Tăng tốc trên công trường sân bay Long Thành

Giải trình tại Quốc hội về nguyên nhân khiến dự án phải dời thời hạn về đích từ năm 2025 sang năm 2026, Bộ GTVT cho biết, do thời gian đấu thầu, vướng mặt bằng, hồ sơ thủ tục, dịch Covid-19…

Tuy nhiên thời điểm hiện tại, dự án đã bước vào giai đoạn tăng tốc, trên công trường có khoảng 6.000 kỹ sư, công nhân cùng hàng nghìn xe máy, thiết bị thi công ngày đêm.

Chuyện GPMB chỉ có ở Long Thành

Những ngày cuối tháng 11, ghi nhận của PV Báo Giao thông trên công trường sân bay Long Thành, việc thi công diễn ra rất nhộn nhịp tại các gói thầu, từ đường dẫn đến đường băng, sân đỗ, nhà ga.

Tiến độ đang đẩy nhanh từng ngày để bù lại thời điểm thời tiết không tốt hoặc vướng mặt bằng. Mục tiêu hoàn thành dự án và đón chuyến bay thương mại đầu tiên vào tháng 9/2026 đã được ấn định.

Ít ai hình dung được cách đây gần 2 năm, đại công trường vẫn còn là một vùng đất bạt ngàn cao su, xen kẽ nhà dân, chưa giải phóng được mặt bằng. Với diện tích 5.000ha với 5.500 hộ dân bị ảnh hưởng, việc lo tái định cư cho 4.500 hộ là khối lượng công việc khổng lồ với tỉnh Đồng Nai.

Từ năm 2018, Đồng Nai đã bắt đầu triển khai giải phóng mặt bằng phục vụ dự án. Thời điểm bắt tay vào công việc, nguồn dữ liệu đất đai trong khu vực đã có tuổi đời gần 20 năm.

Do đó giữa nguồn dữ liệu này và hiện trạng sử dụng đất trên thực tế có hàng loạt sai lệch, chồng chéo. Cán bộ thời bấy giờ phải rà soát từng nội dung để xử lý, đảm bảo quyền lợi cho người dân. Chưa được bao lâu thì dịch Covid-19 bùng phát, tất cả đều phải tạm ngưng vì giãn cách xã hội.

Ông Lê Nguyễn Hoàng Ân, Tổ trưởng Tổ bồi thường dự án sân bay Long Thành cho hay, các hồ sơ có sự sai lệch giữa giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và hiện trạng sử dụng. Các tổ kiểm đếm phải phối hợp với xã kiểm tra thực tế, mời những người liên quan lên làm việc. Khi hoàn tất, phải thu hồi giấy chứng nhận đã cấp, ban hành quyết định thu hồi mới đúng theo hiện trạng.

"Với các trường hợp trên, quy trình thực hiện phải mất từ 8 tháng đến một năm, anh em phải làm ngày làm đêm", ông Ân nói.

Theo ông Lê Văn Tiếp, Chủ tịch UBND huyện Long Thành, nếu ở các dự án khác, công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng chỉ thực hiện khoảng 14 bước, ở sân bay Long Thành phải thực hiện đến 20 bước.

"Thành công lớn nhất là tạo được sự đồng thuận, không để xảy ra khiếu kiện đông người. Từ thực tiễn tại sân bay Long Thành địa phương cũng rút ra được nhiều bài học kinh nghiệm quý", ông Tiếp nói.

Tương tự, ông Dương Minh Dũng, Bí thư huyện Long Thành kể thêm, có 28.000 nhân khẩu phải di dời nên địa phương phải chia theo tổ từ ấp đến xã và huyện để vận động bà con. Tỉnh cũng huy động 113 cán bộ biệt phái về để giúp huyện.

"Với khối lượng công việc rất lớn, chỉ có ngần ấy thời gian triển khai, nhiều lúc chúng tôi cũng không hình dung được", ông Dũng nói.

Đến tháng 8/2023, những mét đất cuối cùng trong 5.000ha phục vụ sân bay Long Thành đã được bàn giao. Quý II/2024, mặt bằng của hai tuyến đường T1, T2 cũng hoàn thành để nhà thầu tập trung thi công.

Thận trọng để có nhà thầu tốt nhất

Tại khu vực thi công nhà ga sân bay Long Thành những ngày qua, sau khi đã cất nóc, các nhà thầu đang tập trung thi công phần kết cấu mái thép. Đây được xem là "trái tim" của sân bay Long Thành.

Ông Nguyễn Tiến Việt, Phó tổng giám đốc Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) cho biết, đến nay gói thầu 5.10 - nhà ga hành khách hoàn thành gần 31%, vượt tiến độ gần 1 tháng. Các nhà thầu đã xây dựng xong phần bê tông cốt thép cho cột, dầm, sàn của bốn tầng và đang lắp đặt kết cấu mái thép. Dự kiến, phần xây dựng cơ bản sẽ hoàn thành trước tháng 12/2025, toàn bộ gói thầu sẽ kết thúc vào ngày 31/8/2026.

Trước đó, để lựa chọn được những nhà thầu chất lượng thi công gói thầu 5.10, chủ đầu tư đã phải rất "cân não". Từ tháng 9/2022, hồ sơ mời thầu lần đầu được phát ra, với thời gian thi công 33 tháng. Với tiêu chí này, công trình sẽ đảm bảo đưa vào khai thác từ quý IV/2025 đúng như Nghị quyết của Quốc hội và Quyết định phê duyệt dự án của Thủ tướng Chính phủ. Tuy nhiên, sau đó phải hủy thầu vì không có nhà thầu nào đáp ứng yêu cầu của hồ sơ.

Đến ngày 19/1/2023, ACV tiếp tục mời thầu lần 2 và phải điều chỉnh thời gian thực hiện gói thầu lên 39 tháng. Lần mời thầu thứ 2 kéo dài tới giữa tháng 6/2023. Sau hai tháng chấm thầu đã lựa chọn được liên danh nhà thầu VIETUR (liên danh nhà thầu Thổ Nhĩ Kỳ và các nhà thầu Việt Nam).

Như vậy, mất gần một năm mới có thể tìm được đơn vị thi công hạng mục quan trọng này nên tiến độ dự án buộc phải lùi thời gian về đích sang quý III/2026. Theo ACV, đối với việc gia hạn này bao gồm cả nguyên nhân chủ quan và khách quan.

Ông Lại Xuân Thanh, nguyên Chủ tịch HĐQT ACV nhận định, việc thận trọng trong việc lựa chọn đơn vị thi công gói thầu 5.10 đã được minh chứng bằng hiệu quả thực tế trên công trường.

Tiến độ nhiều dự án thành phần khả quan

Dù gặp nhiều khó khăn, tuy nhiên hiện nay dự án sân bay Long Thành đã bước vào giai đoạn tăng tốc, lấy lại tiến độ. Tại công trường có khoảng 6.000 kỹ sư, công nhân cùng hàng nghìn xe máy thiết bị thi công ngày đêm.

Ông Nguyễn Tiến Việt cho biết, tiến độ nhiều gói thầu đang đạt và vượt so với kế hoạch. Ngoài gói thầu 5.10 đang vượt tiến độ gần một tháng, các gói thầu khác cũng đang có tiến độ rất tốt.

Trong đó, gói thầu 4.6 - thi công đường cất hạ cánh và sân đỗ cũng đạt trên 43%. Công tác đào đắp, san lấp, bê tông xi măng đang được đẩy mạnh. Riêng phần đường cất hạ cánh đã hoàn thành lớp nền, móng, cơ bản hoàn thành lớp bê tông xi măng M150/25, đang thi công lớp mặt bê tông xi măng M350/45. Dù triển khai sau, nhưng gói thầu này dự kiến hoàn thành và khai thác kỹ thuật trước ngày 30/4/2025.

Ông Lê Văn Tiến (nhà thầu ACC) cho biết, liên danh nhà thầu cam kết đưa đường cất hạ cánh về đích vào ngày 30/4/2025. Hiện nay, hạng mục này đã vượt tiến độ hơn hai tháng.

"Chúng tôi huy động hàng nghìn nhân sự máy móc thiết bị để đẩy nhanh thi công gói 4.6. Anh em kỹ sư công nhân chia làm nhiều ca kíp, làm việc liên tục", ông Tiến nói.

Về hạ tầng giao thông kết nối - gói thầu 6.12 sản lượng đạt gần 60%. Tuyến đường kết nối T1 dự kiến hoàn thành vào tháng 11/2025, trong khi các nút giao quan trọng sẽ hoàn tất trước tháng 8 và tháng 10 cùng năm, đảm bảo kết nối thuận lợi vào sân bay.

Đối với hạng mục sân đỗ tàu bay (gói thầu 4.7) đã khởi công từ tháng 9/2024, dự kiến hoàn thành vào ngày 11/8/2026. Hiện các đơn vị thi công đang chuẩn bị mọi nguồn lực để thực hiện đúng tiến độ.

Các hạng mục khác như gói thầu 4.8 về giao thông nội cảng, hạ tầng kỹ thuật đã chọn được nhà thầu, sắp khởi công. Còn gói thầu 4.9 - hệ thống nhiên liệu tàu bay, cũng đã sẵn sàng thi công với cam kết hoàn thành đúng kế hoạch trong vòng gần hai năm tới.

Do tiến độ đang rất tốt nên ACV đã báo cáo, xin chủ trương xây dựng luôn đường cất hạ cánh thứ hai với kinh phí dự kiến 3.455 tỷ đồng ở giai đoạn 1, từ nguồn kinh phí tiết kiệm trong quá trình đấu thầu, không ảnh hưởng tổng mức đầu tư dự án thành phần 3. Nếu được thông qua, dự kiến đường băng thứ hai sẽ thi công từ cuối năm 2025, hoàn thiện vào quý III/2026 để đảm bảo tốt nhất cho vận hành sân bay giai đoạn 1.

Tương tự, ở dự án thành phần 2 - công trình quản lý bay, tháp không lưu vượt kế hoạch gần 2 tháng, đã xong phần thô bê tông xi măng, đang lắp đặt thang máy, hệ thống cơ điện. Còn lại, các hạng mục khác như trạm radar, nhà điều hành, trạm phát sóng… cũng đều đáp ứng yêu cầu đề ra.

Riêng dự án thành phần 1 và 4 các hạng mục cũng đang được hoàn tất hồ sơ, triển khai dần để đồng bộ cùng các dự án còn lại, đưa sân bay Long Thành kịp bay chuyến bay thương mại đầu tiên vào ngày 2/9/2026.