Ân hận muộn màng của cựu chủ tịch NXB Giáo dục

Trong khi đó, hội đồng xét xử nhận định, hành vi của bị cáo và các đồng phạm tại NXB Giáo dục biểu hiện sự suy thoái, băng hoại về đạo đức.

Thủ đoạn "cạnh tranh rút gọn" khi đấu thầu

Chiều 16/1, cựu Chủ tịch Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam (NXB Giáo dục) Nguyễn Đức Thái và các bị cáo được cảnh sát tư pháp dẫn giải đến trụ sở Tòa án nhân dân TP Hà Nội để nghe hội đồng xét xử phán quyết mức án.

Ông Thái bước đi chậm rãi từ xe đặc chủng vào phòng xét xử, thi thoảng ngoái lại nhìn người thân đứng ở sảnh tòa án.

Trong số 8 bị cáo của vụ án, ông Thái bị đại diện Viện Kiểm sát (VKS) đề nghị mức án cao nhất, từ 12-13 năm tù về tội Nhận hối lộ. Những người còn lại bị đề nghị các mức án từ 30 tháng tù treo đến 6 năm tù.

Khi chủ tọa kết thúc phần tuyên án, ông Thái và các bị cáo nhanh chóng được cảnh sát đưa trở lại xe đặc chủng để trở về nơi giam giữ. Từng tốp người nhà vội vã chạy theo, gửi lời nhắn nhủ các bị cáo giữ gìn sức khỏe.

Theo lập luận của VKS, từ năm 2017, ông Nguyễn Đức Thái đã có hành vi chỉ đạo cấp dưới thực hiện đấu thầu mua sắm giấy in trái quy định theo đề nghị của 2 chủ doanh nghiệp gồm Tô Mỹ Ngọc và Nguyễn Trí Minh.

Việc này đã dẫn đến NXB Giáo dục Việt Nam mua sắm giấy in theo phương thức chào hàng cạnh tranh rút gọn, trái với quy định của Luật Đấu thầu. Quá trình thực hiện, các bị cáo thuộc NXB đã làm theo chỉ đạo, thống nhất áp dụng hình thức chào hàng cạnh tranh rút gọn để lựa chọn nhà thầu cung cấp giấy in trái pháp luật.

Họ còn tham gia triển khai, tổ chức đấu thầu không đảm bảo tính công bằng, công khai minh bạch, thông thầu, hợp thức hồ sơ để giúp Công ty Minh Cường Phát, Công ty Phùng Vĩnh Hưng trúng các gói thầu trái pháp luật.

Cơ quan công tố còn xác định, từ tháng 6/2017 - 1/2022, ông Thái đã nhận tổng cộng 20 tỷ đồng để giúp Công ty Phùng Vĩnh Hưng trúng 13 gói thầu cung cấp giấy in với tổng giá trị 2.156 tỷ đồng.

Đối với Công ty Minh Cường Phát, ông Thái nhận tổng số tiền 4,9 tỷ đồng để tạo điều kiện cho doanh nghiệp này trúng 5 gói thầu có tổng trị giá 210 tỷ đồng.

Dựa vào giá trị gói thầu để hối lộ

Suốt quá trình thẩm vấn, ông Thái và nhiều bị cáo thừa nhận các nội dung nêu trong cáo trạng. Bị cáo khai, từ tháng 3/2017 sau khi ông trở thành Chủ tịch HĐTV kiêm đại diện pháp luật của NXB Giáo dục, ông có quyền quyết định trong việc mua sắm giấy in sách giáo khoa.

Thời điểm đó, Công ty Giấy CP của bị cáo Tô Mỹ Ngọc và Công ty Minh Cường Phát của bị cáo Nguyễn Trí Minh muốn tham gia đấu thầu cung cấp giấy in, nên họ liên hệ với ông Thái đề nghị tạo điều kiện cho họ trúng thầu kèm lời hứa sẽ "cám ơn".

Bản thân mới nhận nhiệm vụ Chủ tịch HĐTV, ông Thái cho rằng, mình không có chuyên môn về mua sắm vật tư phục vụ in ấn. Bị cáo cũng không biết rõ về các loại giấy in, thiếu kiến thức về xuất bản sách giáo khoa. Tuy nhiên, khi doanh nghiệp lân la tiếp cận, ông Thái chỉ đồng ý chủ trương, không đặt vấn đề "cám ơn".

Trong 6 năm (từ 2017-2022), ông Thái đã nhận của bà Ngọc tổng cộng 20 tỷ đồng rồi giúp công ty này trúng 13 gói thầu trị giá hơn 2.100 tỷ đồng. Bên cạnh đó, ông Thái nhận của ông Minh tổng số tiền 4,9 tỷ để giúp đối tác trúng 3 gói thầu (tổng trị giá 155 tỷ đồng).

Các doanh nghiệp đưa tiền cho ông Thái đều vào những dịp như tết Nguyên đán, hoặc trước ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11 hàng năm.

Đối chứng với những lời khai của ông Thái, bị cáo Nguyễn Trí Minh (Giám đốc Công ty giấy Minh Cường Phát) thừa nhận đã biếu cựu Chủ tịch Nguyễn Đức Thái tổng cộng 4,9 tỷ đồng sau khi doanh nghiệp này được ưu ái. Trong đó, lần đưa ít nhất là 400 triệu, nhiều nhất là 2,5 tỷ.

Theo ông Minh, đây là tiền lấy từ nguồn tài sản của công ty. Khi đưa tiền, ông Minh thường đựng trong túi nilon màu đen kèm hộp bánh, chai rượu để "che chắn" cho những tờ tiền mệnh giá 500.000 đồng.

Cũng theo lời khai của bị cáo Minh, trong các lần đưa tiền ông Thái không yêu cầu hay thỏa thuận bao nhiêu, mà doanh nghiệp dựa vào giá trị gói thầu đã trúng kèm các chi phí liên quan để đưa hối lộ.

Ngoài ông Nguyễn Trí Minh, bị cáo Tô Mỹ Ngọc có đơn xin xét xử vắng mặt và được tòa chấp thuận, nên hội đồng xét xử chỉ công bố lời khai.

Bài học đau xót

Trong lời nói sau cùng, cựu Chủ tịch NXB Giáo dục Nguyễn Đức Thái buồn bã thừa nhận, bị cáo coi vụ án này là bài học lớn nhất trong cuộc đời và cảm thấy vô cùng đau xót vì hành động của bản thân.

"Bị cáo nhận trách nhiệm của người đứng đầu, rất hối hận về việc làm của mình đã gây ra hậu quả vô cùng to lớn", ông Thái nói và mong tòa sơ thẩm giảm nhẹ hình phạt cho các bị cáo là cựu cán bộ NXB Giáo dục.

Còn Giám đốc Công ty Minh Cường Phát Nguyễn Trí Minh trần tình, quá trình giam giữ bị cáo đã nhận thức ra việc làm sai trái của mình.

"Bị cáo vô cùng đau xót về những lỗi lầm của bản thân, vì thiếu hiểu biết và thiếu nhận thức về pháp luật mà phạm tội", ông Minh mong hội đồng xét xử xem xét giảm nhẹ hình phạt, tuyên mức án thấu tình đạt lý để sớm trở về chăm sóc người thân.

Nói lời sau cùng, các bị cáo thuộc nhóm cựu cán bộ NXB Giáo dục cũng bày tỏ sự ăn năn hối cải. Họ đều mong muốn cơ quan tố tụng giảm nhẹ trách nhiệm hình sự cho mỗi người.

Trong bản án sơ thẩm, tòa án tuyên đây là vụ án được dư luận đặc biệt quan tâm. Các bị cáo hầu hết là lãnh đạo công ty TNHH MTV có 100% vốn Nhà nước và là lãnh đạo doanh nghiệp. Song, hành vi của họ biểu hiện sự suy thoái, băng hoại về đạo đức.

"Bị cáo Thái nhận hối lộ tổng cộng gần 25 tỷ đồng, là người giữ vai trò chính trong vụ án", chủ tọa công bố bản án.

Tòa án đánh giá, quá trình điều tra, truy tố và xét xử, các bị cáo đều thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải; đã tác động gia đình khắc phục hậu quả của vụ án, tích cực hợp tác với cơ quan điều tra để giải quyết vụ án. Một số người có thành tích xuất sắc khi còn công tác, có những bị cáo còn được NXB gửi đơn xin xem xét giảm nhẹ hình phạt.

Trên cơ sở xem xét toàn diện các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự, Hội đồng xét xử quyết định tuyên phạt bị cáo Nguyễn Đức Thái 12 năm tù về tội Nhận hối lộ.