 |
Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể phát biểu tại phiên thảo luận tổ sáng 12/11 |
Dự án triển khai chậm, rất lãng phí
Thảo luận tại tổ sáng 12/11 về dự thảo Luật Đầu tư công (sửa đổi), Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể chia sẻ Bộ gặp rất nhiều khó khăn, vướng mắc khi triển khai các dự án đầu tư công trong thực tế.
Theo Bộ trưởng Thể, Quốc hội, Chính phủ luôn yêu cầu phải làm nhanh, bảo đảm tiến độ và chất lượng, cố gắng hoàn thành tốt đáp ứng yêu cầu phát triển. Nhưng hiện nay, nếu làm nhanh mà không đảm bảo đúng thủ tục, đúng quy định thì không được phép.
“Và chúng ta cũng đã có những bài học xương máu, rất nhiều dự án, nhiều công trình khi chúng ta làm nhanh, bỏ qua một số giai đoạn mà chúng ta nghĩ rằng giai đoạn đó chỉ mang tính thủ tục, không ảnh hưởng gì đến chất lượng công trình, nhưng khi thanh tra, kiểm toán, thanh tra thì chỉ cần làm sai ngày tháng cũng bị nêu trong báo cáo là làm không đúng quy định” - người đứng đầu Bộ GTVT nêu thực tế.
Đặt trong mối tương quan so sánh với việc triển khai các dự án của tư nhân, Bộ trưởng Thể cho biết, các dự án đầu tư công của Nhà nước chậm hơn rất nhiều, gây lãng phí vì có kinh phí mà triển khai quá chậm. Các DNNN khi quyết các chính sách cũng rất chậm, mất cơ hội còn tư nhân họ quyết rất nhanh.
Từ thực tế đó, Bộ trưởng GTVT chia sẻ thực sự “bất an” với một số quy định của Luật Đầu tư công.
Theo Bộ trưởng Thể, nếu tất cả công trình dự án đều phải trình lên Quốc hội biểu quyết thì chắc chắn sẽ rất chậm.
Bởi để trình lên tới Quốc hội thì các Bộ, ngành phải chuẩn bị nội dung, báo cáo lên Chính phủ. Trước khi báo cáo lên Chính phủ phải có sự đồng thuận của các Bộ, ngành như Bộ tài chính, Bộ KH-ĐT... Chính phủ đồng ý mới trình lên Ủy ban TVQH, Ủy ban TVQH đồng ý thì mới đưa vào chương trình nghị sự trình lên Quốc hội. Lên tới Quốc hội thì Quốc hội thảo luận một kỳ họp sau đó mới thông qua được danh mục dự án. Tiếp đến, quay lại giao cho Chính phủ yêu cầu Bộ ngành làm một cách kỹ lưỡng.
Như sân bay quốc tế Long Thành, năm 2015 Quốc hội thống nhất chủ trương xây dựng sau đó quay lại giao Bộ GTVT lập hồ sơ dự án xin chủ trương đầu tư, Bộ thẩm định, thống nhất rồi mới trình các Bộ ngành, sau đó trình lên Chính phủ, Ủy ban TVQH và Quốc hội, cuối cùng, Quốc hội mới phê duyệt dự án.
“Tôi thấy một vòng đi lên để duyệt danh mục mất 6 tháng - 1 năm, rồi một vòng ngược lại phê duyệt dự án mất cả năm nữa mới bắt đầu đấu thầu, thiết kế dự án, chọn thầu, phê duyệt… Quy trình hiện nay quá nhiều giai đoạn và cuối cùng là dự án triển khai rất chậm” - Bộ trưởng GTVT nêu quan điểm và cho rằng, nếu điều chỉnh Luật Đầu tư công mà không cải thiện được quy trình này thì việc triển khai các dự án vẫn sẽ chậm, có chăng chỉ làm rõ thêm được trách nhiệm của một số Bộ, ngành, cơ quan.
Đó là với những dự án lớn. Còn với những dự án nhỏ, Bộ trưởng GTVT cũng chia sẻ đều phải trải qua một quy trình “rườm rà” tương tự. Ông lấy ví dụ dự án nhỏ ở 1 tỉnh cũng cũng phải chuẩn bị chủ trương đầu tư để thông qua ở tỉnh, xong xuôi mới trình ra ngoài này để các Bộ, ngành tập hợp báo cáo Quốc hội, sau khi Quốc hội quyết cho ghi danh mục thì mới về tỉnh lập lại hồ sơ, rồi trình ra Bộ KH-ĐT để Bộ này xem xét, thẩm định nguồn vốn.
“Rõ ràng là công trình lớn, công trình nhỏ gì cũng vậy. Tôi thấy quy trình hiện nay quá dài. Chúng ta tự tạo khó cho chúng ta” - Bộ trưởng Thể nói.
Nếu không thay đổi quy trình, theo Bộ trưởng GTVT, chắc chắn các dự án đầu tư công sẽ chậm hơn 2-3 lần so với dự án của tư nhân. Và dù mỗi dự án qua bao nhiêu Bộ, ngành nhưng dự án ở tỉnh nào chậm tỉnh đó phải chịu trách nhiệm, ngành giao thông làm dự án chậm thì Bộ GTVT cũng phải chịu trách nhiệm toàn bộ…
Với một quy trình “lòng vòng” như hiện nay, Bộ trưởng Thể cũng cho rằng chúng ta sẽ mất nhiều thứ, trước hết là mất thời gian, và quan trọng hơn là mất tiền do đội giá, trượt giá.
Quy trình ngắn gọn, hậu kiểm nghiêm, ai sai xử lý ngay mới nhanh được
Người đứng đầu Bộ GTVT kiến nghị xem xét rút gọn các thủ tục trong Luật Đầu tư công, với những dự án lớn thì thống nhất nên trình lên Quốc hội, quy định rõ quy mô lớn thế nào thì trình Quốc hội. Còn những dự án nhỏ thì Quốc hội nên quản lý theo mục tiêu, giao trách nhiệm cho Chính phủ quyết, rồi báo cáo lại Ủy ban TVQH. Sau đó, mỗi một kỳ họp Quốc hội, Chính phủ có trách nhiệm báo cáo tổng hợp lên Quốc hội để Quốc hội nắm được miếng bánh ngân sách đã được bố trí cho từng lĩnh vực ra sao, Quốc hội có thể dành 1 ngày để thảo luận cho ý kiến về các con số Chính phủ báo cáo.
“Chúng ta nên thiết kế lại theo hướng Quốc hội quản lý tổng thể theo đúng mục tiêu và không cụ thể các công trình dự án, để Chính phủ và các Bộ, ngành chịu trách nhiệm thực hiện” - Bộ trưởng Thể đề xuất. Cùng với đó, dự án khi đã được Ủy ban TVQH hoặc Quốc hội thông qua rồi thì phần thẩm định giao trách nhiệm cho cơ quan trực tiếp triển khai, anh nào làm sai xử ngay tức khắc, như vậy mới nhanh được.
Bộ trưởng GTVT cũng bày tỏ băn khoăn khi bất cứ cái gì cũng phải trình lên Bộ KH-ĐT khiến quy trình kéo dài lê thê.
“Tại sao không tin tưởng anh em? Giả sử nếu giao Bộ GTVT làm, Bộ GTVT làm sai thì phải chịu trách nhiệm hết, như vậy sẽ chủ động hơn rất nhiều. Nếu tất cả dồn hết lên Bộ KH-ĐT thì làm sao mà nhanh được, vì họ chỉ có bấy nhiêu con người” - Bộ trưởng Thể phân tích và đề nghị nghiên cứu lại trách nhiệm của Chính phủ và các Bộ, ngành, chủ đầu tư và địa phương theo hướng tăng cường trách nhiệm, hậu kiểm xử lý nghiêm, quy trình thật ngắn gọn vì nếu càng ngắn gọn thì công trình sẽ càng nhanh, đáp ứng yêu cầu.
Theo Bộ trưởng GTVT, tất cả những thực tế vừa nêu là câu trả lời cho câu hỏi “vì sao có tiền mà không tiêu được”.
Bộ trưởng Thể cho rằng, để đáp ứng nhu cầu xã hội, rất cần triển khai giải ngân sớm để sớm có công trình nhưng hiện nay việc bắt buộc tuân theo các quy trình thủ tục rườm rà đang là lực cản. Cần nghiên cứu lại thực tiễn quy định cho ngắn gọn để các dự án triển khai được nhanh hơn.
Bình luận bài viết (0)
Gửi bình luận