Báo động doanh nghiệp nội cũng liên kết chuyển giá

Kê khai thuế - Ảnh: Internet

Bất thường ở một số địa phương

Tại Hội nghị tập huấn Nghị định quy định quản lý thuế đối với DN có giao dịch liên kết và lấy ý kiến tham gia dự thảo thông tư hướng dẫn ngày 29/3, ông Cao Anh Tuấn, Phó tổng cục trưởng Tổng cục Thuế cho hay, công tác chống chuyển giá hiện không chỉ tập trung vào DN có vốn đầu tư nước ngoài mà cả các DN trong nước.

Thực tế nhiều năm qua, các tập đoàn, DN Nhà nước, công ty cổ phần “đẻ” ra nhiều công ty con, công ty liên kết, không chỉ sở hữu chéo, giao dịch nội bộ, “thổi” giá trên thị trường chứng khoán... mà còn khiến thất thu thuế qua các giao dịch liên kết. Theo thống kê của Tổng cục Thuế, năm 2014 có 4.720 DN kê khai có giao dịch liên kết; năm 2015 là 6.185 DN. “Nhưng đây mới chỉ là các DN tự khai, cơ quan thuế phải rà soát để hướng dẫn, nhắc nhở. Và chắc chắn khối lượng sẽ tăng lên rất lớn”, ông Tuấn nhận định. Hiện nay, căn cứ vào kê khai thì 58 Cục thuế địa phương có giao dịch phát sinh, song Tổng cục Thuế yêu cầu cả 63 tỉnh, thành phải “vào cuộc”.

Tuy nhiên, có thực tế là số lượng DN có giao dịch liên kết tăng lên nhưng trường hợp được thanh, kiểm tra thì lại giảm đi dẫn tới nghi vấn. Đơn cử tại hai đô thị lớn nhất cả nước, TP.HCM có 1.277 DN kê khai có giao dịch liên kết nhưng Cục Thuế chỉ thanh, kiểm tra được 100 DN và thu được 60 tỷ đồng (trung bình 600 triệu đồng/DN); Hà Nội có 1.243 kê khai có giao dịch liên kết nhưng chỉ thanh, kiểm tra 44 DN, thu 20 tỷ đồng (tương đương 500 triệu đồng/DN).

“Như vậy là rất yếu”, ông Tuấn thẳng thắn nhận xét và yêu cầu địa phương phải rút kinh nghiệm, nhất là khi so sánh với Đồng Nai, có 240 DN có giao dịch liên kết, Cục Thuế thanh, kiểm tra 77 DN và đã truy thu được 127 tỷ đồng; Bình Dương có 672 DN, thanh, kiểm tra 9 DN, thu được 65 tỷ đồng...

Bên cạnh đó, lãnh đạo Tổng cục Thuế cũng đặt vấn đề và yêu cầu các địa phương phải trả lời tại sao số lượng DN có giao dịch liên kết lại giảm đi như Vũng Tàu năm 2014 có 113 DN khai có giao dịch liên kết nhưng năm 2015 giảm còn 96 DN, Hải Phòng năm 2014 có 519 DN nhưng đến 2015 giảm một nửa còn 226 DN...

Ngành thuế “bí” căn cứ

Bà Nguyễn Thị Lan Anh, Phó vụ trưởng Vụ Thanh tra Tổng cục Thuế nêu ví dụ: Khi đấu tranh với Big C về chi phí quản lý, DN cho rằng có những chi phí quản lý liên quan đến chiến lược và được một công ty trong hệ thống của Big C đứng ra trả cho phía nước ngoài. Tuy nhiên, chi phí này lại được chia cho Big C ở các tỉnh. Do đó, cơ quan thuế xác định bản chất vấn đề là công ty chỉ đạo toàn bộ hệ thống Big C chịu nên phải đưa về công ty và kê khai nộp thuế thay cho nhà thầu nước ngoài, đồng thời loại khỏi chi phí của các công ty con. “Tuy nhiên, đó là đấu tranh trên cơ sở nắm được bản chất vụ việc. Còn với những trường hợp yêu cầu số liệu thì tương đối khó khăn, nếu cơ quan thuế dùng số liệu bảo mật thì khi bị kiện ra tòa sẽ rơi vào thế yếu”, bà Lan Anh nói.

Ông Cao Anh Tuấn cũng thừa nhận số liệu ngành Thuế hiện khá yếu, nhiều số liệu không tổng hợp được và nhiều Cục Thuế không tách được số liệu. Hiện nay, ngành Thuế đang sử dụng các nguồn dữ liệu như thông tin công bố trên sàn chứng khoán, sở giao dịch; cơ quan bộ, ngành công bố công khai và một số nguồn khác cùng với cơ sở bí mật của cơ quan thuế. Bà Lan Anh cho biết, ngành Thuế hiện đang thực hiện việc chuyển hóa các dữ liệu bí mật thành tài liệu để dùng khi phân tích rủi ro quản lý thuế, xác định DN thanh, kiểm tra và khi người nộp thuế không tuân thủ thì đưa ra các số liệu này.

Cũng theo bà Lan Anh, ngành Thuế hy vọng nhiều bộ ngành vào cuộc cùng ngành Thuế bằng cách chuyển số liệu để ngành Thuế làm căn cứ. Nhưng vừa qua theo công bố của Bộ Tài chính, tính đến ngày 28/2, có 13 cơ quan đại diện chủ sở hữu là các bộ, ngành không báo cáo kết quả giám sát tài chính 6 tháng đầu năm 2016 của các DN có vốn Nhà nước. Do đó, dẫn đến việc “có cái họ chuyển sang nhưng cái mình cần thì họ không có”.

Phó Tổng cục trưởng Cao Anh Tuấn yêu cầu ngành thuế khẩn trương xây dựng cơ sở dữ liệu. “Ngày 30/3, các đồng chí làm ngay việc củng cố dữ liệu, số liệu, đặc biệt, phải rà lại toàn bộ các giao dịch liên kết”, ông Tuấn giao nhiệm vụ. 

Không đón chào nhà đầu tư xem Việt Nam là nơi chuyển giá