Để dân hưởng lợi từ xã hội hóa đăng kiểm

Kiểm định phương tiện tại Trung tâm đăng kiểm 14-01D Quảng Ninh

Đến nay, sau khoảng 3 năm triển khai đã có hơn 70 trung tâm, chi nhánh được thành lập (ngoài ra còn hơn chục trung tâm đang trong quá trình xây dựng).

Nên đọc

Nhiều trung tâm đăng kiểm lỗ nặng

Việc xã hội hóa các trung tâm đăng kiểm giúp người dân thuận lợi hơn khi đưa phương tiện đi kiểm định, phá thế độc quyền trong đăng kiểm. Thực tế, khi chưa xã hội hóa, không ít trung tâm đăng kiểm có tư tưởng “cấp phép” kiểm định an toàn kỹ thuật cho phương tiện, khiến chủ phương tiện, lái xe mang tâm lý xin - cho khi đi đăng kiểm. Còn giờ đây, “cú hích” xã hội hóa khiến trung tâm đăng kiểm phải coi chủ xe, lái xe là khách hàng thực sự.

Mặc dù vậy, xu hướng xã hội hóa mạnh mẽ các trung tâm đăng kiểm thời gian qua cũng bộc lộ không ít bất cập. Thể hiện rõ nhất là tình trạng phát triển ồ ạt, khiến tỷ lệ trung tâm đăng kiểm tăng nhanh hơn quá nhiều so với tỷ lệ gia tăng ô tô. Ở một số địa phương, số trung tâm đăng kiểm thành lập mới tính đến năm 2017 đã đạt mốc quy hoạch đến năm 2020. Cùng đó là việc đầu tư chỉ tập trung chủ yếu ở các đô thị, nhiều trung tâm đặt quá gần nhau, trong khi ở các vùng sâu, vùng xa rất ít khiến nơi quá thừa, nơi thiếu, người dân vẫn phải lặn lội đường xa đi đăng kiểm.

Quá nhiều trung tâm đăng kiểm cũng nảy sinh tình trạng cạnh tranh không lành mạnh. Tình trạng chung là nhiều đơn vị đăng kiểm cả cũ và mới đều bị giảm doanh thu, hoạt động cầm chừng và thu không đủ bù chi. Dây chuyền tiền tỉ nằm đợi xe, nguồn vốn đầu tư không hiệu quả. Hệ quả của điều này là nguy cơ kiểm định “ăn bớt” quy trình, bỏ qua tiêu chuẩn chất lượng để thu hút phương tiện, tạo doanh thu.

Ở góc độ khác, hiện nhiều đơn vị đăng kiểm Nhà nước đã và đang chuyển sang công ty cổ phần để hoạt động bình đẳng theo luật doanh nghiệp. Thế nhưng đằng sau việc này có hiện tượng doanh nghiệp thâu tóm toàn bộ trung tâm đăng kiểm ở một địa phương; hoặc thành lập mới nhiều trung tâm đăng kiểm trên cùng địa bàn cũng nảy sinh lo ngại độc quyền.

Cục Đăng kiểm VN đã đề xuất bỏ quy định trung tâm đăng kiểm xe cơ giới khi thành lập phải có trong quy hoạch tổng thể về các đơn vị đăng kiểm và dây chuyền kiểm định. Lý do là điều kiện kinh doanh này không phù hợp với Luật Quy hoạch hiện hành, bởi luật trên không cho phép quy hoạch các đơn vị kiểm định và dây chuyền kiểm định. Do vậy, khả năng cao là thời gian tới sẽ không còn quy hoạch đối với trung tâm đăng kiểm. Điều này càng khiến xu thế xã hội hóa, đầu tư mở mới trung tâm đăng kiểm nở rộ hơn.

Vì vậy, ngay từ thời điểm này, các cơ quan quản lý nhà nước cần đề xuất cơ chế phù hợp, tạo điều kiện để các trung tâm đăng kiểm xã hội hóa phát triển; đồng thời có giải pháp chấn chỉnh, tránh việc cạnh tranh không lành mạnh, loại bỏ bất cập để chủ trương xã hội hóa thực sự phát huy hiệu quả, ngăn ngừa sai phạm, phục vụ người dân tiện lợi hơn.

Có thể đề xuất nâng chế tài xử lý xe "trốn" đăng kiểm