Cách nào kiểm soát hiệu quả người ra đường mùa dịch?

Để kiểm soát dịch bệnh, một số địa phương đã quy định người dân khi ra đường phải được cấp giấy. Tuy nhiên, thực tế cho thấy ngay cả khi áp dụng giấy đi đường thì số lượng người ra đường vẫn rất đông.

Báo Giao thông trao đổi với PGS.TS Nguyễn Huy Nga, nguyên Cục trưởng Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế xung quanh những vấn đề này.

Trong đợt dịch lần thứ 4 lần này, một số địa phương thực hiện giãn cách theo Chỉ thị 16, trong đó có Hà Nội đã đưa ra một số biện pháp kiểm soát như cấp giấy đi đường. Quan sát thực tế, ông nhìn nhận việc này thế nào?

Trong bối cảnh hiện nay, việc kiểm soát người ra đường trong vùng đỏ hoặc từ vùng đỏ là cần thiết, tuy nhiên hình thức cần phải thay đổi.

Thực tế, việc kiểm soát giấy đi đường nhưng hiện nay tại các chốt cứng với đông người có nguy cơ lây nhiễm dịch bệnh rất lớn, do cách làm thủ công, kiểm tra trên giấy tờ, tiếp xúc gần, không đảm bảo giãn cách.

Chúng ta có thể thấy rõ hình ảnh dòng người tập trung rất đông tại một số chốt kiểm soát tại cửa ngõ Hà Nội vào sáng 6/9.

Như ông nói thì hình thức cần phải thay đổi, vậy theo ông nên thay đổi theo hướng nào?

Tôi cho rằng, cần phải thay đổi bằng cách ứng dụng công nghệ, kiểm soát bằng công nghệ, tránh tối đa việc tiếp xúc trực tiếp, như vậy mới bảo đảm phòng chống dịch.

Chẳng hạn như việc cấp phép và kiểm soát giấy đi đường đã và đang thực hiện tại Đà Nẵng là cách làm hay mà các địa phương nên học hỏi.

Người đi đường chỉ cần dán mã nhận diện lên phương tiện giao thông và người kiểm tra dùng phương tiện để quét mã, lấy thông tin giống như khai báo y tế để đi lên máy bay.

Hoặc như vừa qua, Công an TP.HCM đã thí điểm lắp đặt camera đọc mã QR tại địa bàn quận 1 và quận 3, mang lại nhiều hiệu quả.

Với hệ thống này, người dân chỉ cần mở mã QR của mình đặt trước camera, trong vòng 5 giây đã cho kết quả có thể tiếp tục lưu thông hay không.

Thậm chí, hệ thống này đã phát hiện 63 F0 lưu thông trên đường, đã thu hồi 9 giấy đi đường, đưa vào danh sách báo hủy giấy đi đường 20 trường hợp.

Không ít ý kiến cho rằng, việc lây nhiễm không xảy ra trên đường, mà xảy ra ở những nơi có hoạt động giao tiếp giữa người với người. Vì thế, cần phải kiểm soát chặt chẽ tại các điểm đến, là nơi dễ xảy ra lây nhiễm. Quan điểm của ông về vấn đề này thế nào?

Tôi cho rằng, có thể thay việc lập chốt kiểm soát người di chuyển trên đường bằng việc tập trung kiểm soát ở điểm đi, điểm đến.

Tại nơi đến là các cơ quan, xí nghiệp, siêu thị, cửa hàng bán đồ thiết yếu… cần phát huy vai trò trong việc kiểm soát mọi thành viên tuân thủ 5K và có sự kiểm tra, giám sát của cơ quan chức năng.

Người dân và các cơ sở tự thực hiện tốt các biện pháp phòng ngừa, giãn cách là yếu tố quan trọng nhất để chặn đứng sự lây lan của dịch bệnh.

Kiểm soát quá chặt việc di chuyển trên đường nhưng tại các cửa hàng, công sở, nhà máy, khu công nghiệp, chế xuất lại buông lỏng thì sẽ không hiệu quả. Bởi những nơi làm việc, mua sắm, ăn uống, giải trí, sinh hoạt tôn giáo, đám cưới, tang lễ... và bất kỳ đâu có giao tiếp giữa người với người mới là những nơi có nguy cơ lây nhiễm bệnh.

Tại mỗi điểm đến cần kiểm soát việc chấp hành khai báo y tế, quét mã QR, đo thân nhiệt và bảo đảm giãn cách, khoảng cách an toàn phòng dịch theo quy định y tế…

Việc này cần được gắn trách nhiệm cụ thể, chẳng hạn như ở siêu thị thì là chủ siêu thị, ở khu công nghiệp chế xuất hay doanh nghiệp thì là người đứng đầu đơn vị, tất cả phải có phương án và tổ chức triển khai nghiêm túc.

Các cơ quan chức năng cần tăng cường kiểm tra, giám sát chặt chẽ việc tuân thủ các quy định phòng chống dịch tại cơ sở, nơi nào vi phạm phải thật phạt nặng.

Theo ông, việc phân vùng quản lý dịch hiện nay đã hợp lý chưa? Mỗi khi có ca dương tính, việc khoanh vùng như thế nào là hợp lý?

Mục đích quản lý dịch phải theo chỉ tiêu dịch tễ học, theo khoa học.

Nguy cơ cao ở đâu thì quản lý ở đó, người ta phải biết khoanh vùng nào, đối tượng nào nguy cơ cao…

Còn nếu lúng túng sẽ gây ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân.

Theo tôi, cần chủ yếu quản lý khu vực nguy cơ cao đang bùng phát dịch, bởi dịch đã lây lan trong cộng đồng.

Việc quản lý vùng nguy cơ cao cũng phải theo chỉ định dịch tễ học. Theo dịch tễ học, mỗi ca dương tính việc khoanh vùng tính theo bán kính khu vực đó chứ không khoanh theo địa giới phường hay quận…

Bên cạnh đó, hàng ngày bộ phận phòng chống dịch phải công bố cho người dân biết, có khuyến cáo rõ ràng từng vùng có liên quan đến tình hình Covid-19, hiển thị rõ trên bản đồ.

Tất cả vùng không phải nguy cơ cao thì người dân được đi lại, sản xuất bình thường… và đương nhiên phải thực hiện nghiêm quy định 5K.

Nhiều ý kiến cho rằng, đối với những người đã hoàn thành tiêm 2 mũi vaccine hoặc những F0 khỏi bệnh thì nên nới lỏng việc đi lại. Đó cũng là một cách để vừa khôi phục phát triển kinh tế nhưng cũng đồng thời kiểm soát được dịch bệnh. Ông có đồng tình với quan điểm này?

Hiện nay, theo thống kê của Bộ Y tế, số người được tiêm vaccine phòng Covid-19 mũi 1 là hơn 19 triệu người; hơn 3,5 triệu người đã hoàn thành mũi 2, bên cạnh đó hơn 300 nghìn F0 khỏi bệnh.

Với những F0 đã khỏi bệnh và những người có chứng nhận tiêm đủ 2 mũi vaccine, cơ quan chức năng cũng như chính quyền các địa phương cần có chính sách riêng.

Bởi họ đều đã có kháng thể nhất định.

Trong cuộc chiến chống dịch, chứng nhận y tế cần được coi trọng hơn giấy tờ hành chính, hoặc ít nhất cũng phải được coi là một yếu tố quan trọng để xem xét cấp giấy tờ hành chính.

Với những người đã tiêm đủ 2 mũi vaccine (đủ thời gian sau 14 ngày tiêm mũi 2) thì nên được phép đi lại, đi làm bình thường như khi chưa có dịch, đương nhiên kèm điều kiện kiểm soát nghiêm túc việc thực hiện 5K.

Việc này nhằm bảo vệ cho người nhà, người xung quanh của chính họ, bởi có thể những người đó chưa được tiêm vaccine.

Khái niệm “sống chung với dịch” được nhắc đến rất nhiều trong thời gian gần đây. Để có thể sống chung với dịch, theo ông điều gì là quan trọng nhất?

Để “sống chung với dịch” hoàn toàn thì cần phải đạt được miễn dịch cộng đồng, với việc mở rộng tiêm chủng vaccine phòng Covid-19 cho ít nhất khoảng 70% dân số.

Thêm vào đó phải có phương án điều trị tốt nhằm giảm thiểu tử vong, ứng dụng công nghệ thông tin trong mọi lĩnh vực, giảm tiếp xúc trực tiếp.

Tuy nhiên, khi nguồn cung vaccine còn hạn chế như hiện nay thì mỗi cá nhân thực hiện 5K một cách chuẩn chỉ, nghiêm túc cũng là cách phòng dịch hiệu quả để có thể sống chung với dịch Covid-19.

Cảm ơn ông!

Kỷ luật lãnh đạo TAND tỉnh Quảng Ninh vụ giảm thời hạn tù cho Phan Sào Nam