"Bóng ma" xung đột Iran-Israel đang hiện về, liệu chiến tranh có nổ ra?

Iran đã đi quá giới hạn hay là một âm mưu?

Các cuộc tấn công phá hoại tàu thuyền thường ít để lại thiệt hại. Lần này, một người Anh và một người Romania đã chết, và kết quả là căng thẳng đang gia tăng ở cấp độ nguy hiểm tại khu vực Trung Đông.

Báo Con mắt Trung Đông (Middle East Eye) cho rằng, có vẻ như vụ tấn công bằng máy bay không người lái gần đây nhằm vào tàu vận tải Mercer Street là một hành động đã đi quá xa và là một tính toán sai lầm lớn của Iran.

Hoa Kỳ, Vương quốc Anh, Romania và các quốc gia phương Tây khác nói rằng lần này họ sẽ không dàn xếp để đưa ra cáo buộc khoa trương bằng lời mà đang tìm kiếm một phản ứng trừng phạt cụ thể.

Không rõ những tuyên bố này sẽ được chuyển thành hành động và việc làm như thế nào. Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken cảnh báo rằng sẽ có "phản ứng tập thể".

Bất chấp sự phủ nhận của Iran, Mỹ, Anh và Israel khẳng định chắc chắn rằng máy bay không người lái tấn công tàu chở dầu thực sự được vận hành bởi lực lượng không quân và chi nhánh vũ trụ của Quân đoàn Vệ binh Cách mạng Iran.

Lực lượng không quân do Tướng Amir Ali Hajizadeh chỉ huy, người đang nổi lên như một nhân vật hàng đầu trong hệ thống cấp bậc quân sự của Iran.

Các nguồn tin an ninh của Israel nói với báo Middle East Eye rằng Hajizadeh đã trở thành người thay thế phù hợp cho tướng Qassem Soleimani, chỉ huy Lực lượng đặc nhiệm Quds, người đã bị máy bay không người lái của Mỹ ám sát tại sân bay Baghdad vào tháng 1 năm 2020 - một hoạt động được thực hiện với sự hỗ trợ chính từ cơ quan tình báo Mossad của Israel.

Kỹ năng và tư duy sáng tạo của Hajizadeh đã khuyến khích lực lượng không quân Iran tự trang bị cho mình một kho vũ khí máy bay không người lái ấn tượng, một phần được tự chế và một phần dựa trên công nghệ nước ngoài được nhập khẩu vào Iran, bất chấp các lệnh trừng phạt quốc tế.

Máy bay không người lái của Iran đã chứng tỏ hiệu quả của họ trong các cuộc tấn công vào các địa điểm khai thác dầu của Arab Saudi, và ở mức độ thấp hơn trong các cuộc không kích nhằm vào các căn cứ của Mỹ ở Iraq và Israel từ Syria.

Hạm đội Iran hiện đã có mặt ở Yemen, Iraq, Syria và Lebanon, nơi nước này đang hợp tác với phong trào Hezbollah.

Về sự việc tấn công và bắt giữ các tàu chở dầu dân sự, ở Nga, nhiều nhà phân tích cho rằng cũng không thể loại trừ đây là một âm mưu do Israel và các thế lực chống Iran chuẩn bị sẵn để hợp thức hóa quyền tấn công Iran trong tương lai gần.

Mục tiêu Israel

Cuộc tấn công bằng máy bay không người lái của Iran vào tuần trước đã được lên kế hoạch và phối hợp chặt chẽ. Chiếc đầu tiên đã hoạt động bất thành và bị rơi xuống nước.

Thuyền trưởng người Romania của Mercer Street’s và Giám đốc an ninh người Anh đã đặt con tàu trong tình trạng báo động và gửi yêu cầu cấp bách nhằm quản lý sự cố.

Một lúc sau, một máy bay không người lái cảm tử thứ hai bị cáo buộc là của Iran, đã bay qua bầu trời bên ngoài lãnh hải Oman và đánh trúng mục tiêu. Thuyền trưởng và nhân viên an ninh đã thiệt mạng.

Tàu chở dầu Mercer Street được treo cờ Liberia để có thể hoạt động thuận tiện, đây là thông lệ thường thấy trong ngành vận tải biển. Nó thuộc sở hữu của một công ty Nhật Bản và được điều hành bởi công ty Zodiac Maritime, một phần thuộc sở hữu của ông trùm bất động sản và vận tải biển Israel Eyal Ofer.

Gia đình tỷ phú Eyal Ofer ban đầu là một triều đại của các ông trùm vận tải biển của Israel. Nhưng hơn ba thập kỷ trước, họ đã chuyển công việc kinh doanh của mình sang Vương quốc Anh, nơi họ đã nhập quốc tịch.

Các đội tàu chở hàng và tàu chở dầu của đế chế Eyal Ofer đã trở thành tài sản của một tập đoàn quốc tế và không còn neo đậu ở Israel nữa. Hơn nữa, không còn các tàu buôn hoặc thủy thủ đoàn của Israel ra khơi.

Mối liên hệ duy nhất mà Israel có với công ty vận tải biển này là thực tế rằng, cùng với hai quốc tịch Israel-Anh của Eyal Ofer, ông trùm vận tải biển Rami Unger là một người Israel nổi tiếng trong lĩnh vực kinh doanh.

Công ty vận tải biển của nhà tài phiệt Rami Unger cũng hoạt động bên ngoài Israel và các tàu của ông này được đăng ký ở nước ngoài.

Tuy nhiên, 5 tàu của các tỷ phú này - 3 chiếc của Ofer và 2 chiếc của Unger - đã bị tấn công trong năm qua ở Ấn Độ Dương, bằng máy bay không người lái hoặc tên lửa.

Trong bốn cuộc tấn công trước đó, không ai bị thương, và thiệt hại cũng hạn chế. Có vẻ như người Iran muốn gửi thông điệp cảnh báo đến Israel nhưng không gây ra chết chóc và hủy diệt.

Vậy điều gì đã xảy ra lần này? Không rõ họ cố tình muốn giết các thành viên phi hành đoàn hay nhiều khả năng đó là một sự nhầm lẫn do một số lỗi vận hành.

Các cuộc tấn công trên biển của Iran là phản ứng đối với chiến dịch hải quân kéo dài 3 năm của Israel nhằm vào các tàu của Iran đang chở dầu đến các cảng của Syria.

Các hoạt động của Hải quân Israel nhằm ngăn chặn dòng chảy của dầu đến Syria, nơi nó được bán và số tiền thu được được trao cho Hezbollah ở Lebanon để hỗ trợ quân đội của phong trào chống Israel kịch liệt này, đặc biệt là chúng được dùng vào việc xây dựng tên lửa.

Chiến dịch của Israel do lực lượng biệt kích hải quân Flotilla 13 thực hiện rất bí mật và thành công. Ít nhất 12 tàu chở dầu của Iran bị hư hại nhưng không bị chìm và không đến được điểm đến.

Tuy nhiên, tại một thời điểm nhất định, thông tin về chiến dịch phá hoại bí mật của Hải quân Israel đã bị rò rỉ trên báo Wall Street Journal, với sự theo dõi trên các phương tiện truyền thông Israel dựa trên các cuộc họp giao ban của các sĩ quan hải quân cấp cao.

Ở Iran, nhiều người đã sẵn sàng “nuốt chửng niềm tự hào của mình miễn là sự im lặng được duy trì”, không thể chịu đựng được nữa. Iran đã mở cuộc tấn công hải quân của riêng mình nhằm vào các thuyền buôn có liên kết từ xa với Israel.

Các cuộc giao tranh sẽ thay đổi

Tuy nhiên, cái chết của các công dân Romania và Anh, và phản ứng mạnh mẽ từ chính phủ của Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden và Thủ tướng Anh Boris Johnson đã tạo ra một thực tế mới.

Đây không còn là cuộc ăn miếng trả miếng giữa Israel và Iran, và giờ đây Iran phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng quốc tế khác.

Mỹ và các đồng minh NATO không thể ngồi yên và không làm gì khi ngày càng có nhiều mối đe dọa đối với việc lưu thông hàng hóa tự do trên các tuyến đường thủy quốc tế.

Các quốc gia Ả Rập dọc theo bờ Ấn Độ Dương và vùng Vịnh cũng đang rất lo lắng. Gần 20% sản lượng dầu thế giới chảy từ khu vực này.

Iran đã phủ nhận rằng họ phải chịu trách nhiệm về vụ tấn công bằng máy bay không người lái.

Nhưng không ai ở phương Tây và thế giới Ả Rập tin vào lời phủ nhận từ Tehran. Cảnh báo mạnh mẽ của Mỹ, Anh và Israel dựa trên thông tin tình báo chính xác do ba nước thu thập và chia sẻ.

Do đó, rất có thể Iran, quốc gia vừa tổ chức lễ tuyên thệ nhậm chức tổng thống mới, Ebrahim Raisi vào ngày 3/8, sẽ tạm dừng và đình chỉ các hoạt động hải quân chống lại Israel.

Các chuyên gia quân sự Israel, bao gồm cả cựu chỉ huy hải quân, Đô đốc Eliezer Marom, đã tin rằng khả năng phá hoại hàng hải của Tehran đã cạn kiệt.

Cả hai bên đều không muốn tham gia vào một cuộc đối đầu trực tiếp. Họ thích tiếp tục với các cuộc giao tranh bí mật mà không để lại dấu chân của mình.

Tuy nhiên, cuộc chiến tiêu hao bí mật giữa Israel và Iran, vốn đang diễn ra trên biển, trên không và các vùng đất của Syria, Iraq và Lebanon, cũng như trên đấu trường mạng, sẽ tiếp tục.

Tuy nhiên, ưu tiên hàng đầu của Israel là đảm bảo rằng các lợi ích quan trọng của họ được duy trì nếu Mỹ và Iran sớm quay trở lại thỏa thuận hạt nhân năm 2015, như dự kiến. Mỹ, Israel và EU không muốn thấy Iran vượt qua ngưỡng hạt nhân.

Tình hình quá căng thẳng, 4 tàu chở dầu bị Iran bắt giữ ở Vịnh Oman