Bắt Mạnh Hoành Vĩ, nước cờ “táo bạo” của ông Tập Cận Bình?

Ông Mạnh Hoành Vĩ bị bắt giữ và điều tra tại Trung Quốc

Bị điều tra tội nhận hối lộ

Bộ Công an Trung Quốc ngày 8/10 cho biết, cựu Chủ tịch Tổ chức Cảnh sát hình sự quốc tế (Interpol) Mạnh Hoành Vĩ, người bị mất tích tháng trước, đang bị điều tra vì tội nhận hối lộ.

Tuyên bố của Bộ trên cũng nêu rõ, ông Mạnh, người vừa từ chức hôm 7/10, “đã nhận hối lộ và bị nghi ngờ vi phạm luật pháp”. Trước đó, vào đêm 7/10, Ủy ban Giám sát Quốc gia Trung Quốc (NSC) đã ra thông báo xác nhận sự việc. Tuy nhiên, NSC không đề cập đến việc ông Mạnh bị tình nghi vi phạm điều lệ Đảng của Đảng Cộng sản Trung Quốc, một căn cứ mà các cơ quan chống tham nhũng Trung Quốc thường áp dụng trong quá trình điều tra.

Ngay trước khi Bắc Kinh xác nhận việc bắt giữ cựu Chủ tịch Interpol, vợ của ông Mạnh đã kêu gọi sự can thiệp quốc tế khi cho rằng chồng mình đang gặp nguy hiểm. Bà Grace Mạnh cho biết, tin nhắn cuối cùng mà bà nhận được từ chồng là vào ngày 25/9, nói rằng: “chờ cuộc gọi của anh” và sau đó là biểu tượng một con dao.

Hãng tin Reuters cho hay, tổ chức Interpol ở Lyon, Pháp vào tối 7/10 cũng xác nhận việc ông Mạnh gửi đơn xin từ chức và cho biết quyết định này có hiệu lực ngay lập tức.

Theo tờ Bưu điện Hoa Nam Buổi Sáng (SCMP), trong khi Bắc Kinh không cung cấp thêm thông tin về vụ việc, các nhà phân tích cho rằng, việc ông Mạnh mất tích bí ẩn trong hơn 1 tuần sẽ gây ảnh hưởng tới những nỗ lực của Trung Quốc để xây dựng các thỏa thuận hợp tác đa quốc gia về thực thi pháp luật.

Sự việc này còn làm ảnh hưởng tới các cơ hội bổ nhiệm các quan chức nước này vào các vị trí cấp cao trong các tổ chức toàn cầu.

Tuy nhiên, bình luận viên chính trị tại Bắc Kinh Zhang Lifan cho rằng, chính quyền Trung Quốc có thể đã nhận thức rõ được về những rủi ro này trước khi hành động như vậy. Vì thế, “có thể đã có điều gì rất cấp bách khiến chính quyền Bắc Kinh buộc phải hành động bất chấp nguy cơ gây ảnh hưởng tới hình ảnh quốc gia trên trường quốc tế”, ông Zhang nhận định và cho rằng, rất có thể ông Mạnh Hoành Vĩ đã vướng vào một vụ tham nhũng đặc biệt nghiêm trọng.

Chỉ thị từ Chủ tịch Tập Cận Bình?

Theo SCMP, một cuộc họp gồm các thành viên cấp cao trong Đảng Cộng sản Trung Quốc đã được tổ chức ngày 30/9, ngay trước kỳ nghỉ lễ quốc khánh ở nước này.

Tại đây, Bộ trưởng Công an Trung Quốc Zhao Kezhi đã trao đổi chi tiết với các quan chức về nội dụng cuộc hội đàm có liên quan đến một vụ án tham nhũng lớn được tổ chức một ngày trước đó với sự tham gia của ông Đinh Thiết Tường, Chủ nhiệm Văn phòng T.Ư Đảng cộng sản Trung Quốc, Chủ nhiệm Văn phòng Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tập Cận Bình.

Theo ông Steve Tsang, Giám đốc Viện SOAS Trung Quốc ở London, với danh tiếng và thâm niên trong ngành Công an của ông Mạnh, bất kỳ quyết định yêu cầu bắt giữ ông ấy đều phải đến từ cấp cao nhất.

Hồ sơ của Interpol cho hay, ông Mạnh Hoành Vĩ đã giữ nhiều chức vụ trong Bộ Công an Trung Quốc, gồm Giám đốc Sở Cảnh sát tuần tra, Tổng cục trưởng Cục Kiểm soát giao thông, Trợ lý Bộ trưởng và Thứ trưởng (từ năm 2004). Cùng năm 2004, ông Mạnh trở thành người đứng đầu Interpol Trung Quốc.

Ông Mạnh cũng từng là Phó chủ tịch Ủy ban Kiểm soát ma túy quốc gia, Giám đốc Văn phòng Chống khủng bố quốc gia, thành viên của Hội đồng Trung Quốc của cơ cấu hợp tác chống khủng bố khu vực hợp tác Thượng Hải. Ông cũng từng là Cục trưởng Cục Cảnh sát biển Trung Quốc.

Ngoài ra, theo New York Times, ông Mạnh được cho là khá thân thiết với cựu Bộ trưởng Công an kiêm Ủy viên Thường vụ Bộ Chính trị Chu Vĩnh Khang, người đang nhận án tù chung thân vì tội tham nhũng.

Dù vẫn giữ chức vụ Thứ trưởng nhưng ông Mạnh bị rút lại tư cách thành viên của Ủy ban Trung ương Đảng cộng sản Trung Quốc vào tháng 4 vừa qua, một động thái đã thu hút sự suy đoán về tương lai chính trị của ông này. Mạnh Hoành Vĩ là quan chức lãnh đạo duy nhất trong Bộ Công an Trung Quốc không giữ chức vụ trong đảng ủy.