Chiến cơ F-35B của Mỹ gặp sự cố, không có người lái vẫn bay tiếp 100km mới rơi

Ghế ngồi bị trục trặc tự động phóng?

Vụ tai nạn máy bay chiến đấu tàng hình đa nhiệm F-35B ở bang South Carolina cuối tuần qua đã đặt ra nhiều câu hỏi về nguyên nhân khiến phi công phải nhảy dù và làm thế nào chiếc máy bay chiến đấu trị giá 100 triệu USD có thể tiếp tục bay trong khi không có người lái suốt quãng đường 60 dặm (100km) trước khi rơi.

Hãng tin AP dẫn lời một sĩ quan Thủy quân lục chiến (không tiết lộ danh tính) ngày 17/9 cho biết, trong khi phi công thuộc lực lượng Thủy quân lục chiến Mỹ vận hành chiếc máy bay chiến đấu F-35B đã phát hiện sự cố và "buộc phải nhảy dù".

Lúc này máy bay đang ở độ cao khoảng 1.000 feet (300 mét) và chỉ cách Sân bay Quốc tế Charleston khoảng 2km về phía Bắc.

Đây là khu vực đông đúc nên phi công đã nhảy dù xuống sân sau của một khu dân cư.

Biến thể F-35B của lực lượng Thủy quân lục chiến khác với các phiên bản của không quân và hải quân, có thể cất cánh và hạ cánh giống như máy bay trực thăng, cho phép phương tiện này có thể hoạt động trên các tàu đổ bộ tấn công.

Tuy nhiên, có điểm khác ở chỗ đây là biến thể duy nhất trong ba biến thể có chức năng tự động đẩy ghế phóng, theo nhà sản xuất ghế phóng dù Martin-Baker.

Điều đó đã đặt ra câu hỏi nguyên nhân trục trặc có phải do ghế ngồi hay không.

Ông Dan Grazier, cựu chỉ huy thủy quân lục chiến và là nhà nghiên cứu chính sách quốc phòng cấp cao của Dự án Giám sát Chính phủ cho biết, đối với các phiên bản F-35 của lực lượng không quân và hải quân, "phi công là người quyết định ấn nút phóng ghế khẩn cấp".

Song tính năng tự động phóng ghế của phiên bản F-35B được trang bị cho lực lượng thủy quân lục chiến là nhằm bảo vệ phi công tốt hơn trong trường hợp máy bay gặp sự cố khi ở chế độ bay lơ lửng.

Ông Grazier nhận định: "Có thể chức năng đó đã được kích hoạt vì lý do nào đó và tự động phóng ghế phi công. Có nhiều câu hỏi chưa được giải đáp".

Tháng 12/2022, một chiếc F-35B chưa được giao cho lực lượng thủy quân lục chiến đã bị rơi xuống Căn cứ Dự bị Liên hợp của Trạm Không quân Hải quân Fort Worth bang Texas.

Chiếc máy bay đã ở chế độ bay lơ lửng (hover mode) phía trên sân bay và bắt đầu rơi xuống, chạm đường băng và nảy lên trước khi ghế phi công bị phóng lên không trung.

Trước đó, hồi tháng 7/2022, lực lượng không quân đã tạm thời đình chỉ bay đối với F-35 vì các lo ngại về ghế phóng.

Tại thời điểm này, tất cả ghế phóng của F-35 bao gồm các phiên bản của Hải quân và Thủy quân lục chiến đều được kiểm tra và tiếp tục được theo dõi trong quá trình bảo trì phương tiện.

Chiến cơ vẫn bay tiếp dù không có người lái

Một câu hỏi khác được đặt ra là tại sao chiếc F-35 tiếp tục bay thêm khoảng 60 dặm (khoảng 100km) nữa trước khi rơi xuống cánh đồng dù phi công đã thoát ra ngoài.

Ngày 18/9, cơ quan chức năng của bang South Carolina đã sử dụng trực thăng để tìm kiếm mảnh vỡ cuối cùng của máy bay gặp sự cố. 

Một sĩ quan cho biết không thể cung cấp thêm chi tiết về nguyên nhân khiến giới chức phải mất nhiều thời gian mới tìm được xác chiếc máy bay F-35B với lý do vẫn đang trong quá trình điều tra.

Liên quan tới vấn đề này, theo thông tin ban đầu, ông Jeremy Huggins, người phát ngôn của Căn cứ hỗn hợp Charleston chia sẻ với hãng tin NBC News, cho biết máy bay F-35B đang bay ở chế độ lái tự động khi phi công nhảy dù.

Sau khi xác định được vị trí của máy bay, lực lượng Thủy quân lục chiến đã triển khai bảo vệ hiện trường và một đội khác điều tra sự việc.

Máy bay chiến đấu tàng hình đa nhiệm thế hệ thứ 5 (F-35 Lightning) do Lockheed Martin sản xuất là máy bay chiến đấu tiên tiến nhất trong kho vũ khí của Mỹ. Hiện đã có hơn 972 chiếc được chế tạo.

Tập đoàn này có kế hoạch sản xuất hơn 3.500 chiếc trên quy mô toàn cầu.

Bộ Quốc phòng Mỹ kỳ vọng F-35 sẽ phục vụ trong nhiều thập kỷ với vai trò là máy bay chiến đấu chính cho cả Mỹ và các nước đồng minh đồng minh, tương tự vai trò của F-16 Flying Falcon trong nhiều thập kỷ qua.

Ông Mark Cancian, nhà cố vấn cấp cao thuộc Trung tâm An ninh quốc tế và Chiến lược đánh giá F-35 "đại diện cho tương lai" của sức mạnh không quân Mỹ.

Gần 22 năm trước, Tập đoàn Lockheed giành được hợp đồng chế tạo F-35 và phát triển thành 3 biến thể gồm F-35A của Không quân. Đây là phiên bản được sản xuất nhiều nhất và bán cho các đồng minh.

F-35B của Thủy quân lục chiến có khả năng cất cánh, hạ cánh thẳng đứng và bay lượn như trực thăng. F-35C của Hải quân, có thể hạ cánh trên tàu sân bay.

Lockheed Martin đã bàn giao 190 biến thể F-35B cho lực lượng Thủy quân lục chiến, với giá khoảng 100 triệu USD mỗi chiếc.

Tuy nhiên, chương trình F-35 đang đối mặt với tình trạng vượt chi phí và tiến độ sản xuất chậm.

Mức chi phí cho chương trình này hiện đã lên tới khoảng 1,7 nghìn tỷ USD. Các nhà sản xuất đang nghiên cứu xem xét việc thay thế động cơ của F-35.