Vén màn bí mật kẻ giật dây chính trường Mỹ

Ông Charles Koch trao đổi cùng Tổng thống Mỹ Barack Obama

Chính trường Mỹ đang nóng bỏng từng ngày với cuộc đua vào Nhà Trắng. Với cơ chế vận động bầu cử sặc mùi tiền nên bên cạnh các đại gia siêu giàu như tỷ phú: Bill Gates, Waren Buffet, Mark Zuckerberg, Donald Trump,… “anh em nhà Koch”- chủ sở hữu Tập đoàn Koch Industries với lợi nhuận 115 tỷ USD/năm, còn được biết đến như những đại gia thao túng giới chính trị gia tại Mỹ.

Rót tiền không tiếc tay

Cụm từ “anh em nhà Koch” thường được dùng để nhắc tới hai tỷ phú Charles (80 tuổi) và David Koch (75 tuổi) - những siêu đại gia luôn quan tâm tới hệ thống chính trị Mỹ, cũng như thường xuyên “rót tiền” cho các chính trị gia. Trong mắt nhiều người, Charles và David Koch đang ủng hộ Đảng Cộng hòa và điều khiển các chính trị gia theo ý muốn của họ nhờ vào “suối” tiền không ngừng chảy. Còn đối với các ứng viên Đảng Cộng hòa đang gấp rút chạy đua vào vị trí người đứng đầu nước Mỹ, kết quả bầu cử của họ cao hay thấp phụ thuộc vào hành động của Charles và David Koch. Vì vậy, các ứng cử viên đều mong mỏi và nỗ lực để được “lọt vào mắt xanh” của anh em nhà Koch.

Anh em nhà Koch bắt đầu đầu tư tiền cho các chính trị gia từ năm 2003. Từ đó đến nay, họ đã đổ không ít tiền vào các chiến dịch tranh cử Tổng thống của các ứng viên mà họ hy vọng sau này sẽ đi theo hướng mang lại lợi ích cho hệ thống công ty của họ.

Mỗi “mùa” bầu cử, anh em nhà Koch “ngầm” lựa chọn ứng viên tiềm năng để đầu tư. Hầu hết các ứng viên lọt vào mắt xanh của nhà đầu tư phóng khoáng này đều là người của Đảng Cộng hòa. Mỗi năm, Koch thường tổ chức một hội nghị tư nhân với sự góp mặt của rất nhiều tỷ phú, đại gia để kêu gọi đầu tư cho các ứng viên. Hội nghị này trở thành điểm dừng cần thiết của bất cứ ứng viên Đảng Cộng hòa nào đang cần kêu gọi tài chính tranh cử. Tất nhiên, trừ ứng viên tỷ phú Donald Trump và thực tế, ông Trump cũng không được mời tới hội nghị tổ chức vào mùa hè năm ngoái, với 450 nhà quyên góp tham dự. Qua hội nghị này, số tiền anh em Koch vận động để hỗ trợ các ứng viên lên tới hàng triệu USD.

Theo thống kê, đến nay, anh em Koch đã tài trợ cho Đảng Cộng hòa lên đến 900 triệu USD. Dự kiến, số tiền này sẽ còn tăng cao hơn nữa do Mỹ đã nới lỏng chính sách, cho phép các ứng viên Tổng thống được nhận tiền ủng hộ không giới hạn.

Ông Charles Koch lên bìa Tạp chí Forbes

Dùng tiền thay đổi kết quả bầu cử

Mùa bầu cử năm nay, một trong những ứng viên mới nổi của Đảng Cộng hòa được dự đoán lọt vào tầm ngắm của anh em nhà Koch là bà Carl Fiorina. Từ mùa hè vừa qua, với trong tay vỏn vẹn 5 triệu USD để thực hiện chiến dịch bầu cử, bà Fiorina chật vật đưa tên tuổi của mình tới cử tri nhưng gần như đều đứng chót trên đường đua.

Tuy nhiên, có tin đồn, từ tháng 5 đến nay, anh em nhà Koch luôn dành sự quan tâm đặc biệt đối với bà Fiorina. Họ mời bà tới phát biểu tại Hội nghị các nhà tài trợ giàu có được tổ chức ở khu resort nhìn ra biển hồi tháng 8 vừa rồi. Tuy lúc đó là ứng viên Đảng Cộng hòa có số phiếu thấp nhất nhưng bà Fiorina đã chớp cơ hội và gây ấn tượng bằng bài phát biểu về dự định chính trị của mình khá chi tiết. Theo các chuyên gia, nếu nhà Koch hỗ trợ, chiến dịch của bà Fiorina sẽ thay đổi chỉ trong một đêm.

Số tiền nhà Koch hỗ trợ sẽ trở thành “bệ đỡ”, đẩy Carly Fiorina từ một ứng viên có số phiếu “lẹt đẹt” lên mức đối thủ nữ có tiềm năng đánh bại ứng viên dẫn đầu Đảng Cộng hòa - tỷ phú Donald Trump.

Thực tế, anh em nhà Koch từng thành công trong việc dùng tiền để thay đổi kết quả bầu cử. Trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ năm ngoái, Tập đoàn Koch đã chi hàng triệu USD vào quảng cáo để đánh bật các ứng viên Đảng Dân chủ khỏi ghế Thượng viện và đưa ứng viên Đảng Cộng hòa thế chỗ. Tổng cộng, anh em nhà Koch chi tới 290 triệu USD để “định hình” kết quả bầu cử Thượng viện năm 2014. Ứng viên Sheila Krumholz đang điều hành Trung tâm Phản ứng chính trị - chuyên theo dõi dòng tiền chảy vào chính trường cũng như những phản ứng trong quá trình bầu cử, nhận định: “Chúng tôi chưa bao giờ chứng kiến sự chuyển biến như vậy trước đây”.

Một số chuyên gia nhận định, từ sức ảnh hưởng và sự giàu có ngày càng vững chắc, anh em nhà Koch đang tiến gần hơn tới những mục tiêu “ngầm”; cuộc đua vào vị trí Tổng thống sắp tới có thể coi là thước đo quyền lực của hai người đàn ông - những “người tạo dựng ngôi vua” của Đảng Cộng hòa.

Anh em nhà Koch giàu cỡ nào?

Koch Industries là tập đoàn lớn do Charlies Koch làm Giám đốc Điều hành (CEO), ông David Koch làm Phó giám đốc Điều hành. Tập đoàn Koch hình thành từ những năm 1940 nhờ bàn tay của cha họ - ông Fred Koch, một di dân gốc Hà Lan. Koch Industries được Tạp chí Forbes bình chọn là công ty tư nhân lớn thứ hai xét về lợi nhuận tại Mỹ với lợi nhuận 115 tỷ USD/năm. Các lĩnh vực kinh doanh của Tập đoàn Koch len lỏi tới những nhu cầu rất cơ bản của người dân Mỹ cũng như kết nối tới mọi ngành công nghiệp: Sợi làm thảm (Stainmaster), giấy vệ sinh (Angel Soft), vật liệu để sản xuất quần jeans, quần tập yoga (Lycra), cáp điện thoại (Molex), kính (Guardian), phân bón (Koch Agronomic Services)… Hơn hết, anh em nhà Koch đang sở hữu nhiều nhà máy lọc dầu tại bang Texas, Alaska, Minnesota, kiểm soát hơn 6.400 đường ống dẫn dầu.

Koch Industries tạo công ăn việc làm cho hơn trăm nghìn người tại 60 quốc gia trong đó có 60 nghìn người tại Mỹ. Theo khảo sát của Tạp chí Forbes, CEO Charlies Koch đứng thứ 29 trong số những người quyền lực nhất thế giới năm 2015. Điều đó lý giải vì sao cái tên Koch “quen tai” với cả người già lẫn trẻ con Mỹ. 

Chính trường Mỹ: Tổng thống-lưỡng viện đối đầu, chính sách nào thay đổi?