Tranh cãi Tổng thống Obama ân xá tù nhân gián điệp

Người biểu tình kêu gọi thả quân nhân chuyển giới Chelsea Manning, người bị buộc tội làm rò rỉ thông tin mật của quân đội cho WikiLeaks.

Khi chỉ còn hai ngày nữa là mãn nhiệm, Tổng thống Mỹ Barack Obama bất ngờ giảm án cho Chelsea Manning, cựu nữ quân nhân Mỹ đã tiết lộ bí mật quốc gia cho WikiLeaks năm 2010. Động thái gây chia rẽ dư luận Mỹ trong những ngày cuối cùng trước ngày chuyển giao chính trị.

Tranh cãi gay gắt

Hôm qua, hãng tin CNN dẫn thông báo từ Nhà Trắng cho biết, bà Chelsea Manning (29 tuổi), từng là chuyên gia phân tích tình báo quân đội Mỹ, đang chịu án 35 năm tù giam từ năm 2013 vì tội làm rò rỉ các tài liệu mật liên quan tới hoạt động quân sự và ngoại giao của Mỹ trên toàn thế giới cho WikiLeaks, sẽ được thả tự do vào ngày 17/5.

Đây được coi là một trong những vụ rò rỉ thông tin tình báo nghiêm trọng nhất trong lịch sử nước Mỹ, trong đó có đoạn video năm 2007 cho thấy trực thăng Apache của Mỹ xả súng vào thường dân, trong đó có hai phóng viên Reuters. Khi hầu tòa năm 2013, Manning khai báo động cơ chia sẻ thông tin là nhằm tạo ra một cuộc tranh cãi trong dư luận. Manning nhấn mạnh, khi được triển khai đến Iraq, bà cảm thấy quân đội Mỹ không coi trọng sinh mạng con người.

Xem thêm video:

Theo PV Rajini Vaidyanathan của BBC, quyết định trên của Tổng thống Obama khiến dư luận Mỹ chia rẽ. Đối với một số người, bà Manning là người thổi còi, vén bức màn bí mật của quân đội Mỹ. Hơn 100 nghìn người đã ký đơn kiến nghị gửi tới Nhà Trắng, kêu gọi thả tự do và chiến dịch giảm án cho Manning đã được thực hiện. Tuy nhiên, một số khác cho rằng, Manning là kẻ phản bội đất nước vì đã cam kết đảm bảo an toàn với quân nhân Mỹ. Các quan chức như Thượng nghị sĩ Mỹ Paul Ryan chỉ trích ông Obama phản bội; Thượng nghị sĩ John McCain cho rằng, quyết định của Tổng thống là “sai lầm nghiêm trọng mà tôi lo sợ sẽ khuyến khích những hành động gián điệp trong tương lai”.

Luật sư của bà Manning - David Coombs ca ngợi: “Đây là sự bồi thường vô cùng lớn với khách hàng của tôi. Tôi rất lấy làm cảm kích vì ông Obama đưa ra lựa chọn đó”. Nhà báo Glenn Greenwald, người công bố những thông tin Edward Snowden rò rỉ nhận định: “Theo tôi, đáng lẽ Manning không nên phải ngồi tù một ngày nào” và ca ngợi bà là “anh hùng và tạo cảm hứng cho hàng triệu người trên khắp thế giới”.

Gạt qua các vấn đề chính trị, quyết định của ông Obama không chỉ giúp Manning thoát khỏi tương lai mờ mịt vì là phụ nữ chuyển giới bị giam tại nhà tù quân sự nam ở Fort Leavenworth, Kansas. Quyết định này cũng giúp Bộ Tư pháp tránh rơi vào tình huống khó khăn khi phải hỗ trợ Chelsea Manning điều trị hỗ trợ sau chuyển giới, một khoản kinh phí không có trong dự trù. Chelsea Manning từng hai lần cố tự sát nhưng không thành và cũng tuyệt thực để đòi được điều trị tình trạng bất mãn về giới tính, cuối cùng cũng được quân đội chấp thuận.

Tiền lệ để Snowden được ân xá?

Động thái gây sốc trên của ông Obama nằm trong lệnh giảm án đối với 209 trường hợp và ân xá cho 64 trường hợp khác. Tuy nhiên, Edward Snowden, cựu gián điệp Cơ quan An ninh Quốc gia Mỹ (NSA) - người làm rò rỉ thông tin về hàng loạt chương trình theo dõi quy mô lớn, không nằm trong danh sách được ân xá. Ông Snowden chạy sang Nga, trốn các cáo buộc có thể bị trừng phạt lên tới 30 năm tù. Hiện nay, đã có hơn một triệu người kí vào đơn trình lên Tổng thống Obama kêu gọi ân xá cho Snowden. Tuy nhiên, theo Nhà Trắng, ông Snowden không tự mình đệ trình các thông tin cần thiết để được hưởng khoan hồng. Còn bà Mannning đã ra hầu tòa án quân sự và thừa nhận tội danh.

Người phát ngôn Nhà Trắng Josh Earnest cho hay: "Hành vi tiết lộ của ông Edward Snowden nghiêm trọng và nguy hiểm hơn rất nhiều hành vi của bà Manning”. Đồng thời, ông cũng “bỏ chạy vào vòng tay của kẻ thù và tìm kiếm tị nạn tại đất nước mà gần đây nhất đang thực hiện những nỗ lực nhằm phá hoại niềm tin vào dân chủ Mỹ”. Về phía mình, cùng ngày, Chính phủ Nga ra thông báo rằng, ông Snowden đã được nới thời gian tị nạn tạm thời tại Nga thêm hai năm.

Xem thêm video:

Sắp mãn nhiệm, ông Obama thả tự do người lộ 750.000 tài liệu mật