Bài học của kinh tế tư nhân từ việc xây sân bay Vân Đồn

Tiến sĩ Cao Duy Tiến

Không làm công trình tăng giá

Thưa ông, là trưởng nhóm chuyên gia của Hội đồng nghiệm thu nhà nước các công trình xây dựng, theo sát dự án sân bay Vân Đồn từ những ngày đầu xây dựng cho tới khi dự án được nghiệm thu, ông có nhận định gì về chất lượng, tiến độ của dự án?

Trước hết là về tốc độ. Tuy là một công trình có quy mô rất lớn nhưng thời gian thi công dự án lại chỉ mất có hai năm rưỡi.

Từ góc độ thành viên Hội đồng nghiệm thu nhà nước, tôi đánh giá chất lượng công trình đạt tiêu chuẩn trọn vẹn. Dưới sự chỉ đạo của chủ đầu tư, các nhà thầu thi công đã tuân thủ chặt chẽ yêu cầu chất lượng.

Cục Hàng không Việt Nam đã tổ chức bay thử để xác nhận các thiết bị phục vụ cho hạ cất cánh đảm bảo yêu cầu. Những công trình lân cận sân bay đã đủ điều kiện cho máy bay lên, xuống.

Riêng về “trái tim của cảng hàng không”, tức nhà ga hành khách, chúng tôi đánh giá cao bởi ý tưởng thiết kế do đối tác Singapore thực hiện với kiến trúc rất đẹp, được thi công trong thời gian ngắn.

Không gian kiến trúc Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn

Từng tham gia nghiệm thu hàng chục công trình xây dựng cấp quốc gia, theo ông, những điểm khác biệt giữa một dự án do nhà nước xây dựng và một dự án do doanh nghiệp tư nhân xây dựng là gì?

Sân bay Vân Đồn vừa đạt tiến độ vừa đảm bảo chất lượng. Lý do có thể vì dự án do doanh nghiệp tư nhân xây. Họ trân trọng từng đồng vốn bỏ ra nên họ phải đảm bảo tiến độ nhanh với chất lượng tốt nhất để sớm đưa vào khai thác. So với những dự án, công trình khác, thời gian xây dựng một dự án như thế này là rất nhanh.

Các công trình do nhà nước đầu tư thường bị vướng mắc ở khâu thủ tục. Còn dự án do doanh nghiệp tư nhân xây dựng lại khác. Chủ đầu tư có quyền tự quyết định về vốn liếng, tiến độ. Đáng chú ý nhất là DN tư nhân làm với mức giá rẻ hơn nhiều chứ không làm tăng giá công trình. Họ chọn nhà thầu tốt và tổ chức đấu thầu công khai nên giá thành hợp lý cho các gói thầu.

Tư nhân xây cái gì cũng nhanh

Từ câu chuyện xây sân bay Vân Đồn, nhìn rộng ra, ông có thể đúc kết những bài học gì về huy động nguồn lực của kinh tế tư nhân?

Cần phát huy vai trò của kinh tế tư nhân. Mô hình này nên được áp dụng rộng rãi. Bởi DN tư nhân đầu tư hiệu quả, thời gian xây dựng công trình nhanh, tốc độ. Tư nhân có kinh nghiệm đầu tư, thu hồi vốn. Họ biết cách làm sao hiệu quả nhất, họ cũng sẵn sàng chấp nhận mức độ rủi ro. Nhà nước tới đây chỉ nên nắm giữ vai trò hỗ trợ chủ đầu tư về mặt pháp lý, thủ tục. 

Tôi cho rằng đây sẽ là mô hình đầu tư của tương lai. Bởi các động thái của Chính phủ cho thấy nhà nước đang thoái vốn ở các tập đoàn lớn, cổ phần hóa, tích cực hỗ trợ cho khối DN tư nhân.

Đài kiểm soát không lưu

Trở lại với sân bay Vân Đồn, cá nhân ông ấn tượng nhất với điều gì? Kiến trúc nhà ga hay thiết bị tiện nghi, hiện đại?

Tôi cho rằng chủ đầu tư Tập đoàn Sun Group rất quan tâm đến cảm nhận của hành khách. Họ trân trọng việc tiếp đón khách đến và đi. Vậy nên những trang thiết bị nào tốt nhất, công nghệ nào hiện đại nhất thế giới đang áp dụng Sun Group đưa hết cả về Vân Đồn. Từ hệ thống an ninh, PCCC cho tới hệ thống băng tải hành lý, trả khay tự động ở cửa an ninh…. tất cả đều nhằm phục vụ tốt nhất, mang tới sự tiện lợi nhất cho khách.

Ngoài ra, các công trình hạ tầng, nhà vệ sinh, sảnh chờ, vườn sinh thái, quầy làm thủ tục check in… đều đẹp mắt, nhiều cây xanh, hoa lá, cảnh quan gần gũi với các bức hình Hạ Long.

Có vẻ như chủ đầu tư đã đặt mình vào vị trí của khách hàng, để hiểu mong muốn, cảm nhận của họ khi  thiết kế các hạng mục tiện ích như vậy?

Tôi nghĩ họ đã đặt mình ở vai hành khách. Cho dù để “quan tâm” đầu tư đáp ứng được nhu cầu khách như thế  phải tốn tiền hơn rất nhiều.

Việc họ dám đầu tư lớn, chịu tốn kém hơn bởi mong muốn được phục vụ khách hàng tốt nhất có thể. Có như vậy mới thu hút được khách. Sân bay này được thiết kế cho các tuyến bay quốc tế chứ không chỉ có bay nội địa.

Đường cất hạ cánh sân bay Vân Đồn

Suốt quá trình tham gia trong Hội đồng nghiệm thu Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn, có kỷ niệm sâu sắc nào khiến ông nhớ nhất?

Điều tôi ấn tượng nhất là chủ đầu tư tiếp thu và hoàn thiện các hạng mục rất nhanh, với tinh thần trách nhiệm cao. Có những hạng mục, theo tiêu chuẩn chỉ cần đạt một tỷ lệ nhất định, nhưng để chắc chắn, họ đã làm vượt trên cả mức một trăm phần trăm. Điều đó cho thấy tinh thần cầu thị. Bất kỳ yêu cầu nào của Hội đồng nghiệm thu về chất lượng, chỉ cần đưa ra ý kiến hôm trước là dăm ba ngày sau mọi việc hoàn thiện đâu vào đấy.

Có lẽ, đó là sự khác biệt giữa chủ đầu tư nhà nước và chủ đầu tư doanh nghiệp tư nhân.

Các dự án của nhà nước thường phát sinh vốn. Mà khi phát sinh vốn phải có chủ trương đã, phê duyệt chủ trương, rồi mới đến đấu thầu…qua nhiều khâu và mất nhiều thời gian. Còn tư nhân, chỉ cần trong phạm vi thẩm quyền và tài chính trong tầm kiểm soát thì yêu cầu đưa ra hôm trước, hôm sau họ thực thi luôn. Chỉ có như vậy tiến độ mới nhanh được.

Cảm ơn tiến sĩ!

Từ 30/12, sân bay Vân Đồn bắt đầu bay thương mại