"Người lãnh đạo cao nhất phải tài năng, có tầm nhìn chiến lược"

Nguyên Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Vũ Mão

Nguyên Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Vũ Mão cho rằng: Người lãnh đạo cao nhất phải là người tài năng, nhạy bén chính trị, có tầm nhìn chiến lược, luôn biết nhìn ra thế giới để vươn lên, phải nắm được vị thế của đất nước so với thế giới để biết đau nỗi đau của sự tụt hậu.

Từng là đại biểu chính thức của 5 kỳ Đại hội Đảng từ Đại hội Đảng thứ V đến thứ IX (từ năm 1982- 2006), là khách mời của 2 kỳ Đại hội Đảng thứ XI, XII, ông Vũ Mão, nguyên Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội chia sẻ, dù thời gian đã lâu, nhưng mỗi lần nhắc đến Đại hội Đảng, trong ông đều rạo rực niềm tin và mang những cảm xúc khó tả. Ông cũng không thể nào quên những kỳ đại hội mình được ngồi ở ghế đại biểu chính thức, trực tiếp tham gia vào những vấn đề trọng đại của đất nước.

Vui sướng, tự hào vì được gặp “thần tượng”

“Thần tượng” mà ông Vũ Mão muốn nhắc đến ở đây chính là các vị lãnh đạo cấp cao, lãnh đạo chủ chốt của đất nước qua mỗi thời kỳ. Hỏi ông về cảm xúc đầu tiên khi được dự kỳ Đại hội Đảng thứ V vào mùa xuân năm 1982, ông cho biết đến nay vẫn giữ nguyên vẹn những cảm xúc của thời khắc quan trọng ấy. “Tôi vui sướng, tự hào, thích thú khi lần đầu tiên được ngồi ghế đại biểu chính thức của một kỳ Đại hội Đảng, một sự kiện vô cùng trọng đại của đất nước. Nhiều người hỏi tôi có lo lắng, hồi hộp không, nhưng trong lần đầu tiên ấy, tôi không mang theo cảm giác đó. Còn những kỳ Đại hội sau, cũng có một chút hồi hộp, một chút lo lắng về việc liệu mình có đủ uy tín, năng lực để tiếp tục được bầu vào Ban chấp hành T.Ư hay không”, ông chia sẻ.

Tại kỳ Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ V, ông Vũ Mão mới 43 tuổi và là đại biểu chính thức trẻ nhất. Đó cũng là kỳ Đại hội có kỷ niệm đặc biệt nhất với ông, bởi lần đầu tiên ông được gặp gỡ, tiếp xúc với các đồng chí lãnh đạo chủ chốt, lãnh đạo cấp cao của đất nước, những người mà trước đây ông luôn coi như “thần tượng” của mình. “Tôi còn nhớ khi trúng cử Ủy viên T.Ư. Giờ giải lao ra đứng ở sân vườn của Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, mọi người giới thiệu tôi với Tổng Bí thư Lê Duẩn: “Đây là đồng chí Vũ Mão, là người trẻ nhất tham gia T.Ư, sẽ là Bí thư Thứ nhất T.Ư Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh”. Tổng Bí thư Lê Duẩn ngay lập tức bắt tay chúc mừng tôi với một tình cảm vô cùng thân thương, như một người bác dành cho người cháu và nói: “Làm Bí thư Thứ nhất T.Ư Đoàn quan trọng lắm, mà khó lắm, phải làm sao đưa được phong trào thanh niên lên”. Sau đó bác Trường Chinh và Đại tướng Võ Nguyên Giáp cũng đến bắt tay chúc mừng tôi, gửi gắm niềm tin vào người trẻ tuổi tham gia T.Ư khiến tôi rất vinh dự, tự hào. Đó cũng là động lực khiến tôi cố gắng rất nhiều”, ông nhớ lại.

Khi được hỏi sự khác nhau về cảm giác khi ngồi ở ghế đại biểu chính thức và khi ngồi ở ghế khách mời, ông Vũ Mão chỉ cười và nói: “Tôi thấy đều vui và vinh dự cả. Khi là đại biểu thì trực tiếp được tham gia vào những vấn đề trọng đại của đất nước, tự hào lắm chứ. Nhưng giờ là khách mời tôi vẫn thấy vui vì dù tôi đã nghỉ hưu nhưng vẫn nhận được sự tin tưởng của nhân dân, đất nước”, ông nói và pha chút hài hước: “Là “phó thường dân” rồi mà vẫn được dân quý mến, được Đảng đánh giá tốt thì vinh dự lớn quá, đúng không?”.

Trải qua 5 kỳ Đại hội, mỗi kỳ là một sự sàng lọc cán bộ chặt chẽ, nên khi không còn ngồi trên ghế đại biểu để dự Đại hội Đảng nữa, ông Vũ Mão cho biết, ông không hề thấy hụt hẫng hay nuối tiếc điều gì. Bởi xét cho cùng, ông đã cố hết sức để đóng góp trong suốt quãng thời gian qua. Đặc biệt, cho đến nay, ông vẫn luôn đau đáu với các kỳ Đại hội Đảng qua việc tích cực tham gia góp ý vào các văn kiện của Đảng.

“Chấm điểm” các kỳ Đại hội Đảng, ông Vũ Mão cho rằng mỗi kỳ đều có sự cố gắng và có kết quả nhất định, nhưng kỳ Đại hội thực hiện tốt nhất cũng chỉ đạt được 90% mong muốn và yêu cầu của cán bộ, đảng viên, nhân dân.

Cán bộ trước đây có nhiều sự trải nghiệm hơn

So sánh về cách lựa chọn nhân sự của đất nước thời kỳ trước đây và hiện tại, ông Vũ Mão khẳng định về trình tự, thủ tục, nền nếp cơ bản cũng không có gì thay đổi. Nhưng những khoá trước đây, nhân sự được chọn thường là những người từng trải hơn, có kinh nghiệm hơn, còn hiện nay những người mới rất nhiều, ít người có trải nghiệm hơn. Trước đây, các cán bộ ít có điều kiện được học hành, nhưng tư duy và cách lãnh đạo của họ lại luôn thấm đẫm hơi thở của cuộc sống, của nhân dân. Còn bây giờ, cuộc sống tốt hơn, điều kiện khá hơn, các cán bộ được tạo điều kiện học hành, giao lưu với các nước nên tư duy thoáng hơn, mở hơn, có nhiều ý tưởng mới. Nói về tính đoàn kết trong Đảng qua các thời kỳ, ông Vũ Mão cho rằng, tính đoàn kết ấy cũng có sự khác nhau.

Ông Vũ Mão cũng cho rằng, trước đây trong kháng chiến chống thực dân Pháp ở Nam bộ có bài hát “Niềm thương mến” với những ca từ chân thực như: “Có những lúc tấm chăn rách còn nhường cho nhau, xé khăn mình mà băng vết thương, choàng cánh tay ôm người bạn ta, làn môi xanh chưa tàn nụ cười, tình đấu tranh vì nước non”… Nhưng thời nay, theo ông sẽ không thể có được những hình ảnh và sự gắn bó thân thiết đến như thế. “Cuộc sống bây giờ phức tạp quá, không đơn giản và vì mục đích chung như ngày xưa, nhưng chúng ta phải chấp nhận tình hình cuộc sống thay đổi như vậy và mỗi người phải rèn luyện, phấn đấu nhiều hơn. Các cán bộ phải nhớ rằng, nếu đi theo con đường không đúng, tơ hào đến lợi ích cá nhân thì trước sau cũng không thể tồn tại”, ông Vũ Mão trăn trở.

Người lãnh đạo phải nhạy bén với thời cuộc

Trở lại với thực tại trong bối cảnh đang diễn ra Đại hội Đảng lần thứ XII, ông Vũ Mão tâm tư nhiều trước vấn đề chọn lựa nhân sự trong Đảng. Ông cho rằng, cũng như tất cả các cán bộ khác phải có đức, có tài, nhưng với Ủy viên T.Ư thì cái đức, cái tài ấy đòi hỏi cao hơn rất nhiều. “Ủy viên T.Ư phải là người có phẩm chất đạo đức tốt, đó là điều tiên quyết. Nhưng hiện nay, khi chúng ta thừa nhận tham nhũng là quốc nạn thì vấn đề người dân quan tâm hàng đầu là người lãnh đạo có tham nhũng hay không? Vì vậy, tôi cho rằng, Ủy viên T.Ư phải là “người trong sạch”, ông Vũ Mão đặt vấn đề và cho rằng, thế hệ lãnh đạo các cấp hiện nay có trình độ học vấn nhìn chung cao hơn trước kia. Tuy nhiên, không nên chủ quan vì trình độ văn hóa khá hơn nhưng bản lĩnh và nhạy bén chính trị, trình độ lãnh đạo thì chưa chắc tốt. Bởi thế, lãnh đạo phải nhạy bén với thời cuộc, phải tắm mình trong thực tiễn cuộc sống, phải là người có “tư duy đổi mới”, nắm bắt được tri thức nhân loại, đồng thời là người hành động quyết đoán.

Kỳ vọng riêng về chức danh Tổng Bí thư - người lãnh đạo có quyền lực cao nhất, ông Vũ Mão thẳng thắn: “Tiêu chuẩn nói ra rất dễ mà cũng rất khó. Chức danh càng cao thì tiêu chuẩn càng cao. Quyền lực đi đôi với trách nhiệm. Người có quyền lực cao nhất là người phải chịu trách nhiệm lớn nhất. Người đứng đầu phải là người có nhận thức tư duy tốt nhất, có sự đổi mới nhất, không bảo thủ, kiêu ngạo. Đó cũng phải là người tài năng, nhạy bén chính trị, có tầm nhìn chiến lược, luôn biết nhìn ra thế giới để vươn lên, phải nắm được vị thế của đất nước ta so với thế giới để biết đau nỗi đau của sự tụt hậu, làm sao để đưa đất nước thoát khỏi sự tụt hậu ấy”.

Trước những thông tin xấu gây chia rẽ thường xuất hiện trước và trong mỗi kỳ Đại hội Đảng, là một người đảng viên lâu năm, từng trải nhiều chức vụ cao và có kinh nghiệm, nên ông Vũ Mão cho rằng không được vội vàng tiếp nhận những thông tin đó.

“Cái quan trọng hơn cả là tập trung cho Đại hội Đảng để Đại hội mang lại kết quả tốt, vì đó là sứ mệnh rất lớn của Đảng ta với nhân dân nên không thể vì những thông tin trên mạng mà bị phân tâm. Còn đương nhiên, Đảng không tránh khỏi những sai sót, khiếm khuyết, nhưng chắc chắn những cái đó sẽ được Đảng chỉ ra và khắc phục”, ông Vũ Mão nói và đặt kỳ vọng lớn lao vào sự thành công của Đại hội Đảng lần này sẽ lựa chọn được một đội ngũ nhân sự hết lòng vì dân, vì nước, đáp ứng mọi nhu cầu của thời kỳ đổi mới cũng như yêu cầu, nguyện vọng của nhân dân. Ông có niềm tin lớn như vậy bởi cho rằng, bên cạnh đội ngũ lãnh đạo đương chức vẫn luôn có lớp cán bộ lãnh đạo lão thành. Họ luôn tâm huyết với những trăn trở của đất nước và sẵn sàng góp ý, phản biện để góp phần giải quyết những vấn đề đó, hướng tới mục tiêu cao nhất là vì sự phát triển chung của đất nước, vì cuộc sống tốt đẹp của nhân dân.

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng được vinh danh "Nhà lãnh đạo thế giới"