Bảo vệ quyền lợi người lao động khi chủ DN bỏ trốn

Công nhân tụ tập đòi quyền lợi khi chủ một DN tại Đồng Nai bỏ trốn

Người lao động chịu thiệt

Tại TP HCM, từ đầu năm đến nay¸ tình trạng một số chủ DN FDI làm ăn thua lỗ rồi bỏ trốn gây thiệt thòi quyền lợi cho NLĐ. Hầu hết DN có chủ bỏ trốn đều nợ BHXH lớn, không có khả năng chi trả. Vụ gần đây nhất tại Công ty TNHH Nam Phương (100% vốn Hàn Quốc, KCN Tây Bắc; huyện Củ Chi, TP HCM) khi giám đốc mất tích, để lại khoản nợ lương và BHXH của 600 công nhân hơn 31 tỉ đồng.

Theo Ban Quản lý các KCN tỉnh Đồng Nai, hiện có hơn 100 DN trong các KCN làm ăn thua lỗ. Tổng số nợ BHXH đến tháng 9 là hơn 550 tỉ đồng, trong đó riêng các DN FDI nợ trên 243 tỉ đồng (chiếm gần 50% số nợ). Sau vụ việc tại Công ty TNHH MTV Cho Won, Sở LĐ, TB&XH tỉnh đã đề nghị UBND tỉnh rà soát lại các DN đang thuê nhà xưởng trên địa bàn để có giải pháp quản lý chặt, tránh tình trạng chủ DN bỏ trốn, gây thiệt thòi quyền lợi NLĐ.

Khi chủ DN bỏ trốn, giải pháp duy nhất của các cơ quan chức năng địa phương là niêm phong tài sản DN để làm cơ sở giải quyết quyền lợi cho NLĐ. Thế nhưng, số tài sản giá trị còn lại của DN không bao nhiêu nên cơ sở bảo đảm giải quyết quyền lợi cho công nhân là con số không.

Cần ký quỹ bảo vệ quyền lợi người lao động

Không khó nhận ra những biểu hiện lạ ở DN FDI có chủ bỏ trốn, đó là liên tục chậm lương, nợ BHXH kéo dài, sau đó là âm thầm tẩu tán tài sản và cắt đứt liên lạc với NLĐ. Những biểu hiện lạ này được NLĐ và Công đoàn cơ sở tại DN phản ánh, thậm chí khuyến cáo. Thế nhưng, sự phản ứng chậm chạp của các cơ quan chức năng đã khiến NLĐ gánh chịu hậu quả.

Theo ông Nguyễn Tất Năm, Trưởng phòng Lao động - Tiền lương - BHXH, Sở LĐ, TB&XH TP HCM, tình trạng trên xảy ra do các biện pháp chế tài, xử phạt vi phạm hiện hành chưa đủ sức răn đe dẫn đến nhờn luật. Hiện, Chính phủ và các bộ, ngành T.Ư vẫn chưa có văn bản hướng dẫn quy trình xử lý DN nợ, chậm đóng BHXH kéo dài hoặc chủ DN bỏ trốn và quy trình chuyển hồ sơ sang cơ quan chức năng để truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của Bộ luật Hình sự. Bên cạnh đó, công đoàn cơ sở cũng có một phần trách nhiệm khi chưa mạnh dạn tố cáo sai phạm về tiền lương, BHXH của DN.

Theo ông Mai Ngọc Thuần, Phó chủ tịch LĐLĐ quận Bình Tân, TP HCM, hiện vẫn chưa có quy định cụ thể về việc DN bỏ trốn là như thế nào, bao nhiêu lâu gọi là bỏ trốn, xử lý khối tài sản còn lại ra sao. Trong khi đó, tài sản DN nếu không được bảo quản sẽ xuống cấp, đến khi xử xong và thanh lý cũng không còn giá trị, do vậy có thắng kiện NLĐ cũng thiệt thòi. Lãnh đạo Công đoàn KCX-KCN TP cho biết, ở một số vụ việc, NLĐ được tuyên thắng kiện nhưng chẳng nhận được gì vì còn vướng khâu thi hành án.

Theo ông Nguyễn Tất Năm, Bộ LĐ, TB&XH cần sớm tham mưu, trình Chính phủ ban hành các biện pháp chế tài, cưỡng chế cụ thể trong trường hợp DN không chấp hành quyết định, kết luận thanh tra (lương, BHXH) để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của NLĐ. Ông Năm cũng đề xuất, nên xem xét bổ sung quy định DN trước khi thành lập phải có phương án sử dụng lao động và có tiền ký quỹ bảo đảm thực hiện nghĩa vụ với NLĐ khi mất khả năng thanh toán hoặc bỏ trốn.

Hà Nội: Hỗ trợ phương tiện đưa người lao động về quê đón Tết