Quan hệ Mỹ - Cuba ra sao sau khi lãnh tụ Fidel Castro mất?

Khoảnh khắc lịch sử khi Tổng thống Mỹ Barack Obama bắt tay Chủ tịch Cuba Rául Castro.

Ngay khi biết tin về sự ra đi của lãnh tụ Fidel Castro, Tổng thống Mỹ Barack Obama gửi lời chia buồn và khẳng định, đây là “thời điểm để người Mỹ mở rộng vòng tay tình bạn với người dân Cuba”, theo New York Times.

Từ lời chia buồn đến chính sách ngoại giao

“Lịch sử sẽ ghi nhận và phán xét tác động to lớn của nhân vật phi thường đối với người dân Cuba và thế giới”, ông Obama cho biết và khẳng định: “Người dân Cuba nên hiểu rằng họ là bạn và đối tác của Mỹ”. Ông Obama mong muốn người dân hai nước hãy tận dụng những di sản mà lãnh tụ cách mạng Fidel Castro để lại, tiếp tục nỗ lực để xóa đi hàng thập kỷ khác biệt trong quan hệ giữa Mỹ và Cuba.

“Trong suốt nhiệm kỳ Tổng thống, tôi đã làm hết sức mình để đẩy lùi quá khứ sau lưng, theo đuổi tương lai. Ở tương lai đó, quan hệ giữa hai nước sẽ không xác định trên những điểm khác biệt mà trên những điều chúng ta chia sẻ như những người bạn, người láng giềng - mối quan hệ gia đình, văn hóa, thương mại và nhân loại nói chung”, ông Obama nhấn mạnh trong thông báo chia buồn.

Cùng ngày, Tổng thống đắc cử Donald Trump thể hiện phản ứng bằng dòng trạng thái vỏn vẹn 5 chữ: “Fidel Castro đã qua đời”. Vài giờ sau, vị Tổng thống đắc cử mới thể hiện thái độ chỉ trích và đối lập với sự nghiệp của Fidel Castro trong thông báo do đội chuyển tiếp quyền lực của ông. Dù bất đồng, ông Trump cũng có chung mong muốn “làm tất cả có thể” để đảm bảo người dân Cuba được hưởng “tự do” và “ thịnh vượng”.

Bước ngoặt trong ngoại giao?

Những nỗ lực gây dựng quan hệ ngoại giao Mỹ - Cuba vốn mỏng manh, tồn tại nhiều khác biệt có tiếp tục được bồi đắp dưới thời tân Tổng thống Mỹ hay không là điều nhiều người dân Cuba, Mỹ và thế giới quan tâm.

Động thái phản ứng không rõ ràng khi biết tin lãnh tụ Fidel Castro qua đời của Tổng thống đắc cử Donald Trump vừa qua cũng tương tự như những tín hiệu không rành mạch mà ông đưa ra khi tranh cử Tổng thống. Chẳng hạn, trong cuộc chạy đua ứng viên Tổng thống của Đảng Cộng hòa, ông Trump từng nói, việc nối lại quan hệ ngoại giao với Cuba là “hành động tốt”. Đồng thời, ông vẫn chỉ trích thỏa thuận giữa Tổng thống Obama và Chủ tịch Cuba Rául Castro “quá yếu ớt” và Mỹ đã quá nhượng bộ Cuba. “Tất cả những điều nhượng bộ ông Barack Obama dành cho Cuba đều thông qua mệnh lệnh hành pháp (do Tổng thống đưa ra có hiệu lực giống như luật của các cơ quan liên bang mà không cần phải thông qua Quốc hội). Điều này đồng nghĩa, Tổng thống kế nhiệm có thể xóa bỏ, đảo ngược các mệnh lệnh này. Và đó là điều tôi sẽ làm trừ khi Chính phủ Cuba đáp ứng các yêu cầu của Mỹ”.

Trong quá khứ, ông Trump từng tuyên bố, sẽ không bao giờ làm ăn ở Cuba dưới thời Castro. Tuy nhiên, theo Newsweek, nhà tỷ phú này từng chi 68.000 USD để cử các cố vấn kinh doanh tới Cuba tìm hiểu cơ hội kinh doanh vào những năm 1990. Do vậy, các nhà quan sát đánh giá rằng với một người như ông Trump, trong tương lai điều đó là rất có thể.

Một số nhà bình luận cho rằng, sự ra đi của lãnh tụ Fidel Castro, người từng bị coi là kẻ thù của nhiều đời Tổng thống Mỹ có thể là thời khắc chuyển giao, xoá bỏ những tàn dư trong những chính sách ngoại giao Mỹ - Cuba, theo New York Times. “Đây là thời khắc tạo nên sự khác biệt. Rất nhiều chính sách từ các thập kỷ trước không hợp lý, dựa trên những "bóng ma" quá khứ. Đây là thời điểm đánh dấu sự thay đổi lớn lao. Tôi không nghĩ sự thay đổi sẽ diễn ra ngay lập tức nhưng về mặt biểu tượng nó mang ý nghĩa quan trọng trong quan hệ Mỹ - Cuba”, Thượng nghị sĩ Amy Klobuchar, Đảng Dân chủ, người ủng hộ lưỡng đảng dỡ bỏ lệnh cấm vận Cuba.

Xem thêm video:

Người Cuba bàng hoàng trước sự ra đi của Fidel Castro