36 địa phương nguy cơ ùn tắc đăng kiểm, gỡ cách nào?

Nguy cơ ùn tắc đăng kiểm hiện hữu

Trao đổi với PV Báo Giao thông, lãnh đạo Cục Đăng kiểm VN cho biết, hiện cả nước có 274/294 trung tâm đăng kiểm với 446/546 dây chuyền kiểm định đang hoạt động.

Cục Đăng kiểm VN cho biết, nếu các vụ án sai phạm đăng kiểm đồng loạt xét xử trong tháng 7/2024 dự báo có đến 84 trung tâm đăng kiểm phải đóng cửa trong thời gian 3 tháng. Nguy cơ ùn tắc, quá tải đăng kiểm chắc chắn xảy ra và đặc biệt nghiêm trọng ở Hà Nội, TP.HCM và Đồng Nai.

Công suất kiểm định tối thiểu một tháng 642.240 phương tiện, hoàn toàn đáp ứng được nhu cầu kiểm định của người dân và doanh nghiệp trên phạm vi toàn quốc trong năm 2024 bởi nhu cầu kiểm định cả nước tháng cao nhất chỉ hơn 500.000 xe.

Tuy nhiên, do việc phân bố các trung tâm đăng kiểm không đồng đều về mặt địa lý dẫn đến có chỗ thiếu, chỗ thừa cộng với các phương tiện được tự động gia hạn đăng kiểm theo quy định tại Thông tư 08/2023 và số phương tiện tạm dừng hoạt động trước đây nay thực hiện kiểm định trở lại, dẫn đến tình trạng ùn tắc kiểm định có nguy cơ tái diễn vào các tháng giữa và cuối năm 2024 tại 11 địa phương.

Các địa phương này gồm: Bình thuận, Đồng Nai, Đồng Tháp, Hà Giang, Hà Nội, Kon Tum, Lâm Đồng, Thái Bình, Thừa Thiên - Huế, TP.HCM và Trà Vinh. Đặc biệt, tại Hà Nội và TP.HCM đã xuất hiện tình trạng ùn ứ phương tiện cục bộ tại một số thời điểm trong thời gian vừa qua.

Trong các tháng tới đây, khi các vụ án liên quan đến lĩnh vực đăng kiểm tại các địa phương được đưa ra xét xử sẽ có tác động rất lớn đến hoạt động kiểm định. 

Theo số liệu thống kê, đã có 42 địa phương với 112 trung tâm đăng kiểm có các đăng kiểm viên bị khởi tố.

"Với lượng phương tiện đến kiểm định gia tăng và việc các cơ quan tố tụng đưa vụ việc ra xét xử trong thời gian tới đây như đã phân tích ở trên thì cả nước có tới 36 địa phương có nguy cơ bị ùn tắc phương tiện đến kiểm định. 

Bao gồm: Bắc Kạn, Bắc Giang, Bắc Ninh, Bình Định, Bình Dương, Bình Thuận, Cần Thơ, Đà Nẵng, Đắk Lắk, Đồng Nai, Đồng Tháp, Gia Lai, Hà Giang, Hà Nam, Hà Nội, Hà Tĩnh, Hải Dương, Hậu Giang, Hòa Bình, Hưng Yên, Kon Tum, Lâm Đồng, Nam Định, Nghệ An, Phú Yên, Quảng Bình, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Sơn La, Thái Bình, Thái Nguyên, Thừa Thiên - Huế, Tiền Giang, TP.HCM, Trà Vinh và Tuyên Quang.

Đặc biệt, sẽ có những địa phương không còn trung tâm đăng kiểm để hoạt động như: Bắc Kạn và Thái Bình. Việc này sẽ ảnh hưởng và thậm chí dẫn đến ùn tắc phương tiện đến kiểm định tại các địa phương khác do sự dịch chuyển phương tiện từ 36 địa phương trên.

Lạng Sơn, Hải Phòng, Quảng Ninh, Yên Bái thời gian trước là một ví dụ điển hình khi dù năng lực kiểm định xe tại địa phương dư thừa song vẫn xảy ra ùn tắc vì xe từ các tỉnh khác di chuyển về kiểm định", Cục Đăng kiểm VN nhấn mạnh.

Về tình hình nhân lực, theo thống kê, cả nước có 2.474 đăng kiểm viên nhưng hơn 900 người đã bị khởi tố. Trong số 1.818 đăng kiểm viên thực tế đang tham gia hoạt động kiểm định hiện nay, có 291 người bị khởi tố.

Đáng chú ý, theo lãnh đạo Cục Đăng kiểm VN, trường hợp các vụ án đăng kiểm đồng loạt xét xử trong tháng 7/2024, dự báo sẽ có 91 trung tâm đăng kiểm phải đóng cửa trong thời gian 3 tháng, tức là đến hết tháng 9/2024 mới có thể mở cửa hoạt động trở lại phục vụ nhu cầu của người dân và doanh nghiệp.

Trong đó, 100% các trung tâm thuộc Cục Đăng kiểm VN tại Hà Nội và TP.HCM sẽ phải đóng cửa. Nguy cơ ùn tắc tại các địa phương là chắc chắn sẽ xảy ra và đặc biệt nghiêm trọng tại Hà Nội, TP.HCM và Đồng Nai.

Lấy ví dụ tại Hà Nội, hiện có 28/31 trung tâm đăng kiểm với 50/63 dây chuyền đang hoạt động (3 trung tâm chưa thể hoạt động do không đủ điều kiện cơ sở vật chất, nhân lực). Tổng số đăng kiểm viên ở 28 trung tâm này là 204 người, trong đó có tới 113 đăng kiểm viên bị khởi tố nhưng vẫn đang làm việc.

Khi tòa án xét xử đồng thời các vụ án tại các trung tâm đăng kiểm (dự kiến diễn ra trong tháng 7 và kéo dài khoảng 1 tháng) sẽ chỉ còn 91 đăng kiểm viên của 28 trung tâm thực hiện kiểm định do các đăng kiểm viên phải dự phiên xét xử.

Đồng nghĩa với việc có 9 trung tâm đăng kiểm phải dừng hoạt động do không đủ đăng kiểm viên, 19 trung tâm hoạt động trong đó 4 đơn vị hoạt động với công suất tối thiểu do chỉ còn 2 đăng kiểm viên. Tổng công suất đạt được trong tháng khoảng 35.880 phương tiện trong khi lượng phương tiện có nhu cầu kiểm định lên đến 90.552 phương tiện (chỉ đáp ứng khoảng 40% nhu cầu của người dân).

Lo ngại hơn, trường hợp các đăng kiểm viên bị kết tội bằng bản án có hiệu lực, dự báo sẽ có 26/28 trung tâm đăng kiểm phải dừng hoạt động do có từ 2 đăng kiểm viên bị thu hồi chứng chỉ đăng kiểm viên.

Ông Nguyễn Tô An - Cục phó Cục Đăng kiểm Việt Nam

Nếu để tình trạng ùn tắc, quá tải đăng kiểm tái diễn một lần nữa là điều rất đáng tiếc. Bởi chỉ cần chậm kiểm định một ngày, thiệt hại đối với người dân, doanh nghiệp vận tải, hộ kinh doanh vận tải là rất lớn.

Tại TP.HCM tình hình cũng không khả quan hơn, trong số 18/19 trung tâm đăng kiểm với 42/52 dây chuyền đang hoạt động, 54/146 đăng kiểm viên đang làm việc đã bị khởi tố, nếu xét xử đồng thời các vụ án trong tháng 7 sẽ có 3 trung tâm phải dừng hoạt động do không đủ đăng kiểm viên.

15 trung tâm đăng kiểm hoạt động với công suất kiểm định khoảng 48.960 xe/tháng (chỉ đáp ứng 83% nhu cầu kiểm định của người dân trong tháng 7).

Trường hợp các đăng kiểm viên bị kết tội bằng bản án có hiệu lực, dự báo sẽ có 16/19 trung tâm đăng kiểm phải dừng hoạt động do có từ 2 đăng kiểm viên bị thu hồi chứng chỉ đăng kiểm viên.

Gỡ cách nào?

Để chủ động ứng phó với các tình huống có thể xảy ra trong thời gian tới khi các vụ án được đưa ra xét xử và các đăng kiểm viên bị kết tội, lãnh đạo Cục Đăng kiểm VN cho biết, Cục đã báo cáo Bộ GTVT về tình hình kiểm định xe cơ giới trong thời gian tới.

Từ đó, đề xuất sửa đổi Nghị định số 139/2018/NĐ-CP và Nghị định số 30/2023/NĐ-CP quy định về kinh doanh dịch vụ kiểm định xe cơ giới, theo trình tự, thủ tục rút gọn. Trong đó, loại trừ trường hợp thu hồi chứng chỉ đăng kiểm viên và tạm đình chỉ hoạt động của đơn vị đăng kiểm để tránh tình trạng các đơn vị đăng kiểm bị thiếu đăng kiểm viên và bị dừng hoạt động, gây thiệt hại không đáng có cho người dân và doanh nghiệp, làm ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Cụ thể, lãnh đạo Cục Đăng kiểm cho biết, Cục này kiến nghị sửa đổi quy định theo hướng không thu hồi chứng chỉ đăng kiểm viên đối với các trường hợp bị toà án kết tội, cho hưởng án treo, không cấm hành nghề hoặc cho cải tạo không giam giữ.

Đồng thời, kiến nghị không đóng cửa các đơn vị đăng kiểm có từ 2 đăng kiểm viên bị thu hồi chứng chỉ đăng kiểm viên đối với các vụ án đăng kiểm bị khởi tố trước thời điểm ban hành Nghị định 30/2023 (tức trước ngày 8/6/2023).

Cùng đó, đề xuất Bộ GTVT có văn bản đề nghị thành uỷ, tỉnh ủy, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương tăng cường công tác quản lý, chỉ đạo các cơ quan liên quan tại địa phương chuẩn bị các kịch bản, kịp thời ứng phó với các tình huống xảy ra trong hoạt động kiểm định xe cơ giới.

Mặt khác, Cục Đăng kiểm VN sẽ phối hợp chặt chẽ với Sở GTVT các địa phương và các cơ quan báo chí tổ chức tuyên truyền, khuyến cáo người dân, doanh nghiệp chủ động thực hiện đăng kiểm sớm hoặc di chuyển tới các địa phương khác có nhiều trung tâm đăng kiểm đang hoạt động để kiểm định.