Cấp thiết quản lý xe ôm công nghệ

Các tài xế xe ôm công nghệ sẵn sàng bỏ qua ứng dụng để tranh giành khách không khác xe ôm truyền thống

Sự xuất hiện của GrabBike và gần đây nhất là Go - Viet nảy sinh tình trạng cạnh tranh ngày càng khốc liệt trong nội bộ xe ôm công nghệ và với cả xe ôm truyền thống, dẫn đến nhiều hệ lụy và gây mất ATGT. Trong khi đó, câu chuyện quản lý loại hình kinh doanh này vẫn chưa có hồi kết...

Cả tài xế và doanh nghiệp cùng cạnh tranh khốc liệt

Những ngày gần đây, ghi nhận của PV Báo Giao thông, tình trạng lái xe ôm công nghệ mặc đồng phục của các hãng Grab, Go-Viet cạnh tranh, giành giật khách khốc liệt, thậm chí sẵn sàng vi phạm giao thông. Tại cổng bến xe Mỹ Đình, không khó để bắt gặp hình ảnh mỗi khi có chiếc xe khách nào dừng trả khách, hàng chục tài xế GrabBike, xe ôm truyền thống ào đến tranh giành khách.

Tương tự, tại cổng bến xe Giáp Bát, bất chấp biển cấm mọi phương tiện dừng đón, trả khách của lực lượng chức năng, bỏ qua ứng dụng, nhiều tài xế GrabBike, GoBike và xe ôm truyền thống níu kéo, mặc cả trực tiếp mỗi khi có khách bước ra từ trong bến. Đã có nhiều tiếng cãi vã, chửi bới, bực dọc, thậm chí xô xát tại đây khi tài xế không bắt được khách và bị tài xế khác “cướp mất” khách.

Trên các tuyến đường Giải Phóng, Phạm Hùng, Trường Chinh… PV thường xuyên bắt gặp không ít tài xế sẵn sàng vi phạm giao thông, chạy lạng lách, đánh võng, vượt đèn đỏ để kịp giờ đón khách. Có lái xe vừa chở khách, vừa giao dịch với khách hàng khác qua điện thoại tiềm ẩn nguy cơ gây tai nạn, ảnh hưởng tới chính tính mạng hành khách và người tham gia giao thông.

Nghiêm trọng hơn, theo số liệu của Grab, tính từ khi GrabBike hoạt động đến nay đã xảy ra hơn 130 vụ xô xát giữa xe ôm và các tài xế GrabBike.

Câu chuyện giữa các hãng xe cũng không kém phần căng thẳng. Để giành giật khách hàng, tài xế, khi bước vào thị trường TP HCM, Go-Viet tung ra những khuyến mại rất sốc cho khách hàng. Khi ra mắt tại TP HCM với chính sách khuyến mại 5.000 đồng/cuốc dưới 8km, Go-Viet đã hút một lượng lớn khách hàng. Đồng thời, lôi kéo được lực lượng đối tác tài xế khá đông đảo vì ưu đãi.

Ông Nadiem Makarim, Tổng giám đốc của Go-Jek cho biết, chỉ sau hơn một tháng có mặt tại Việt Nam, Go-Viet đã chiếm 35% thị phần xe ôm công nghệ tại TP HCM. Trong khi đó, Grab tung nhiều khuyến mại với nhiều mã giảm tới 25.000 đồng/chuyến để giữ đối tác và khách. Với mức giá này, khách của Grab có thể đi các chuyến xe miễn phí.

Đáng nói hơn, khi tài xế cạnh tranh với tài xế, hãng công nghệ cũng cạnh tranh gay gắt với nhau, trong khi chưa có một cơ chế quản lý cụ thể nào dành cho loại hình vận tải này. GS. TS. Từ Sỹ Sùa, Giảng viên cao cấp Trường Đại học GTVT Hà Nội nhìn nhận, số lượng tài xế xe ôm công nghệ như GrabBike, Go-Viet đã lên đến cả trăm nghìn người nhưng việc quản lý lại rất lỏng lẻo. Tài xế không phải đăng ký kinh doanh, nhiều người không có lý lịch tư pháp như bằng lái, đăng ký xe.

“Số xe máy tham gia kinh doanh vận tải có hàng trăm nghìn chiếc nhưng lại không có cơ sở pháp lý để yêu cầu họ đóng thuế do không thể thành lập doanh nghiệp xe ôm. Bên cạnh đó, giữa lái xe và doanh nghiệp cung cấp ứng dụng hầu như không có ràng buộc nào vì tài xế GrabBike là cá nhân tự do không bị ai quản lý. Việc yêu cầu đơn vị cung cấp phần mềm như Grab, Go-Viet kết nối dữ liệu với cơ quan quản lý cũng sẽ rất khó do xe máy ở Việt Nam có số lượng lớn xe không chính chủ. Loại hình này cũng gây nhiều hệ lụy về an toàn do vừa đi xe vừa dán mắt vào điện thoại”, GS.TS. Sùa nói.

Phải đưa vào Luật để quản lý

Cũng theo GS. TS. Từ Sỹ Sùa, kinh nghiệm từ Thái Lan cho thấy, lái xe ôm phải đăng ký kinh doanh, phải mặc đồng phục và có hai biển số ở trước và sau. Ở Việt Nam lái xe ôm đã quen với tự do, bây giờ vào khuôn khổ phải có lộ trình, có giải pháp đồng bộ, phải từng bước giáo dục, tuyên truyền.

“Cần có đề án bài bản để quản lý về thuế, điều kiện kinh doanh, đầu tư của doanh nghiệp cung cấp ứng dụng. Ví dụ như việc quản lý và thu thuế đối với phương tiện có sức chở nhỏ như thế nào, trách nhiệm của người cung cấp ứng dụng lái xe đóng thuế cho doanh nghiệp, doanh nghiệp đóng thuế cho Nhà nước”, ông Sùa nói.

TS. Nguyễn Hữu Đức, chuyên gia Giao thông đô thị của Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) cho rằng, tại nhiều nước quy định Grab phải quản lý luôn cả người lái xe. Nhất thiết phải có sự điều chỉnh về mặt quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp này. Cụ thể, trong Nghị định 86 sửa đổi đang được xây dựng cần đưa ra quy định quản lý Grab như một doanh nghiệp vận tải hành khách, không chỉ là đơn vị cung cấp công nghệ.

“Theo tôi, về mặt quản lý nhà nước cần tìm cách yêu cầu Grab phải quản lý toàn bộ và chịu trách nhiệm đến cùng khi lái xe của họ vi phạm”, ông Đức nói.

Trao đổi với Báo Giao thông, một lãnh đạo Vụ Vận tải (Bộ GTVT) cho biết, đối với xe hai, ba bánh thì phân cấp cho địa phương quản lý. Trả lời câu hỏi về việc cần thiết có điều kiện kinh doanh đối với xe ôm công nghệ hay không, vị lãnh đạo Vụ Vận tải cho biết, loại hình này có cần điều kiện kinh doanh hay không phải theo Luật Đầu tư quy định về ngành nghề kinh doanh có điều kiện. Nếu như loại hình này là ngành nghề kinh doanh có điều kiện, Bộ GTVT mới quy định được điều kiện. Việc quản lý về số lượng cũng phải nghiên cứu kỹ vì nếu quản được sẽ giảm bớt lượng xe, đường thông thoáng hơn.

“Trên cơ sở chỉ đạo của Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ, Chủ tịch Ủy ban ATGT Quốc gia Trương Hòa Bình, Vụ Vận tải sẽ triển khai nghiên cứu giải pháp, rà soát lại để quản lý loại hình này về điều kiện kinh doanh và thuế. Bộ GTVT sẽ nghiên cứu kỹ lưỡng về đối tượng này, quy định làm sao phải vừa đảm bảo quản lý nhà nước, đồng thời cũng tạo điều kiện cho người dân tham gia kinh doanh dịch vụ xe ôm công nghệ vì đa số họ đều là người lao động có thu nhập thấp. Không những tăng cường quản lý mà sẽ nghiên cứu đưa vào luật khi sửa Luật GTĐB”, vị lãnh đạo cho biết thêm.

Cần lấp lỗ hổng pháp lý về “xe ôm công nghệ”