới sang châu Âu, tôi ngạc nhiên khi thấy người Thụy Sỹ được nghỉ nhiều quá, họ làm việc giống ta, 40 tiếng/tuần nhưng một năm được nghỉ từ 4 - 5 tuần, khoảng 30 ngày.

Trẻ con chẳng hạn, tháng 10 nghỉ thu 2 tuần, tháng 12 nghỉ hai tuần (Tết và Noel), tháng 2 nghỉ đông 1 tuần, tháng 4 nghỉ xuân 2 tuần... Ngoài ra còn các ngày nghỉ lẻ tẻ như Phục sinh, Halloween, ngày thanh niên... Bố mẹ thường cũng xin nghỉ làm theo con để trông hoặc đi chơi, quanh năm là như thế.

Mà ở Pháp còn nghỉ nhiều hơn, trung bình một năm người Pháp nghỉ tầm 7-8 tuần, bởi họ làm việc có 35 tiếng/tuần, ít hơn Thụy Sỹ và ta 5 tiếng/tuần.

Nhìn ra thế giới, thấy người Mỹ, người Nhật cắm đầu vào làm việc, ít nghỉ ngơi, ít dành thời gian cho gia đình, con cái, kinh tế có đi lên nhưng cũng phát sinh quá nhiều các tệ nạn xã hội, bệnh nghề nghiệp mà người ta ví von là “hội chứng văn minh”.

Nhưng quả thật, cả thế giới cứ quay cuồng làm việc như điên, riêng châu Âu kinh tế có phần đi xuống nên chả biết có giữ mãi thế được không. Những người Việt xa quê, sống ở châu Âu như tôi thường mong muốn Việt Nam phát triển nhanh về kinh tế nhưng luôn là một chốn yên bình để hướng về.

Nói cho cùng, xin đừng gộp Tết ta vào Tết tây mà hãy bỏ đi những thói quen xấu khiến người ta sợ Tết. Thói hoang phí, rượu chè, cờ bạc, thói quen sĩ diện hão, nhà nghèo nhưng phải cố mua sắm trang hoàng tiêu pha cho bằng bè, bằng bạn để cả năm è cổ trả nợ. Rồi tệ mừng tuổi, biếu xén, đút lót trá hình thường được gọi “tình cảm” là quà Tết.

Ở bên này, không có lệ tặng quà thầy cô giáo. Phụ huynh nào thích thì mang tới biếu cô những phần bánh ngọt tự làm, những món quà bé xinh thể hiện tình cảm và sự chân thành của gia đình và các con. Không ai tặng những món quà có giá trị vật chất lớn, nghe nói thầy cô cũng không dám nhận.

Đi Tết sếp như ở nhà càng không, thậm chí với những nhân viên xuất sắc, ngày Tết, sếp muốn mời đến nhà ăn cơm, tặng quà cũng không phải dễ dàng gì.

Nhiều người bạn của tôi làm sếp ở bên này chia sẻ, món quà chả đáng gì nếu so với việc bị tố nhận hối lộ, mất việc. Quà Tết vì thế cũng là những món quà tinh thần, không quá câu nệ về vật chất. Ngày Tết do thế thường là thời khắc dành cho gia đình, bố mẹ, anh chị em, những người thân yêu nhất.

Nhiều trẻ hóc hạt hướng dương trong dịp Tết