Cần quy định xử lý người "đi đêm", đấu giá cao rồi bỏ cọc

Cần thêm quy định ngăn thao túng thị trường

Góp ý về trình tự, thủ tục đấu giá trong dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản, đại biểu Tạ Thị Yên (đoàn Điện Biên) cho rằng, có nội dung còn chưa thật phù hợp với thực tiễn, nhất là với một số tài sản đặc thù, hay cơ chế hủy kết quả đấu giá trong một số trường hợp cụ thể.

Nữ đại biểu đoàn Điện Biên nêu thực tế, thời gian qua, trong đấu giá tài sản đã xuất hiện hiện tượng thao túng giá khởi điểm, bỏ giá rất cao rồi bỏ cọc nhằm gây hiệu ứng tạo mặt bằng giá ảo để thu lợi, tạo nên cơn sốt đất ảo.

Theo bà Yên, dự án Luật đã sửa đổi, bổ sung quy định về hủy kết quả đấu giá. Nhưng thực tế, trong một số phiên đấu giá có nhiều diễn biến không bình thường, hoặc quá vô lý, lại không có quy định phải hoãn hay dừng phiên đấu giá để phân tích, đánh giá tình hình.

Bà Yên cũng nêu thực tiễn đã có một số dự án do Nhà nước hay doanh nghiệp Nhà nước đầu tư làm ăn thua lỗ trong thời gian qua, nhưng chậm xử lý có liên quan đến việc định giá tài sản và tổ chức đấu giá gặp nhiều khó khăn. Ví dụ như dự án nhà máy bột giấy Phương Nam ở tỉnh Long An kéo dài hàng chục năm, gây lãng phí tài chính công.

"Theo tôi, cần quy định chi tiết hơn về năng lực bộ máy, năng lực chuyên môn, nghiệp vụ và trách nhiệm của đội ngũ cán bộ có liên quan đến xử lý, đấu giá tài sản công, tài sản doanh nghiệp Nhà nước trong những trường hợp tương tự nhằm đảm bảo cho cuộc đấu giá được công khai, minh bạch, hạn chế tối đa tiêu cực, tác động tiêu cực đến đời sống xã hội", bà Yên nêu ý kiến.

Xem xét xử lý người đấu giá cao rồi bỏ cọc

Còn đại biểu Nguyễn Thị Yến (đoàn Bà Rịa - Vũng Tàu) cho rằng, cần xem xét, bổ sung quy định xử lý vi phạm đối với người tham gia đấu giá, người trúng đấu giá, cá nhân, tổ chức có liên quan tại Điều 70 Luật Đấu giá tài sản mà bỏ cọc.

Thực tiễn thời gian qua đã xảy trường hợp người trúng đấu giá bỏ cọc, không nộp tiền để nhận tài sản trúng đấu giá, đặc biệt là đối với các tài sản có giá trị rất lớn như biển số xe, bất động sản.

Đại biểu Yến nêu ví dụ, trong phiên đấu giá biển số xe ô tô ngày 15/9, có một cá nhân ở TP.HCM đã trúng đấu giá biển số 51K-888.88 với giá trên 32 tỉ nhưng không nộp tiền trúng đấu giá, chịu mất tiền cọc 40 triệu.

Hay sự việc Công ty Bất động sản Ngôi Sao Việt (thuộc Tập đoàn Tân Hoàng Minh) trực tiếp tham gia đấu giá có văn bản chính thức xin bỏ cọc mua bán quyền sử dụng lô đất số 3-12 tại Khu đô thị mới Thủ Thiêm (TP Thủ Đức) và bỏ số tiền đặt cọc gần 600 tỷ đồng.

Theo quy định của Luật Đấu giá tài sản thì người trúng đấu giá có quyền bỏ cọc và hiện chưa có chế tài về vấn đề này. Luật chỉ quy định người đã trúng đấu giá mà không đóng tiền, thì mất tiền cọc theo Điều 19 Nghị Định 39 năm 2023 của Chính phủ.

Vì vậy, để khắc phục tình trạng này, đại biểu Yến đề nghị ban soạn thảo cân nhắc bổ sung quy định các tài sản do Nhà nước quản lý khi đấu giá, thì không được bỏ cọc. Nếu có người bỏ cọc thì cần bổ sung, điều chỉnh chế tài xử lý hành vi bỏ cọc này. 

"Chẳng hạn có thể phạt tiền gấp nhiều lần so với tiền cọc 30% giá trị tài sản đấu giá, để tránh đấu giá thành rồi bỏ cọc",  đại biểu Yến đề xuất. 

Đề xuất đấu giá theo phần trăm 

Còn theo đại biểu Nguyễn Văn Cảnh (đoàn Bình Định), trong dự án Luật sửa đổi, bổ sung Luật Đấu giá tài sản, mức giá khởi điểm được đưa ra khá thấp.

Chẳng hạn về đấu giá số điện thoại, mức giá khởi điểm chỉ khoảng 262 nghìn và là số lẻ.

Nêu thực tế, có một số tài sản, giá khởi điểm thấp, giá trúng lại cao gấp vài nghìn lần, do đó ông Cảnh đề nghị điều chỉnh lại mức giá linh hoạt hơn.

Trong dự luật có mức giá tối thiểu, tối đa, cố định, đại biểu đề nghị bổ sung mức giá theo phần trăm (%).

Chẳng hạn khi đấu giá số điện thoại, giá khởi điểm là 262 nghìn nhưng khi đấu giá lên đến 1 triệu, mức giá tiếp theo nên là 5% của 1 triệu; khi đến 100 triệu, mức tiếp theo là 5% của 100 triệu. Như vậy, mức đấu giá sẽ phù hợp.

Thực tế, trong thời gian đấu giá biển số ô tô, có nhiều biển được trả rất cao. Nhiều biển số được đấu giá lên đến hàng chục tỉ nhưng người sau có khi chỉ cần thêm 5 triệu là đã thắng. Như vậy rất vô lý.

"Khi đã ở mức 1 tỉ, giá sau cần trả cao hơn khoảng 50 triệu, như vậy mới hợp lý. Người ta đã sẵn sàng bỏ ra hàng tỉ thì họ không chi li lắt nhắt vài triệu", ông Cảnh phân tích.

Bên cạnh đó, đại biểu Cảnh góp ý kiến về quy định bỏ kết quả đấu giá.

Nếu người đấu giá chứng minh được, họ có yếu tố bất khả kháng dẫn đến bỏ đấu giá như mất tài sản, lũ lụt, gặp tai nạn thì có thể được chấp nhận, không bị xử lý. Còn không thì nên cấm người đó đấu giá tài sản trong khoảng 1-5 năm chẳng hạn.

Trong trường hợp người trúng đấu giá không nhận, ông Cảnh đề xuất có thể cho phép người đấu giá cao thứ hai có quyền được nhận để hạn chế không phải đấu giá lại, mất thời gian và công sức.

Cần quy định ngăn người đấu giá "đi đêm"

Đại biểu Lò Thị Luyến (tỉnh Điện Biên) thì đề nghị ban soạn thảo, thẩm tra quy định thêm về hành vi của người tham gia đấu giá tài sản và đấu giá viên.

Trên thực tế, có xảy ra hiện tượng cơ quan đấu giá và người đấu giá có thông tin "phím" cho nhau. Để phát hiện, xử lý việc này rất khó khăn.

Chẳng hạn khi đấu giá tài sản A và có 10 người tham gia, người đấu giá thực sự phải đi thỏa thuận ngầm với những người còn lại. 

"Chẳng hạn tài sản của giá trị thật có thể lên trên 22 tỷ nhưng tôi chỉ trả 21 tỷ thôi và thỏa thuận để những người khác không trả quá số tiền này. Còn 1 tỷ, tôi dùng để trả cho những người tham gia đấu giá", bà Luyến nêu tình huống giả định.

Theo nữ đại biểu này, nếu không có thỏa thuận, nhiều người có thể phá bằng cách trả giá rất cao rồi bỏ, không nhận. Và lần hai, lần ba, người này vẫn được tham gia đấu giá tiếp.

Thực tế này đã xảy ra ở TP.HCM và ở Điện Biên khi đấu giá một số tài sản công quy mô nhỏ. Do đó, đại biểu Luyến cho rằng phải có quy định để hạn chế hành vi "đi đêm" này.