Loại bỏ tâm lý ngại thay đổi khi sắp xếp bộ máy

Trao đổi với Báo Giao thông, TS Nguyễn Sĩ Dũng, nguyên Phó chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội cho rằng, việc sắp xếp lần này khó khăn không chỉ ở kỹ thuật mà còn ở tâm lý và lợi ích, nhất là tâm lý ngại thay đổi.

Giảm chồng chéo, tăng minh bạch

Theo định hướng, bộ máy của Chính phủ sẽ được tinh gọn từ 30 xuống còn 21 đầu mối (giảm 9 đầu mối) gồm 13 bộ, 4 cơ quan ngang bộ và 4 cơ quan thuộc Chính phủ. Điều này có ý nghĩa thế nào, thưa ông?

Việc giảm tối thiểu 5 bộ và 4 cơ quan trực thuộc Chính phủ là bước tiến quan trọng, thể hiện quyết tâm tinh gọn bộ máy hành chính, phù hợp với yêu cầu đổi mới hiện nay.

Tinh giản số lượng cơ quan không chỉ giảm gánh nặng tổ chức mà còn mở ra cơ hội tái cơ cấu chức năng, nhiệm vụ, thúc đẩy phối hợp hiệu quả hơn giữa các cơ quan.

Chính phủ có thể điều phối nguồn lực tốt hơn, giảm chồng chéo chức năng và tăng tính minh bạch. Đây là bước tạo tiền đề hoàn thiện bộ máy theo hướng hiện đại, chuyên nghiệp trong tương lai.

Sau khi đã tinh gọn bộ máy Chính phủ, quá trình vận hành cần lưu ý những gì?

Một Chính phủ hiệu quả cần tối ưu tổ chức, năng lực vận hành và cách thức triển khai chính sách. Các bộ, ngành phải phân định chức năng rõ ràng, tránh chồng chéo để tăng trách nhiệm và minh bạch.

Đồng thời, cần nâng cao năng lực chuyên môn và ứng dụng công nghệ hiện đại để vận hành hiệu quả hơn. Trọng tâm quản lý cần chuyển từ quy trình sang kết quả, với các chỉ số đo lường cụ thể.

Sự phối hợp liên ngành và tinh giản bộ máy bên trong các bộ, ngành là yếu tố quan trọng, cùng với phân cấp, phân quyền mạnh mẽ hơn để tăng tính chủ động của địa phương.

Kết hợp tư duy chiến lược, công nghệ và quản lý hiện đại sẽ giúp Chính phủ vận hành hiệu quả, tạo niềm tin và thúc đẩy phát triển bền vững.

Theo ông, việc tổ chức hợp lý các bộ đa ngành, đa lĩnh vực sẽ mang lại những lợi ích gì?

Bộ đa ngành giúp tập trung các nhiệm vụ liên quan vào một đầu mối, giảm chồng chéo chức năng và tăng tính thống nhất trong chính sách. Đồng thời, việc này tối ưu hóa nguồn lực, giảm chi phí hành chính.

Bộ đa ngành cũng giải quyết hiệu quả các vấn đề liên ngành như phát triển bền vững, chuyển đổi số, đơn giản hóa quy trình. Với tầm nhìn toàn diện, bộ đa ngành giúp hoạch định chính sách chiến lược thuận lợi hơn.

Tóm lại, cơ cấu theo hướng này không chỉ tăng hiệu quả mà còn giúp Việt Nam thích ứng tốt hơn với các yêu cầu phát triển mới.

Cải cách thực chất, tạo dựng niềm tin

So với các lần sắp xếp bộ máy trước đây, ông đánh giá quy mô đợt sắp xếp lần này thế nào?

Đợt sắp xếp, tinh gọn bộ máy lần này có quy mô lớn và mang ý nghĩa quan trọng hơn các lần trước, là bước đi chiến lược trong lộ trình cải cách hành chính toàn diện.

Việc giảm tối thiểu 5 bộ và 4 cơ quan thuộc Chính phủ không chỉ giảm số lượng mà còn tái cơ cấu chức năng, tập trung tối ưu hóa hoạt động quản lý nhà nước, tạo cơ hội hiện đại hóa, xây dựng Chính phủ điện tử minh bạch và hiệu quả.

Việc này không chỉ nâng cao chất lượng dịch vụ công mà còn tạo dựng niềm tin của người dân, thể hiện cam kết cải cách thực chất vì lợi ích xã hội.

Đợt sắp xếp này nếu thực hiện hiệu quả, sẽ tạo ra tác động tích cực lâu dài, thúc đẩy phát triển bền vững và củng cố niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước.

Tổng Bí thư Tô Lâm đã lưu ý: "Những công việc chúng ta làm hôm nay sẽ quyết định tương lai. Chậm trễ là có lỗi với nhân dân". Theo ông, thông điệp này có ý nghĩa ra sao?

Thông điệp của Tổng Bí thư khẳng định tầm quan trọng của việc quyết liệt, kịp thời và hiệu quả trong mọi quyết sách và hành động của hệ thống chính trị.

Đây không chỉ là lời nhắc nhở, mà còn là kim chỉ nam cho hành động. Đó là lời hiệu triệu để toàn bộ hệ thống chính trị và mỗi cá nhân ý thức sâu sắc hơn về trách nhiệm của mình đối với nhân dân và đất nước.

Chậm trễ không chỉ là một sai lầm, mà còn là sự lãng phí cơ hội và có thể làm tổn hại đến tương lai của cả dân tộc.

Tập trung vào ba trụ cột

Sắp xếp, tinh gọn bộ máy là vấn đề khó, thậm chí rất khó, vậy theo ông việc triển khai phải bắt đầu từ đâu và cần lưu ý những gì để việc tinh gọn không đơn thuần chỉ là sự sắp xếp một cách cơ học?

Cần triển khai trên nền tảng vững chắc, theo lộ trình khoa học, minh bạch và tập trung vào ba trụ cột: tư duy chiến lược, đánh giá thực trạng và tái cơ cấu có hệ thống.

Tinh gọn bộ máy không chỉ là giảm đầu mối mà là cải cách toàn diện. Lãnh đạo cần quyết tâm cao, chỉ đạo sát sao để vượt qua lực cản từ lợi ích cục bộ và tâm lý ngại thay đổi.

Rà soát kỹ chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan để xác định chồng chéo, kém hiệu quả, làm cơ sở cho việc tái cơ cấu hoặc sáp nhập.

Sáp nhập các lĩnh vực tương đồng để tăng tính liên kết, giảm cấp trung gian và đơn giản hóa quy trình làm việc, đảm bảo bộ máy nhanh, linh hoạt.

Bên cạnh đào tạo nhân lực chất lượng cao và ứng dụng chuyển đổi số để tăng tính minh bạch, hiệu quả và giảm tải công việc, cần công khai lộ trình, giải thích rõ mục tiêu để tạo sự đồng thuận. Đồng thời, hỗ trợ cán bộ bị ảnh hưởng bằng chính sách hợp lý.

Việc này cần chia lộ trình thành từng giai đoạn, thí điểm trước khi nhân rộng, giám sát chặt chẽ để đảm bảo không chậm trễ hoặc sai lệch.

Tóm lại, tinh gọn bộ máy là cơ hội cải cách toàn diện, đòi hỏi tư duy chiến lược, tái cơ cấu minh bạch và quyết tâm chính trị vì lợi ích quốc gia, dân tộc.

Giữ người có năng lực, loại người yếu kém

Sắp xếp, tinh gọn bộ máy liên quan đến nhân sự, tâm tư, tình cảm, nguyện vọng và lợi ích của một số cá nhân, tổ chức. Theo ông, cần giải quyết vấn đề này thế nào?

Đợt sắp xếp lần này gặp khó khăn chính là tâm lý ngại thay đổi. Một số cá nhân, tổ chức lo ngại mất vị trí, quyền lợi, hoặc cảm giác bất an trước thay đổi lớn. Sáp nhập, giải thể có thể dẫn đến dư thừa cán bộ, khó khăn trong xử lý nhân sự. Nếu không thực hiện khoa học, tái cơ cấu dễ bỏ sót nhiệm vụ hoặc giảm hiệu quả.

Quá trình không đồng bộ có thể gây bất bình hoặc gián đoạn dịch vụ công, hoặc nếu chưa đồng bộ công nghệ hiện đại, đặc biệt ở các địa phương sẽ làm giảm hiệu quả vận hành.

Tóm lại, khó khăn không chỉ ở kỹ thuật mà còn ở tâm lý và lợi ích. Tuy nhiên, với chỉ đạo quyết liệt, lộ trình minh bạch và chính sách hỗ trợ phù hợp, những thách thức này có thể vượt qua.

Việc tinh gọn bộ máy cũng đồng nghĩa giảm số lượng biên chế. Vậy chúng ta phải làm gì để người ít đi nhưng công việc hiệu quả hơn, thưa ông?

Trước hết, cần nâng cao chất lượng cán bộ, tập trung vào năng lực chuyên môn và kỹ năng, loại bỏ những cá nhân không đáp ứng yêu cầu. Các quy trình làm việc cần được đơn giản hóa, giảm bớt chồng chéo và xác định rõ trách nhiệm.

Ứng dụng công nghệ số và trí tuệ nhân tạo sẽ hỗ trợ xử lý công việc nhanh chóng, giảm áp lực cho nhân sự.

Phân cấp, phân quyền rõ ràng cũng giúp giảm tải cho trung ương, tăng hiệu quả quản lý tại cơ sở. Văn hóa làm việc hiện đại, khuyến khích sáng tạo và đo lường hiệu suất (KPI) sẽ cải thiện năng suất hệ thống.

Cuối cùng, cần chính sách hỗ trợ hợp lý cho người dư thừa, bao gồm tái đào tạo và tạo cơ hội việc làm mới.

Cảm ơn ông!