“Bà hỏa” treo đầu dân, cứ cháy là chết người, trách nhiệm của ai?

TS. Phạm Sỹ Liêm

Nhiều chung cư cao tầng không có hệ thống PCCC hoặc chưa được thẩm định PCCC nhưng vẫn đưa dân vào ở… Trách nhiệm chính thuộc về ai, cần phải làm gì để chấm dứt? Báo Giao thông trao đổi với một số chuyên gia xung quanh những vấn đề này.

TS. Phạm Sỹ Liêm (nguyên Thứ trưởng Bộ Xây dựng):

Chính quyền không thể vô can

Thực tế cho thấy, rất nhiều chung cư không đảm bảo an toàn về PCCC mà vẫn đưa dân vào ở một cách tùy tiện. Chỉ đến khi xảy ra vụ cháy chung cư Carina làm 13 người chết, thực tế này mới được đoái hoài tới. Trách nhiệm đầu tiên thuộc về chủ đầu tư và đơn vị quản lý vận hành tòa nhà, bởi họ thừa biết không đủ điều kiện an toàn vẫn đưa dân vào ở. Đây là điều rất khó chấp nhận.

Tiếp đó là trách nhiệm của đơn vị kiểm tra, giám sát, kiểm duyệt các yêu cầu về PCCC. Nếu công tác này được thực hiện nghiêm túc, khó có chuyện chỉ cháy tầng hầm mà thiệt hại nặng nề đến thế.

Và để việc này xảy ra, chính quyền địa phương không thể vô can trước tính mạng của người dân. Luật đã quy định UBND các địa phương phải có trách nhiệm cùng phối hợp với lực lượng cảnh sát PCCC thường xuyên kiểm tra, giám sát các điều kiện an toàn PCCC tại các công trình trên địa bàn, kiểm tra cả việc các thiết bị chữa cháy có được thay thế, bảo trì đúng thời gian hay không...

Đáng buồn là hiện nay còn quá nhiều khu nhà cao tầng vi phạm quy định về PCCC, trong khi việc này đã được quy định rất chặt chẽ. Việc xử lý trách nhiệm thiếu triệt để, thiếu quyết liệt, có thể coi là tác nhân chính khiến phòng chống cháy nổ luôn là vấn đề rất nhức nhối.

Hà Nội vừa đề nghị Bộ Xây dựng, Bộ Công an giảm bớt một số yêu cầu quy chuẩn với 17 chung cư cao tầng vi phạm PCCC. Việc đề nghị hạ chuẩn như vậy không khỏi làm dư luận hoài nghi đây chỉ là né tránh trách nhiệm khi sự cố xảy ra.

PGS. TS. Trần Chủng

PGS. TS. Trần Chủng (nguyên cục trưởng Cục Giám định chất lượng công trình xây dựng, Bộ Xây dựng):

Xảy ra hậu quả mới truy trách nhiệm

Công tác đảm bảo PCCC tại nhà chung cư cao tầng được pháp luật quy định rất rõ. Thứ nhất, chủ đầu tư có trách nhiệm tuân thủ những quy định về công tác an toàn PCCC và thực hiện đúng các danh mục an toàn PCCC.

Để xem xét các quy định về PCCC đã có cơ quan chuyên ngành từ Sở Cảnh sát PCCC các tỉnh, thành phố phân cấp xuống quận, huyện, cơ sở, chịu trách nhiệm cũng như xem xét toàn diện những vấn đề liên quan đến an toàn PCCC.

Nếu xây dựng một chung cư cao tầng thì từ khi lập dự án cũng đã phải xin phép cơ quan PCCC thẩm định và phê duyệt. Sau khi có dự án đến thiết kế kĩ thuật, cơ quan công an phải thẩm tra, phê duyệt biện pháp cũng như phương pháp thiết kế về an toàn PCCC, lắp đặt ra sao, cửa thoát hiểm thế nào... Khi xây dựng xong chung cư, cơ quan công an có trách nhiệm và nghĩa vụ đến kiểm tra, xem xét những hạng mục công trình liên quan có đúng thiết kế thẩm duyệt ban đầu không… Khi đưa vào khai thác sử dụng, việc vận hành hệ thống PCCC phải đảm bảo tiêu chuẩn, chủ đầu tư, đơn vị khai thác vận hành tòa nhà phải có chuyên môn và được tập huấn về công tác PCCC…

Luật cũng quy định rõ việc thành lập các lực lượng chữa cháy tại chỗ, đội PCCC cơ sở. Tuy nhiên, trong thực tế, ít ai biết đến sự tồn tại của lực lượng này. Hầu như vào các tòa chung cư, chúng ta chỉ thấy có lực lượng bảo vệ.

Rõ ràng, các quy định đều đã rất đầy đủ, chỉ có điều chủ đầu tư cố tình không thực hiện, cơ quan quản lý tắc trách và chính quyền thiếu kiểm tra, giám sát, không coi trọng an toàn phòng chống cháy nổ và dường như làm theo phong trào là chính. Để đến khi hậu quả xảy ra mới lại đi truy trách nhiệm liên quan.

Luật sư Trương Anh Tú

Luật sư Trương Anh Tú (Trưởng văn phòng Luật sư Anh Tú, Đoàn Luật sư TP Hà Nội):

Tăng mức xử phạt, chủ đầu tư mới sợ

Đối với khu chung cư mới đưa vào sử dụng khai thác, nếu kiểm tra công tác PCCC không đảm bảo, chủ đầu tư phải hoàn thiện trước khi đưa người dân vào ở. Còn nếu chưa hoàn thiện, tuyệt đối không được đưa người dân vào. Việc này luật đã quy định rất rõ nhưng không ít chủ đầu tư vẫn bất chấp do mức xử phạt hiện nay quá nhẹ, cao nhất cũng chỉ 80 triệu đồng. Vì thế, cần tăng mức xử phạt thật nặng thì may ra chủ đầu tư mới sợ mà nghiêm túc thực hiện.

Còn đối với khu chung cư đã đi vào sử dụng, trước đây đủ điều kiện an toàn nhưng đến bây giờ đã xuống cấp và hệ thống PCCC không còn đảm bảo an toàn thì cơ quan chức năng kiểm tra yêu cầu bổ sung, khắc phục kịp thời theo nghị định. Việc này sẽ giúp tránh được hậu họa khi có chuyện xảy ra.

Vừa qua, ở TP.HCM, chính quyền đưa ra biện pháp cắt điện, cắt nước các khu chung cư không đảm bảo an toàn PCCC. Tuy nhiên, đây có lẽ là biện pháp hơi tiêu cực. Bởi việc cắt điện, nước sẽ ảnh hưởng đến cuộc sống của cư dân, trong khi họ đâu có lỗi trong việc chung cư không đảm bảo an toàn PCCC? Đó là trách nhiệm của chủ đầu tư, chính quyền và cơ quan chuyên môn. Nhưng có thể trong thời điểm này, TP.HCM không có biện pháp nào hơn nên buộc phải áp dụng biện pháp đó.

Theo tôi, cần công khai danh tính các chung cư có vi phạm để cảnh báo chủ đầu tư, thay vì cư dân nhiều tòa nhà hiện nay tự căng băng rôn kêu cứu, phản đối chủ đầu tư. Những doanh nghiệp làm ăn không nghiêm túc chắc chắn sẽ bị xã hội tẩy chay.

Thiếu tướng Hoàng Quốc Định

Thiếu tướng Hoàng Quốc Định (Giám đốc Sở Cảnh sát PCCC TP Hà Nội):

Sẽ tổng kiểm tra, rà soát PCCC các chung cư cao tầng

Sau các vụ cháy lớn, nhất là vụ cháy chung cư Carina, Cục Cảnh sát PCCC đã chỉ đạo Công an, Cảnh sát PCCC các địa phương tăng cường tuyên truyền, giáo dục kiến thức pháp luật về PCCC và cứu hộ cứu nạn; mở đợt cao điểm tấn công, trấn áp, kiềm chế tình hình cháy, nổ; tổ chức tổng kiểm tra, rà soát điều kiện an toàn PCCC đối với các cơ sở trọng điểm về cháy, nổ, đặc biệt đối với chung cư cao tầng, nơi tập trung đông người. Đồng thời, chủ động tham mưu cho UBND tỉnh, thành phố có biện pháp xử lý đối với các chủ đầu tư, cơ sở chây ỳ, không khắc phục vi phạm an toàn PCCC.

Mỗi lần xảy ra sự cố cháy nổ cũng là một lần nhắc nhở, cảnh báo chung cho các cơ quan quản lý, chủ đầu tư công trình, ban quản lý tòa nhà và cả người dân cần chủ động hơn nữa, nâng cao ý thức hơn nữa trong công tác PCCC. Cảnh sát PCCC khuyến cáo, trường hợp xảy ra cháy, mọi người cần bình tĩnh thực hiện theo hướng dẫn về công tác PCCC ban đầu. Đồng thời, bình tĩnh áp dụng các kĩ năng về thoát nạn, thoát hiểm theo quy định.

Cháy chung cư cao cấp Carina 13 người chết: Công ty 577 vô can?