Trung Quốc “trút giận” lên Canada vụ bắt giữ lãnh đạo Huawei

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình

Áp lực từ Bắc Kinh

Trong một phản ứng mới nhất từ Chính phủ Trung Quốc, Thứ trưởng Ngoại giao nước này Le Yucheng đã triệu tập Đại sứ Canada tại Bắc Kinh John McCallum để phản đối kịch liệt việc chính quyền Ottawa bắt giữ bà Mạnh Vãn Châu và chính thức yêu cầu Canada trả tự do cho công dân Trung Quốc.

Trước đó, trong lần triệu tập Đại sứ Hoa Kỳ tại Bắc Kinh tối 9/12, nhà chức trách Trung Quốc đã yêu cầu Hoa Kỳ rút lệnh bắt giữ đối với bà Mạnh, nhưng không đe dọa hậu quả nghiêm trọng như đã tuyên bố với Canada. Thay vào đó, Thứ trưởng Le Yucheng nói với Đại sứ Mỹ Terry Branstad rằng, Trung Quốc sẽ phản ứng dựa vào các hành động của Hoa Kỳ.

Truyền thông Trung Quốc, bao gồm hãng thông tấn Tân Hoa Xã, cơ quan ngôn luận của Đảng - tờ Nhân dân Nhật báo và tờ Global Times, đều lên án vụ bắt giữ bà Mạnh Vãn Châu của Canada và đe dọa về hậu quả nghiêm trọng nếu bà không được thả tự do.

Một bài xã luận trên tờ Thời báo Toàn cầu (Global Times) nêu rõ: “Nếu lãnh đạo Huawei bị từ chối bảo lãnh và bị dẫn độ về Mỹ, Canada sẽ nhận được lòng biết ơn tối thiểu từ Hoa Kỳ, nhưng vấp phải sự phản đối tối đa từ Trung Quốc”.

“Người dân Trung Quốc sẽ nghiêm túc xử lý vấn đề này và yêu cầu Chính phủ Trung Quốc áp đặt các biện pháp trừng phạt nghiêm khắc đối với Canada. Lợi ích của Ottawa chắc chắn sẽ bị suy giảm nếu quan hệ Trung Quốc - Canada có nguy cơ thụt lùi lớn”, bài xã luận cảnh báo.

Phản ứng lại những ý kiến này, ông Roland Paris, cựu cố vấn chính sách đối ngoại của Thủ tướng Canada Justin Trudeau cho rằng, những nỗ lực của Bắc Kinh để buộc Ottawa phải nhượng bộ có thể sẽ không hiệu quả.

“Có lẽ vì Nhà nước Trung Quốc kiểm soát hệ thống tư pháp nước họ, nên Bắc Kinh đôi khi gặp khó khăn trong việc hiểu hoặc tin rằng các tòa án có thể ra quyết định độc lập so với Chính phủ. Vì thế, đây không phải vấn đề để gây áp lực cho Chính phủ Canada”, ông Paris viết trên Twitter.

Ông Shi Yinhong, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Hoa Kỳ của Đại học Renmin và là cố vấn cho Hội đồng Nhà nước Trung Quốc cũng cho rằng, ít có khả năng Canada sẽ chịu áp lực từ Bắc Kinh và thả tự do cho bà Mạnh Vãn Châu. Bởi, nếu Trung Quốc đáp trả Canada, sẽ có một số khiếu nại từ phương Tây về lý do tại sao Trung Quốc không có hành động chống lại bên yêu cầu lệnh bắt giữ và dẫn độ là Hoa Kỳ.

Tránh bùng phát căng thẳng Mỹ - Trung

Tờ Bưu điện Hoa Nam Buổi Sáng dẫn lời các nhà phân tích cho biết, Bắc Kinh hiểu rằng, sẽ không hữu ích khi liên kết vụ kiện của Mạnh Vãn Châu với các cuộc đàm phán thương mại đang diễn ra với Washington.

Ông Wang Yiwei, Giáo sư Quan hệ quốc tế tại Đại học Renmin Trung Quốc cho rằng, vụ việc đã bị một phe phái ở Washington đưa ra để thúc đẩy lập trường cứng rắn hơn với Bắc Kinh, giữa lúc các cuộc đàm phán thương mại Mỹ - Trung đang diễn ra.

Theo ông Wang, các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc nên nhìn nhận trên tổng thể một bức tranh lớn và thấu hiểu được ưu tiên hàng đầu của Bắc Kinh lúc này. Do vậy, các cuộc đàm phán thương mại đã được thống nhất giữa các nhà lãnh đạo hàng đầu Mỹ - Trung không nên bị gián đoạn.

Bộ Ngoại giao và Bộ Thương mại của Trung Quốc hiện cũng chưa đề cập tới mối liên hệ giữa vụ bắt giữ bà Mạnh và các cuộc đàm phán thương mại Trung Quốc - Hoa Kỳ.

Ông Chen Fengying, một nhà nghiên cứu cao cấp của Viện Quan hệ Quốc tế đương đại Trung Quốc cho rằng, Bắc Kinh không nên làm cho vấn đề kinh tế trở nên phức tạp. Bởi, nếu vụ kiện liên quan tới lãnh đạo Huawei được thêm vào chương trình nghị sự trong các cuộc đàm phán thương mại thì vấn đề này có thể trở thành một áp lực khác buộc Trung Quốc phải nhượng bộ.

Về phía Mỹ, đại diện thương mại Hoa Kỳ Robert Lighthizer cũng nói rằng, các cuộc đàm phán Mỹ - Trung không nên bị ảnh hưởng bởi vụ bắt giữ gây tranh cãi. “Đây là một vấn đề tư pháp hình sự và hoàn toàn tách biệt với bất cứ điều gì tôi hoặc các đồng nghiệp đang thực hiện”, ông Lighthizer nói trên CBS.

Trung Quốc: Giám đốc Huawei bị đối xử “vô nhân đạo” tại Canada