Chiến tranh trong tương lai dưới con mắt "cha đẻ" Sherlock Holmes

Arthur Conan Doyle

Chiến tranh trong tương lai dưới con mắt của Sherlock Holmes

Conan Doyle nổi tiếng và được người đời biết đến bởi tiểu thuyết Sherlock Holmes vì vậy thay vì gọi tên thật, người ta lại nhắc nhiều đến tên gọi của tác phẩm nổi tiếng này. Cách đây đúng 100 năm, bằng truyện ngắn Danger! Being the log of Captain John Sirius (tạm dịch: Hãy cảnh giác với Thuyền trưởng John Sirius) đăng trên tạp chí The Strand số tháng 7/1914, dự báo nước Anh sẽ bị nhấn chìm bởi 8 tàu ngầm của đối phương. Các mối đe dọa trên biển đến từ quốc gia hư cấu Norland nhưng thực ra là  để ám chỉ đến sức mạnh hải quân của người Đức.

Chuyện được dẫn dưới quan điểm của thuyền trưởng Sirirus, một viên thuyền trưởng ranh ma, lọc lõi của hải quân Norland, trong khi Anh và Norland đang bất hòa. Thực tế, Norland là nước nhỏ đáng lẽ ra phải quy phục Anh, nhưng Sirrius lại thuyết phục nhà vua của mình "chọc giận" nước Anh. Khi quân đội Anh đang chiếm cứ các cảng biển của Norland thì 8 tàu ngầm của Sirrus đã tiến hành tấn công tàu biển của Anh. Đây là chiến thuật cực kỳ nguy hiểm, làm cho hải quân Hoàng gia Anh trở tay không kịp. Đặc biệt, tấn công tàu chở lương thực nên làm cho nước Anh bị cô lập, chết đói vì thiếu thực phẩm buộc phải ký hiệp ước đình chiến, và như vậy Sirius đã chiến thắng.

Truyện ngắn trên đã gây sốc dư luận, đồng thời tạo ra áp lực lớn đối với các nhà cầm quyền. Qua nhân vật thuyền trưởng Sirius, Conan Doyle muốn cảnh tỉnh mối đe dọa từ bên ngoài, kể cả nước bé nhỏ như Norland. Các nhà chính trị cần phải có cái nhìn rộng hơn, và theo đó, muốn trở nên hùng cường thì nước Anh phải tự lo được lương thực mà không cần tới sự hỗ trợ từ bên ngoài, trừ khi có tuyến đường "dự phòng" như đường hầm eo biển Channel Tunnel, còn nếu chỉ dựa vào đường biển thì dù quân đội có mạnh đến mấy, với những loại tàu ngầm hiện đại nhất cũng không tránh khỏi bị cô lập, nhất là khi vị trí địa lý lại giống như một hòn đảo.

Sau khi truyện ngắn nói trên được công bố, nó đã tạo ra một cuộc tranh luận "bất phân thắng bại" trong giới hàng hải, hải quân. Nhiều người đánh giá cao dự báo của Conan Doyle về một cuộc chiến tranh phi vũ khí trên biển, gây sự bất ổn về nguồn cung cấp lương thực cho quốc gia, thủ phạm dẫn đến bất ổn về chính trị và những hệ lụy chưa lường hết.

Dự báo chiến tranh trên biến của Arthur Conan Doyle được đăng trên tạp chi The Trait số tháng 7/1914

Thế giới đã từng chứng kiến nhiều cuộc chiến hải chiến đẫm máu

Theo đô đốc hải quân Peurose Fitzgerald, câu chuyện của Conan Doyle đã cảnh báo nguy cơ xảy ra chiến tranh tàu ngầm, mặc dù không ai nghĩ một quốc gia văn minh và hiện đại như Anh mà tàu buôn lại bị tấn công bởi tàu chiến. Và ngay cả đô đốc William Hannam Henderson cũng đồng tình, cho rằng hải phận Anh không thể hoặc không bao giờ có thể bị tấn công, song thực tế còn rất nhiều điều bất ngờ mà chính người Anh cũng chưa lường hết. Còn đô đốc Sir William Kennedy, thì phản đối cảnh báo cuộc chiến tranh tàu ngầm nhưng lại ủng hộ việc xây dựng đường hầm Channe Tunnel và xem đây là giải pháp giúp nước Anh tồn tại vĩnh viễn.

Đến nay đã 100 năm trôi qua, những tiên đoán của Conan Doyle là hoàn toàn chính xác mặc dù ông không phải là đô đốc hay chuyên gia quân sự. Với câu chuyện nhẹ nhàng, thâm thúy, mang tính nhân văn nói trên, Conan Doyle đã dự báo một cuộc chiến tranh phi "tiêu chuẩn", trong đó các tàu biển sẽ là mục tiêu tấn công của kẻ thù.

Những cuộc chiến tranh này sẽ dựa trên quy tắc Prize Rules hay còn gọi là Cruiser Rules (Những quy tắc Cruiser). Có nghĩa, các tàu chiến có thể kìm chân các tàu buôn sau đó thay vì đánh chìm, nó kiểm soát hàng hóa, nếu chở vũ khí hoặc quân nhu sẽ bị đưa về cảng và tịch thu.

Chiến lược của thuyền trưởng Sirius đã chứng minh cho tiên đoán của Conan Doyle. Theo đó, vào ngày 18/2/1915 Đức đã ra thông báo, tất cả các tàu biển khi vào hải phận Anh sẽ bị phá hủy. Cách tiếp cận này đã làm cho các tàu của các nước trung lập hoạt động thuận lợi hơn.

Hậu quả, tháng 8/1915, tàu xuyên đại dương Lusitania đã bị trúng ngư lôi trên đường tới Anh, toàn bộ 1.200 người đi trên tàu bị thiệt mạng, trong số này có 128 người Mỹ. Vụ tấn công nói trên gây ra cơn phẫn nộ cực điểm cho người Mỹ.

Phía Đức cho rằng tàu Lusitania mang theo vũ khí, nhưng sau lại cải chính là mang cờ hiệu của Anh nên bị tấn công. Chưa dừng lại ở đây, tháng Giêng 1917, Đức lại tấn công các tàu buôn trên đường tới Anh.

Tất cả những sự kiện trên làm cho người Anh phẫn nộ và cuối cùng không kìm chế được, tháng 4/1917 người Anh buộc phải áp dụng những chính sách mới sử dụng kinh khí cầu để giám sát.

Dự báo chiến tranh trên biển của Arthur Conan Doyle được đăng trên tạp chi The Trait số tháng 7/1914

Theo tờ Time của Mỹ số ra ngày 18/2/1915, Đức lại tiến hành phong tỏa Anh và đến đây những dự báo của Conan Doyle như đề cập trong truyện ngắn Danger! Being the log of Captain John Sirius  đã trở thành hiện thực. Thậm chí, những tiên đoán của Conan Doyle còn được nhắc lại trong cuộc họp quốc hội Đức năm 1917. Khi đó, viên thư ký của hải quân Đức nhấn mạnh: "Tiên đoán của Conan Doyle về cuộc chiến tranh kinh tế đã trở thành hiện thực".

Khi chiến tranh xảy ra, chính Conan Doyle đã cảm thấy có lỗi vì những gì ông đề cập trong  tiểu thuyết của mình đã làm lợi cho đối phương. Nhưng cũng từ đây giúp cho Anh rút ra hai bài học quý báu, thứ nhất Anh là một quốc đảo, muốn tồn tại được thì trước tiên phải lo đủ lương thực. Thứ hai, xây dựng ngay tuyến đường sắt hai chiều Channel Tunnel và cũng rất may ngay sau khi bài báo của Conan Doyle được phát hành, hạ Viện Anh đã đưa dự án xây dựng đường hầm Channel Tunnel vào chương trình nghị sự.

Đáng tiếc, trước ngày vấn đề được đưa ra thảo luận tại quốc hội thì Archduke Francis Ferdinand, thái tử của Áo, người chuẩn bị kế vị ngai vàng Áo- Hung đã bị sát hại tại Sarajevo, làm cho Áo tuyên chiến, nên dự án đường hầm Channel Tunnel bị hoãn tiến độ lại. Và đến tận năm 1994, tức 80 năm sau dự báo của Conan Doyle, dự án đường hầm Channel Tunnel mới chính thức được đưa vào hoạt động.

Khắc Nam (Theo BBC)