Hình thành tuyến đường sắt Đông - Tây vận tốc 160 km/h

Dự báo hàng hóa trên tuyến vận tải Hải Phòng - Lào Cai sẽ tăng hơn 130 triệu tấn vào năm 2020 - Ảnh: Ngô Vinh

Tốc độ chạy tàu đạt tới 160km/h

Phát biểu tại cuộc họp cho ý kiến về báo cáo đầu kỳ quy hoạch tuyến đường sắt Hải Phòng - Hà Nội - Lào Cai, Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Ngọc Đông khẳng định, đây là tuyến quan trọng bậc nhất về vận tải hàng hóa và hành khách của đường sắt Việt Nam. Tuyến đường không chỉ có ý nghĩa đối với phát triển KT-XH các địa phương tuyến đi qua, mà còn trong kết nối giao thông, giao thương quốc tế, đặc biệt là với Trung Quốc; Giải phóng được lượng hàng hóa khu vực đầu mối hàng hóa ở phía Bắc đồng bằng Bắc bộ nói chung, khu vực cảng Hải Phòng nói riêng. Đồng thời, thu hút được hàng xuất khẩu Việt Nam sang Trung Quốc hoặc quá cảnh Trung Quốc đi Trung Á, châu Âu và ngược lại.

Theo thông tin của Báo Giao thông, Viện Nghiên cứu khảo sát và thiết kế đường sắt số 5 Trung Quốc là đơn vị tư vấn lập quy hoạch tuyến đường sắt này, bao gồm cả việc nghiên cứu kết nối đường sắt Hà Khẩu (Trung Quốc) - Lào Cai (Việt Nam), xác định điểm nối ray đường sắt mới giữa Việt Nam - Trung Quốc và kết nối đường sắt khu đầu mối Hà Nội, cảng Hải Phòng.

Tuyến đường bắt đầu từ ga Lào Cai hiện tại, theo hướng Đông qua các tỉnh Lào Cai, Yên Bái, Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Hà Nội, Hưng Yên, Hải Dương, Hải Phòng và kết thúc tại cảng Lạch Huyện (Hải Phòng), tổng chiều dài tuyến là 391,59km, trong đó: Đoạn kết nối đường sắt Hà Khẩu (Trung Quốc) - Lào Cai (Việt Nam) có chiều dài 6,29km, khu đầu mối Hà Nội có chiều dài 30km.

Theo quy hoạch, tuyến Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng sẽ tồn tại song song cả tuyến cũ và mới. Trong đó, tuyến mới đảm nhận vận chuyển hàng hóa và toàn bộ hành khách của tuyến; tuyến hiện có tiếp tục đảm nhận một phần vận tải hàng hóa. Tuyến mới sẽ được xây dựng khổ tiêu chuẩn 1.435mm, điện khí hóa, tốc độ tàu khách đạt 160km/h, tàu hàng 90km/h. Về lâu dài, tiến tới làm đường đôi, điện khí hóa tập trung.

Ông Nguyễn Thanh Dương, Phó chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai cho rằng, tuyến đường sắt này có vai trò rất quan trọng trong thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương và giao thương. Tuy nhiên, quy hoạch chi tiết cần cập nhật quy hoạch của các địa phương để có vị trí hướng tuyến tối ưu, chú ý vấn đề kết nối với các khu công nghiệp, các điểm văn hóa du lịch của địa phương…

Phía Bộ GTVT, Thứ trưởng Nguyễn Ngọc Đông lưu ý, cần nhìn tổng quan của tuyến với mục tiêu là tăng năng lực vận tải để đặt vị trí tuyến, từ đó mới thống nhất với các địa phương về quy hoạch để điều chỉnh. “Cần xác định vấn đề kết nối với đường sắt cũ như thế nào, kết nối vào các cảng biển, cảng ICD, các đầu mối hàng hóa ra sao…; đặc biệt là ở 3 đầu mối quan trọng là kết nối khổ  đường với đường sắt Trung Quốc ở Lào Cai, khu vực đầu mối Hà Nội và khu vực cảng biển Hải Phòng. Có vậy mới đảm bảo được hiệu quả của tuyến đường”, Thứ trưởng Đông nhấn mạnh, đồng thời cho rằng phải quan tâm cả vấn đề giải phóng mặt bằng, vấn đề đảm bảo an toàn tại các giao cắt với đường bộ khi hoạch định hướng tuyến.

Tuyến đường sắt Đông - Tây kết nối giao thông, giao thương quốc tế, đặc biệt là với Trung Quốc (Trong ảnh: Khách mua vé đi Trung Quốc tại ga Lào Cai) - Ảnh: Ngô Vinh

Rào cản lớn do khác khổ đường

Trao đổi với Báo Giao thông, Phó tổng giám đốc Tổng công ty Đường sắt VN Phan Quốc Anh cho biết, vấn đề quan trọng nhất cần ưu tiên thực hiện trước là kết nối về khổ đường với đường sắt Trung Quốc vì đây là đang là “điểm nghẽn”, ảnh hưởng lớn đến vận tải liên vận giữa hai nước, cũng như vận tải hàng quá cảnh qua Trung Quốc xuất, nhập khẩu vào Việt Nam.

Hiện nay, đường sắt ở Trung Quốc chủ yếu là khổ tiêu chuẩn 1.435mm và chỉ duy trì đường sắt khổ hẹp 1.000mm, đường lồng (gồm cả khổ 1.000mm và khổ 1.435mm) tại một số tuyến ngắn, nhà ga khu vực biên giới giáp Lào Cai. Trong khi đó, đường sắt từ Lào Cai đi Hải Phòng vẫn là đường khổ 1.000mm. Vì vậy, hàng từ đường sắt Việt Nam đi đến các ga từ ga Sơn Yêu đến ga Thập Lý Thôn của đường sắt Trung Quốc không phải sang toa chuyển tải. Nhưng nếu muốn đi sâu vào nội địa Trung Quốc thì phải chuyển tải từ toa xe khổ 1.000mm sang toa xe khổ 1.435mm tại ga Hà Khẩu Bắc. Ngược lại, hàng liên vận từ Trung Quốc sang Việt Nam cũng phải sang toa. Điều này khiến đội chi phí tác nghiệp, đội giá thành vận tải, khó thu hút khách hàng. Trong khi đó, dự báo hàng hóa vận tải trên tuyến Hải Phòng - Lào Cai sẽ tiếp tục gia tăng, có thể đạt 101,6 triệu tấn vào năm 2018 và 131,5 triệu tấn vào năm 2020.

Về vấn đề này, Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Ngọc Đông cho biết, việc nối ray không chỉ liên quan đến vấn đề biên giới mà phía đường sắt Trung Quốc cũng phải đầu tư làm đường lồng đến điểm nối ray. “Bộ GTVT Việt Nam đang tích cực đàm phán với Trung Quốc để thống nhất phương án nối ray, kết nối khổ đường để có thể ưu tiên đầu tư xây dựng trước”, Thứ trưởng Đông nói.

Lãng phí tuyến đường sắt Đông - Tây