Thiên niên kiện trị phong thấp

Cây thiên niên kiện

Cây sống lâu năm nhờ thân rễ mập, bò dài, thơm, khi bẻ ngang có xơ như kim. Lá mọc từ thân rễ, phiến lá sáng bóng, dài tới 30cm, có ba cặp gân gốc, 7 - 9 cặp gân phụ. Cụm hoa là những bông mo, có mo màu xanh, dài 4 - 6cm, không rụng; buồng 3 - 4cm, ngắn hơn mo; bầu chứa nhiều noãn.

Trong thân rễ thiên niên kiện có khoảng 0,8 - 1% tinh dầu tính theo rễ khô kiệt. Tinh dầu màu vàng nhạt, mùi thơm dễ chịu. Trong tinh dầu có chừng 40% l-linalol, một ít terpineol và chừng 2% este tính theo linalyl acetat. Ngoài ra, còn có sabinen, limonen, a-terpinen, acetaldehyt, aldehyd propionic.

Theo Đông y, thiên niên kiện có vị đắng, cay, mùi thơm, tính ấm; có tác dụng khử phong thấp, bổ gân cốt, chỉ thống tiêu thũng. Trong nhân dân, thiên niên kiện thường được dùng chữa thấp khớp, đau nhức khớp, đau dạ dày, làm thuốc kích thích tiêu hóa. Ngày dùng 6 - 12g dạng thuốc sắc hay ngâm rượu uống. Thường phối hợp thiên niên kiện với cỏ xước, thổ phục linh, độc lực để trị tê thấp, nhức mỏi. Cũng có thể dùng tươi giã ngâm rượu xoa bóp chỗ đau nhức, tê bại và phong thấp.

Nguyên Trưởng bộ môn Dược liệu, ĐH Dược Hà Nội

Dọc mùng trị phong thấp