Cháy chung cư mini làm 56 người tử vong: Những ai phải chịu trách nhiệm?

Chủ chung cư phải bồi thường thiệt hại về người, tài sản

Sau vụ cháy chung cư mini tại ngõ 29/70, phố Khương Hạ, quận Thanh Xuân làm 56 người tử vong, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an Hà Nội đã ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và lệnh bắt bị can để tạm giam Nghiêm Quang Minh (SN 1979; trú tại Yên Hòa, Cầu Giấy, là chủ của chung cư nơi xảy ra vụ cháy) về tội vi phạm quy định về phòng cháy chữa cháy.

Liên quan vụ việc, Bí thư Thành ủy Đinh Tiến Dũng cho biết, TP Hà Nội đã thống nhất với Bộ Công an chỉ đạo điều tra tận gốc khâu cấp phép xây dựng chung cư này.

Dưới góc độ pháp lý, luật sư Nguyễn Anh Thơm (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho biết, đối với chung cư mini xảy ra hỏa hoạn cao 9 tầng và 1 tum, chủ sở hữu chung cư đó phải xin giấy phép phòng cháy chữa cháy, theo Nghị định 136/2020/NĐ-CP quy định cho biết một số điều và biện pháp thi hành luật phòng cháy và chữa cháy (PCCC) và luật sửa đổi, bổ sung một số điều của luật phòng cháy và chữa cháy.

Theo thông tin ban đầu, giấy cấp phép xây dựng là xây nhà ở gia đình, nhưng chủ sở hữu lại tự ý xây thành khu chung cư với 45 căn hộ rồi đem bán. Như vậy, chủ chung cư xây dựng sai phép.

Chủ chung cư cũng không thực hiện việc xin cấp phép PCCC, cũng không có phương án phòng chống cháy nổ để đảm bảo an toàn về tính mạng, tài sản cho những người đang ở trong chung cư. Do đó, hậu quả xảy ra đến đâu thì chủ chung cư phải chịu trách nhiệm tương ứng theo quy định của pháp luật.

Xét hành vi của chủ chung cư đã không thực hiện những quy định của Nhà nước về phòng cháy, chữa cháy nên khi xảy ra cháy, chủ cơ sở lưu trú không có phương án cứu chữa. Hậu quả làm cho 56 người bị tử vong, 37 người bị thương.

Ngày 13/9, Công an TP Hà Nội ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can, bắt tạm giam 4 tháng đối với chủ chung cư mini nơi xảy ra vụ cháy về tội vi phạm quy định về PCCC theo điều 313 Bộ luật Hình sự 2015.

Theo điều 313 Bộ luật Hình sự 2015, chủ chung cư nếu được xác định vi phạm quy định về PCCC dẫn đến 56 mạng người và 37 người bị thương thì có thể đối mặt với mức án lên đến 12 năm tù và bị phạt hành chính cũng như cấm hành nghề kinh doanh dịch vụ lưu trú từ 1-5 năm. 

Riêng thiệt hại về tài sản sẽ được cơ quan chuyên môn định giá thiệt hại. Trong quá trình tiến hành tố tụng, đối tượng còn phải có trách nhiệm bồi thường trách nhiệm cho các gia đình nạn nhân về tính mạng và tài sản theo quy định của Bộ luật dân sự.

Trách nhiệm của chính quyền địa phương ra sao?

Còn luật sư Trần Tuấn Anh (Giám đốc Công ty Luật Minh Bạch, Đoàn Luật sư TP Hà Nội) đề cập đến vấn đề quản lý địa bàn và quản lý trật tự xây dựng liên quan tòa chung cư xảy ra hỏa hoạn.

Theo luật sư Tuấn Anh, chung cư mini này đã xây 9 tầng và 1 tum, vượt mức cho phép so với giấy phép xây dựng do chính quyền địa phương cấp phép. Như vậy, trước hết chủ chung cư rõ ràng có sai phạm về xây dựng, ngoài hành vi vi phạm quy định về phòng cháy chữa cháy mà Công an Hà Nội cáo buộc.

Song, luật sư Tuấn Anh cho rằng để chung cư xây dựng trái phép, không thể không nhắc đến vai trò kiểm tra, rà soát và phát hiện sai phạm của lực lượng chức năng phường, quận thuộc lĩnh vực được giao.

"Cần làm rõ sai phạm để xem xét trách nhiệm của người đứng đầu và cán bộ cấp dưới theo phân cấp quản lý về xây dựng liên quan chung cư đó", luật sư nhấn mạnh.

Theo ông, các cơ quan chức năng cần làm rõ dấu hiệu sai phạm (nếu có) trong việc cấp phép tạm trú cho toàn bộ những người lưu trú trong chung cư. Theo thông tin từ Công an Hà Nội, ngôi nhà có diện tích khoảng 200m2, là nơi cư trú của khoảng 150 người. Như vậy, số lượng người cư trú này có vượt quá mức quy định.

Ngoài ra, phải làm rõ tại khu vực có chung cư đó, những ai chịu trách nhiệm về các lĩnh vực phòng cháy chữa cháy, quản lý trật tự xây dựng. Họ có thường xuyên kiểm tra, rà soát để phát hiện, xử lý vi phạm trước khi xảy ra sự cố hay không?

"Trách nhiệm của ai, đến đâu có thể sẽ được cơ quan điều tra tiếp tục làm rõ để có căn cứ xử lý theo quy định của pháp luật", luật sư khẳng định. 

Ông nhìn nhận, nếu có đủ căn cứ, nhà chức trách sẽ xem xét các dấu hiệu của hành vi thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng liên quan việc quản lý trật tự xây dựng, phòng cháy chữa cháy liên quan chung cư này.