Góc khuất trong giới người mẫu "Tây" tại Trung Quốc

Số lượng người mẫu trẻ nước ngoài sang làm việc tại Trung Quốc ngày càng tăng cao

Vài năm trở lại đây, ngày càng nhiều gương mặt người mẫu ngoại quốc xuất hiện trên các loại hình quảng cáo ở Trung Quốc.

Tuy nhiên, ít ai biết rằng đằng sau những gương mặt sang chảnh là những góc khuất, cạm bẫy đầy nguy hiểm của giới người mẫu nước ngoài đang hành nghề tại đất nước đông dân nhất thế giới.

90 ngày “vắt sức”, lao động như khổ sai

Số lượng người mẫu nước ngoài tại Trung Quốc đang ngày càng gia tăng khi những phụ nữ trẻ đến từ Đông Âu và Nam Mỹ đổ xô đến đất nước này với mong muốn kiếm tiền dễ dàng và để lấy kinh nghiệm trước khi chuyển sang các thị trường nước ngoài khác cao cấp hơn như Mỹ hoặc châu Âu.

Để bước chân vào thị trường vốn đã đông đúc chật chội dân số này, các người mẫu nước ngoài phải ký một hợp đồng với “công ty mẹ” tại nước họ. Sau đó, công ty này sẽ làm việc với một công ty địa phương tại Trung Quốc để giúp các người mẫu nước ngoài tìm kiếm các buổi thử vai.

Khi hợp đồng được ký, người mẫu sẽ đến Trung Quốc theo thị thực làm việc đặc biệt với thời hạn 90 ngày, tận dụng thời gian để kiếm tiền rồi quay về quê nhà hoặc sang nước khác. Trên lý thuyết, hoạt động của người mẫu nước ngoài tại Trung Quốc là vậy. Nhưng thực tế lại khác và nhiều khi để lại những hậu quả đáng buồn.

Tháng trước, nữ người mẫu Nga 14 tuổi tên là Vlada Dzyuba đã lâm bệnh và bất ngờ qua đời tại một bệnh viện ở Thượng Hải. Theo báo chí Nga, nguyên nhân dẫn đến cái chết là do làm việc quá sức. Nhưng bà Zheng Yi, người sáng lập, Giám đốc Công ty Esee Model nơi Dzyuba hợp tác đã bác bỏ các cáo buộc cho rằng cô bị ép phải làm việc thêm giờ quá mức và cho biết, cô qua đời vì bệnh.

Luật Lao động Trung Quốc cấm trẻ em dưới 16 tuổi làm việc, trừ một số ngành nghề cụ thể như thể thao, biểu diễn nghệ thuật trong đó có nghề người mẫu. Đối với trẻ em trong những ngành nghề này, luật pháp Trung Quốc không có hướng dẫn rõ ràng về số giờ các em có thể hoặc nên làm.

Theo bà Mara Hvistendahl, tác giả cuốn And The City Swallowed Them, có nội dung tìm hiểu về vụ người mẫu Canada 22 tuổi Diana O’Brien bị giết hại khi đang làm việc tại Thượng Hải, đây không phải vấn đề (người mẫu trẻ bị bóc lột) chỉ xảy ra tại Trung Quốc mà là hiện tượng toàn cầu. “Điều này đồng nghĩa, các công ty quản lý trên khắp thế giới có thể khai thác các nam, nữ thanh niên trẻ.

Một người mẫu người nước ngoài đang làm việc tại một sự kiện ở Trung Quốc

Thông thường, những đối tượng này hay phải sống xa nhà và không được làm việc trong các công ty quản lý tốt. Tôi đã nói chuyện với nhiều người trong nghề và được họ chia sẻ những câu chuyện chấn động. Những người mẫu như họ phải sống trong những căn phòng chật hẹp, nhồi nhét nhiều người và bị tính phí ăn ở rất cao.

Nhiều người không bao giờ được trả tiền công, một số khác bị đưa vào các câu lạc bộ đêm làm nhân viên phục vụ rượu… Đó chắc chắn không phải là điều mà những người mẫu trẻ tưởng tượng khi họ ký vào các bản hợp đồng làm việc ở nước ngoài”, bà Hvistendahl chia sẻ.

Bà kể lại câu chuyện của Julianna Mucsi, 26 tuổi, lần đầu tiên từ Hungary tới Trung Quốc vào năm 2010 tham gia làng người mẫu sau khi tốt nghiệp phổ thông, từng giành được vương miện Hoa hậu Mabelline tại quê nhà. Sau 20 giờ bay, Mucsi được đưa thẳng từ sân bay tới điểm tuyển chọn.

“Các công ty người mẫu không tôn trọng thời gian của bạn; Họ đưa bạn tới nơi tuyển chọn mà rõ ràng không dành cho bạn, thậm chí kể cả đó là cuộc tuyển chọn người mẫu nam.

Nhân viên đưa bạn lên xe tải không có điều hoà nhiệt độ giữa cái nắng nóng khá gay gắt giữa hè ở Thượng Hải”, bà nói và cho biết thêm, điều kiện sống tồi tệ hơn những gì viết trong quảng cáo và nguồn cung cấp thực phẩm trong lúc làm việc rất nghèo nàn chỉ xoay quanh đồ ăn nhanh KFC và McDonald.

Nhưng bất chấp những điều kiện tồi tệ như vậy, Mucsi vẫn tiếp tục quay lại Thượng Hải để làm nghề người mẫu và học tập, cuối cùng cố gắng lắm mới mở được một công ty riêng về nghề này tại Trung Quốc.

Quản lý bất cập, pháp luật lỏng lẻo

Bà Zheng Yi, Giám đốc của Esee Model - một trong những công ty lớn nhất Trung Quốc về quản lý người mẫu nước ngoài, bác bỏ tất cả mọi cáo buộc, khẳng định hoạt động quản lý của họ hoàn toàn đúng đắn và chỉ là giúp đỡ người mẫu có việc làm.

“Quan hệ giữa người mẫu và công ty quản lý không giống như quan hệ giữa người lao động và chủ; họ là những cá thể độc lập và chúng tôi là nhà cung cấp dịch vụ cho họ và nhận hoa hồng”, bà Zheng nói.

Việc bảo vệ quyền cho người mẫu, tôi nghĩ cần phải xuất phát từ “công ty mẹ”. Họ đến Thượng Hải để tìm việc, chỉ có 90 ngày tại đây nên khả năng chúng tôi bảo vệ họ là rất hạn chế. Những người mẫu nước ngoài cần được đảm bảo và bảo vệ từ công ty ở nước sở tại”, ông Wei Yinghao, người làm việc với Cơ quan Modelight có trụ sở tại Thượng Hải cho biết.

Bà Zheng cũng chỉ ra những khó khăn trong quá trình giám sát những người trẻ 24/7. “Là một công ty quản lý người mẫu, chúng tôi có trách nhiệm thúc đẩy và đào tạo họ đảm bảo an toàn nhưng khó khăn ở chỗ, chúng tôi chỉ làm việc với họ trong thời gian ngắn và không thể kiểm soát họ 24/7. Nếu mỗi tối tôi đều khoá nhốt họ trong phòng, chắc chắn tôi cũng gặp rắc rối”, Giám đốc Zheng chỉ ra.

Một góc tối khác trong nghề đối với người mẫu nước ngoài đó là sự xuất hiện của họ sau giờ làm việc tại các câu lạc bộ nồng nặc rượu nặng, tiệc tùng.

Những người phụ nữ trẻ không hề quen thuộc với lối sống tại Trung Quốc, không biết nói tiếng Trung lao như thiêu thân vào những người giàu, có quyền lực và đôi khi là những mối quan hệ không mong muốn.

Từ những năm 2000, luật pháp Trung Quốc đã có quy định độ tuổi được phép uống rượu là từ 18 trở lên nhưng việc thực thi pháp luật còn lỏng lẻo và việc kiểm tra danh tính, tuổi tác hiếm khi được thực hiện tại các quán bar, câu lạc bộ.

Theo bà Zheng và cô Mucsi, một yếu tố khác gây ra bi kịch của người mẫu nước ngoài tại Trung Quốc chính là việc thực thi quy định quản lý thị thực còn thiếu nghiêm ngặt. 

Gia đình người mẫu Nga không có tiền đưa thi thể hồi hương