3 tầng thể chế phát triển tập đoàn kinh tế Nhà nước

Toàn cảnh Hội thảo “Xây dựng và hoàn thiện thể chế phát triển tập đoàn kinh tế Nhà nước”

Mới đây, tại Hội thảo “Xây dựng và hoàn thiện thể chế phát triển tập đoàn kinh tế Nhà nước trong bối cảnh hội nhập quốc tế”, Tổng giám đốc PVN Nguyễn Vũ Trường Sơn khẳng định: Sự ra đời và phát triển của các tập đoàn kinh tế Nhà nước đã đóng góp đáng kể vào phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, góp phần đưa Việt Nam tích cực hội nhập kinh tế quốc tế.

Tuy nhiên, ông Sơn cũng chỉ rõ, trong quá trình hoạt động, mô hình tập đoàn kinh tế Nhà nước ít nhiều đã bộc lộ một số vấn đề cần phải giải quyết. Biểu hiện chủ yếu là phát triển quá nóng, tập trung mở rộng quy mô, hoạt động đa ngành, đa lĩnh vực mà thiếu chú trọng vào lĩnh vực cốt lõi; phát triển vượt quá năng lực tài chính, quản trị...

Tương tự, PGS.TS. Vũ Văn Hà, Phó tổng biên tập Tạp chí Cộng sản nhận định: DNNN vẫn đang tồn tại, phát triển và có vai trò nhất định ở hầu hết các quốc gia, từ các nước phát triển cho tới các nền kinh tế mới nổi và các nước có thu nhập thấp. Bên cạnh những kết quả đã đạt được, trong quá trình vận hành vẫn còn xảy ra tình trạng các tập đoàn kinh tế hoạt động kém hiệu quả, để xảy ra tiêu cực, tham nhũng, lãng phí, làm thất thoát tài sản Nhà nước, hoạt động đầu tư bên ngoài lĩnh vực chính còn dàn trải, hiệu quả chưa cao, trong lúc năng lực quản lý và khả năng tài chính còn hạn chế, thiếu kiểm soát chặt chẽ, làm phân tán nguồn lực, ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp; chưa thực sự phát huy được vai trò nòng cốt trong nền kinh tế cũng như chưa làm tốt vai trò dẫn dắt, thúc đẩy các chủ thể thuộc các thành phần kinh tế khác phát triển, tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội của đất nước…

Tại hội thảo, các diễn giả đều cho rằng, để hình thành và phát triển các tập đoàn kinh tế, đặc biệt là các tập đoàn kinh tế Nhà nước, đòi hỏi nhiều yếu tố và điều kiện khác nhau. Trong bối cảnh Việt Nam hiện nay, thể chế, đặc biệt là hệ thống pháp luật, chính sách phù hợp là yếu tố quan trọng nhất để phát triển các tập đoàn kinh tế.

Ông Phùng Hữu Phú, Phó chủ tịch Thường trực Hội đồng Lý luận Trung ương kiêm Chủ tịch Hội đồng Khoa học các cơ quan Đảng Trung ương nêu rõ: Để có một hệ thống thể chế tạo điều kiện cho tập đoàn kinh tế Nhà nước phát triển mạnh thì có 3 tầng.

Tầng thứ nhất là thể chế Nhà nước, trong đó phải tạo điều kiện hỗ trợ, tạo động lực cho tập đoàn kinh tế Nhà nước phát triển; phải quản lý, kiểm soát chặt chẽ, vừa khuyến khích động viên, tạo cơ chế để tập đoàn kinh tế Nhà nước có thể tự chủ, năng động hơn, chủ động hơn; tạo cơ chế liên kết giữa tập đoàn kinh tế nhà nước với các tập đoàn kinh tế trong nước và ngoài nước, đồng thời kiểm soát chặt chẽ, không để thất thoát, chống rủi ro, thất bại; xây dựng, hoàn thiện nhưng quan trọng là phải thực thi thể chế, phải trong sạch hoá, lành mạnh hoá đội ngũ thực thi thể chế.

Tầng thứ 2 là thể chế nội bộ các tập đoàn. Một mô hình có thể sử dụng, phát huy một cách tối ưu các nguồn lực của các tập đoàn. Thể chế đó cũng cho phép các tập đoàn kinh tế có thể đổi mới, ứng dụng công nghệ; đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao; phân phối những thành quả sản xuất một cách hợp lý nhất. Đó là cái thể chế mà ở đó các tập đoàn phải vươn lên xây dựng một nền quản trị doanh nghiệp thông minh, hạ tầng doanh nghiệp thông minh và một cộng đồng lao động thông minh.

Và tầng thứ 3 đó là thể chế xã hội để làm sao xã hội là một môi trường nuôi dưỡng, phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp. “Chúng ta cần có một thể chế xã hội có thể tạo lửa, tạo động lực cho doanh nghiệp sáng tạo, phát triển. Một yếu tố nữa là thể chế đó phải huy động được các nguồn lực xã hội tham gia cùng phát triển doanh nghiệp”, ông Phú nói.

Thủ tướng đối thoại với lãnh đạo 14 tập đoàn kinh tế tư nhân