Chiến sự Nga - Ukraine phủ bóng đen ngành ô tô Đông Âu

Năm 2022, khu vực Đông Âu nhen nhóm hy vọng tăng trưởng, nhất là ngành công nghiệp ô tô.

Tuy nhiên, xung đột giữa Nga - Ukraine ập đến đã dập tắt hy vọng này, khiến nguy cơ suy thoái kinh tế càng lớn hơn.

Nguy cơ đình trệ sản xuất do thiếu dây điện nhập từ Ukraine

Theo hãng tin Reuters, cuộc xung đột tại Ukraine một lần nữa khiến tình trạng tắc nghẽn chuỗi cung ứng thêm trầm trọng, đẩy giá một số nguyên vật liệu như nickel hay palladium tăng cao, từ đó gây áp lực đối với ngành công nghiệp ô tô trên toàn cầu.

Ngoài ra, chi phí năng lượng tăng cao đang tác động lên chuỗi cung ứng ngày một rõ hơn, mạnh mẽ hơn.

Thực trạng này thể hiện rõ nhất tại khu vực Đông Âu, nơi ngành công nghiệp đóng vai trò quan trọng. Thực trạng gián đoạn đã xuất hiện chỉ sau nửa tháng kể từ khi Nga thực hiện chiến dịch quân sự nhằm vào Ukraine hôm 24/2.

Hiện tại, Volkswagen vừa tạm dừng sản xuất tại hai nhà máy ở Ba Lan. Một nhà máy khác của Volkswagen là Skoda Auto (vốn là nhà xuất khẩu ô tô lớn nhất của Cộng hòa Séc) đã thông báo dừng sản xuất mẫu xe điện ENYAQ iV và cảnh báo nguy cơ đình trệ sản xuất một số mẫu xe khác do thiếu dây điện quan trọng nhập từ Ukraine.

Ông Jiri Polansky, nhà kinh tế thuộc Ngân hàng Tập đoàn Erste chi nhánh ở Séc nhận định, tình trạng gián đoạn mới sẽ tiếp tục kìm hãm sản lượng ô tô tại Séc ít nhất trong quý II.

“Năm nay có thể là năm khó khăn với ngành kinh tế Séc, ít nhất là trong nửa đầu năm và ngành sản xuất ô tô sẽ là một trong những ngành bị ảnh hưởng tiêu cực nhất”, ông Polansky đánh giá.

Cơ quan quản lý ngành công nghiệp ô tô Séc AutoSAP cũng cho biết, 1/3 công ty tại nước này báo cáo thiếu nguyên liệu hoặc phụ tùng vì xung đột Nga - Ukraine.

Trước đó, AutoSAP từng dự báo sẽ phục hồi tăng trưởng trong năm 2022, nhưng nay Giám đốc điều hành AutoSAP, ông Zdenek Petzl cho rằng, chỉ cần đạt tới mức sản xuất 1,1 triệu xe như năm 2021 đã là thành công.

“Thật tuyệt vời khi nhiều công ty đã sống sót qua “bão” Covid-19 trong 2 năm qua. Nhưng năm nay, chuyện gì sẽ xảy ra vẫn là câu hỏi bỏ ngỏ. Tác động từ chiến sự Nga - Ukraine là vô cùng lớn”, ông Petzl nói.

Các dây chuyền sản xuất ô tô bị gián đoạn

Các nhà phân tích đều có chung nhận định, rất khó để dự báo tác động tổng thể đối với ngành ô tô. Tuy nhiên, điều có thể nhận thấy rõ ràng là xung đột sẽ gây tổn hại tới nền kinh tế, ảnh hưởng tới hoạt động sản xuất, đẩy tình trạng lạm phát tồi tệ hơn nữa, khiến người tiêu dùng giảm chi tiêu và các công ty hạn chế đầu tư, “án binh bất động”.

Chiến lược gia của Ngân hàng Deutsche, ông Christian Wietoska ước tính, mỗi tuần các dây chuyền sản xuất ô tô hoàn toàn bị gián đoạn - tình trạng từng thấy ở thời gian đầu đại dịch năm 2020 khi các nhà sản xuất ô tô phải đóng cửa - sẽ làm giảm 0,1 điểm phần trăm tổng sản phẩm nội địa tại Cộng hòa Séc hay Hungary. Mức giảm này cao hơn so với ở Ba Lan hay Romania.

“Không có gì phải nghi ngờ, chắc chắn sẽ suy giảm”, Thống đốc Ngân hàng Quốc gia Cộng hòa Séc Jiri Rusnok đã phải thốt lên như vậy.

Ngân hàng này đã dự báo tăng trưởng GDP năm 2022 là 3%, giảm so với mức 3,3% trong năm 2021.

Còn tại Hungary, Phó thống đốc Ngân hàng Trung ương Hungary Barnabas Virag cũng nhận định, cuộc chiến tại Ukraine sẽ tạo ra rủi ro xấu với tăng trưởng kinh tế.

Tại Romania, Bộ Kinh tế nước này đã thành lập một đội đặc nhiệm để chuẩn bị cho kịch bản xấu có thể xảy ra với các ngành công nghiệp chủ chốt như ô tô vì nguồn cung một số phụ tùng rất eo hẹp.

Ông Peter Virovacz, nhà kinh tế đến từ Công ty Tài chính ING ở Budapest (Hungary) nhận định, tuy khả năng sụt giảm sản lượng sẽ chỉ bằng một nửa so với năm 2020 nhưng tốc độ phục hồi sẽ chậm hơn nhiều. Lĩnh vực xe hơi sẽ không thể thúc đẩy tăng trưởng kinh tế như thời điểm trước đây.

Ngành ô tô Slovakia và Séc hưởng lợi lớn nhờ… dịch bệnh COVID-19