Ngư lôi MK-37 làm tàu ngầm hạt nhân Mỹ nổ tung?

Tàu ngầm tấn công hạt nhân US Scorpion

Hàng loạt sự cố được báo trước

Theo trang tin National Interestcủa Mỹ, sự cố tàu ngầm tấn công hạt nhân US Scorpion là một trong những bí ẩn lớn nhất của Mỹ trong thời kỳ Chiến tranh lạnh. Bởi USS Scorpion là tàu ngầm tấn công hạt nhân rất hiện đại những năm 60 thế kỷ trước, được điều đi làm nhiệm vụ tuần tra, trinh sát, và do thám tàu hải quân Liên Xô nhưng trớ trêu, USS Scorpion lại bị nổ tung. 

USS Scorpion thuộc lớp tàu ngầm tấn công hạt nhân Skipjack, hình dáng giống hình giọt nước khổng lồ, được hạ thủy tháng 8/1958 và biên chế cho USN tháng 7/1960. Skipjack là lớp tàu ngầm có kích thước nhỏ hơn so với tàu ngầm hạt nhân hiện nay, lượng giãn nước chỉ có 3.075 tấn, dài gần 77 mét, rộng 9,5 mét. Thủ thuỷ đoàn 99 người, trong đó có 12 sĩ quan và 77 thủy thủ. Đây là lớp tàu ngầm đầu tiên sử dụng lò phản ứng hạt nhân Westinghouse S5W, tốc độ bề mặt 28 km/h và 35 km/giờ khi lặn. 

Vũ khí chính trên tàu lớp Skipjack là ngư lôi tự điều khiển Mk-37. Mk-37 mang theo một sonar chủ động dẫn đường, dải hoạt động rất  rộng,  có thể phát hiện chính xác mục tiêu trong phạm vi 9 km, tốc độ  42 km/ giờ, mang theo đầu đạn chứa 150 kg thuốc nổ HBX-3. 

Theo bài báo đăng trên tạp chí U.S. Naval Institute Proceedings ấn hành năm 1998, USS Scorpion có tới 109 vấn đề kỹ thuật ngay trong chuyến điều động cuối cùng. Thường xuyên gặp trục trặc "mạn tính" về hệ thống thủy lực, hệ thống thổi khẩn cấp không làm việc, còn hệ van ngắt nước biển cũng liên tục bị trục trặc.

Ngay chuyến ra khơi cuối cùng, tàu bị rỏ rỉ khoảng 1.500 gallons dầu (5.678 lít) ngay sau khi rời khỏi cảng Hampton Roads.  Sau ba tháng hoạt động cùng hạm đội 6 tại biển Địa Trung Hải, ngày 20/5/1968, tư lệnh hạm đội tàu ngầm Đại Tây Dương của USN đã ra lệnh cho USS Scorpion khi đang chuẩn bị trở về căn cứ, thực hiện tiếp nhiệm vụ mới, theo dõi đội tàu của Hải quân Liên Xô đang đồn trú tại quần đảo Canary, ngoài khơi phía tây bắc châu Phi. 

Ngày 21/5, qua radio người ta biết được được vị trí hiện tại của USS Scorpion, dự kiến sẽ trở về Norfolk vào ngày 27/5. Ngoài ra, trung tâm điều hành của USN không hề phát hiện thấy những bất thường liên quan đến các hoạt động của USS Scorpion. Ngày 28/5 không thấy USS Scorpion trở về, tổng hành dinh USN lờ mờ nhận ra rằng có điều gì đó bất ổn. Qua hệ thống do thám ngầm SOSUS, thiết bị vốn được sử dụng để phát hiện tàu ngầm Liên Xô đã phát hiện thấy một tiếng nổ cực lớn dưới lòng đại dương. 

Bẵng đi 5 tháng, người ta phát hiện thấy xác USS Scorpion nằm dưới lòng Đại Tây Dương sâu thẳm, khoảng 3.200 mét so với mặt nước, rác của USS Scorpion trôi dạt trên diện tích rộng khoảng 1 km2, toàn bộ 99 thủy thủ trên tàu đều thiệt mạng.

Ngư lôi MK-37 phủ phạm làm cho US Scorpion nổ tung ?

Giả thiết được đại đa số chấp nhận và mang tính thuyết phục hơn cả cho rằng, USS Scorpion là nạn nhân của chính ngư lôi Mk-37. Đây là vũ khí  "vận hành nóng", được kích hoạt bất ngờ ngay khi còn đang nằm trong ống phóng. Không giống các loại ngư lôi phóng bằng khí gas, Mk-37 cần được phóng ra ngoài với độ ồn cực thấp để tàu ngầm đối phương không thể phát hiện được.  Giả thiết này có cơ sở bởi tàu ngầm đang đi ngược hướng mà người ta dự báo có thể bị tấn công,  một giải pháp chung cho các loại ngư lôi "vận hành nóng", tức di chuyển ngược chiều 180 độ để tạo ra chế độ an toàn, làm nguội ngư lôi trong ống phóng.

Ngư lôi MK-37 của tàu US Scorpion

 Một giả thuyết khác là Thiết bị TDU (Trash Disposal Unit), hay thiết bị xả thải đã gặp sự cố nghiêm trọng, vận hành sai làm cho nước biển tràn vào hệ thống điện của tàu ngầm, mà sau này người ta ước tính khoảng 69 tấn, khiến nó phát nổ. Sự cố do thiết bị TDU gây cho tàu ngầm tràn ngập nước đã từng gặp trong quá khứ.

 Một giả thuyết cuối cùng cho rằng USS Scorpion đã trải qua một vụ nổ hydro trong hoặc ngay sau khi sạc điện. Vào thời điểm vụ nổ diễn ra, Scorpion ở độ sâu kính tiềm vọng đang ở chế độ hoạt động "Baker", có nghĩa đã đóng kín để nước không vào được. Đây là một sự cố ít ai ngờ, nó xảy ra vào giai đoạn khi năng lượng hạt nhân mới được ứng dụng, con người còn ít kinh nghiệm, nên việc đóng kín có thể gây ra sự cố tích tụ khí hydro gây nổ. Một tia lửa duy nhất từ ắc quy phóng ra cũng có thể làm cho tàu nổ tung. Điều này đã được lịch sử chứng kiến qua hai vụ nổ đối với tàu ngầm loại nhỏ.

Vị trí nơi USS Scorpion bị chìm

Thuyết âm mưu cho rằng USS Scorpion đã bị ngư lôi tàu đối phương tấn công. Năm 1968, trong khi Chiến tranh Lạnh đang trong giai đoạn đỉnh điểm cũng là thời gian có nhiều tàu ngầm gặp nạn. Ngoài Mỹ, còn có tàu ngầm Dakar của Israel, tàu ngầm  Minerve (Pháp) và tàu ngầm K-129 của Liên Xô cũng từng gặp sự cố tương tự.

Cũng có giả thiết cho rằng Chiến tranh Lạnh đã làm cho "chiến tranh dưới lòng đại dương" nóng lên, dẫn đến cuộc chiến bí mật giữa các tàu ngầm của các cường quốc. Nhưng thực tế, không có bằng chứng thuyết phục bởi lẽ Liên Xô hồi đó mới chỉ có 1 tàu ngầm và tàu khu trục thì làm sao có thể  đánh chìm tàu ngầm Scorpion một cách dễ dàng như vậy.

Nga yêu cầu Mỹ chứng minh cáo buộc “hỗ trợ” Donald Trump