Chính phủ đề xuất gia hạn khoản vay gần 4.000 tỷ đồng cho Vietnam Airlines

Kiến nghị tự động gia hạn trả nợ thêm ba lần 

Chiều 25/6, trình bày tờ trình, Phó thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long cho biết trước khi dịch bệnh Covid-19 bùng phát (từ năm 2019 trở về trước), hoạt động kinh doanh của Tổng công ty Hàng không Việt Nam (Vietnam Airlines - VNA) luôn ở trạng thái tốt, vốn nhà nước/vốn của các cổ đông luôn được bảo toàn và phát triển.

Trong giai đoạn 2010-2019, VNA liên tục kinh doanh hiệu quả và có lãi. 

Tuy nhiên, sau 4 năm 2020-2023, thách thức VNA phải đối mặt hiện nay là vừa phải khắc phục các hậu quả nặng nề của đại dịch, vừa phải đáp ứng những yêu cầu về nâng cao năng lực cạnh tranh, đầu tư phát triển trong khi nguồn lực tài chính suy giảm.

Vì vậy, nếu không nhanh chóng cải thiện năng lực tài chính, VNA sẽ có nguy cơ bị mất khả năng thanh toán, thiếu hụt nguồn vốn, đặc biệt không có nguồn vốn dài hạn để khơi thông các dự án đầu tư trọng điểm.

Về lâu dài sẽ làm suy giảm khả năng ứng phó, chống chịu với các rủi ro từ môi trường sản xuất kinh doanh, suy giảm khả năng cạnh tranh và vị thế trên thị trường hàng không Việt Nam và khu vực.

Theo tờ trình của Chính phủ, từ ngày 23/7/2021 đến ngày 24/12/2021, trên cơ sở các hợp đồng tín dụng ký với các tổ chức tín dụng, Vietnam Airlines đã hoàn thành sử dụng gói vay vốn với tổng giá trị đạt 3,9 nghìn tỷ đồng.

Số tiền giải ngân được các tổ chức tín dụng giải ngân dựa trên cơ sở hóa đơn, chứng từ và thanh toán trực tiếp vào tài khoản của nhà cung cấp căn cứ lịch thanh toán theo thỏa thuận với các nhà cung cấp. Các tổ chức tín dụng cho Vietnam Airlines vay đã được Ngân hàng Nhà nước Việt Nam tái cấp vốn tương ứng với giá trị giải ngân.

Tính đến 31/12/2023, Vietnam Airlines đã thanh toán đầy đủ 220 tỷ đồng lãi vay cho các tổ chức tín dụng. Theo quy định tại Nghị quyết của Quốc hội và các hợp đồng tín dụng, từ tháng 7 đến tháng 12/2024, Vietnam Airlines có nghĩa vụ thanh toán toàn bộ số nợ gốc vay.

Tuy nhiên, trước hệ lụy từ đại dịch Covid-19 và môi trường kinh doanh tiếp tục biến động, nhiều rủi ro, trạng thái tài chính năm 2024 của Vietnam Airlines chưa được cải thiện như kỳ vọng.

Dự kiến đến cuối năm 2024, vốn chủ sở hữu công ty mẹ Vietnam Airlines và hợp nhất vẫn âm lần lượt là hơn 8,2 nghìn tỷ đồng và hơn 13 nghìn tỷ đồng. 

Trong khi đó, vay ngắn hạn (bao gồm khoản vay từ nguồn tái cấp vốn) và nợ quá hạn của Vietnam Airlines ở mức cao, trong đó khoản vay tái cấp vốn có thời hạn hoàn trả từ tháng 7/2024 cùng nhiều khoản nợ từ giai đoạn trước sẽ đến hạn phải trả trong năm 2024.

Ngoài ra, dòng tiền trong năm 2024 của Vietnam Airlines tiếp tục thâm hụt. Các giải pháp tái cơ cấu tài sản và cơ cấu danh mục đầu tư không triển khai kịp nên Vietnam Airlines không thể trả nợ khoản vay tái cấp vốn đúng hạn.

Do đó, Chính phủ đề xuất thông qua việc cho phép Ngân hàng Nhà nước được tự động gia hạn thêm 3 lần tại thời điểm đến hạn trả nợ đối với dư nợ tái cấp vốn còn lại của các tổ chức tín dụng đang cho Vietnam Airlines vay bổ sung vốn phục vụ hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Thời gian gia hạn mỗi lần bằng thời hạn tái cấp vốn lần đầu, tổng thời gian các lần gia hạn tái cấp vốn tối đa không quá 5 năm; lãi suất 0%/năm; không tài sản bảo đảm.

Theo Chính phủ, giải pháp gia hạn khoản vay tái cấp vốn chỉ là một trong các giải pháp để tháo gỡ khó khăn cho Vietnam Airlines nhưng đây là giải pháp có tính khả thi và phù hợp nhất với thời điểm hiện tại.

Việc tháo gỡ khó khăn cho VNA là cần thiết 

Ở góc độ thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết ủy ban cơ bản nhất trí với sự cần thiết phải gia hạn trả nợ đối với khoản vay tái cấp vốn nhằm tháo gỡ khó khăn cho VNA.

Ủy ban Kinh tế thấy rằng tình thế đối với VNA hiện nay là cấp thiết và cần có những biện pháp hỗ trợ để tháo gỡ khó khăn, tiếp tục khẳng định vai trò chủ đạo của VNA - là hãng hàng không quốc gia và bảo toàn nguồn vốn của Nhà nước đầu tư vào doanh nghiệp này.

Tuy nhiên, Chính phủ cần rút kinh nghiệm trong việc chuẩn bị hồ sơ, thủ tục, tránh trường hợp quá gấp, không đúng thời hạn quy định để báo cáo Quốc hội xem xét điều chỉnh Chương trình Kỳ họp và cho ý kiến đối với nội dung này.

Ủy ban Kinh tế đề nghị Chính phủ phân tích rõ hơn về khả năng trả nợ của VNA, bổ sung, đánh giá rõ hơn về khả năng, tính khả thi khi thực hiện một số biện pháp khác kết hợp với phương án gia hạn trả nợ vay tái cấp vốn để bảo đảm tháo gỡ khó khăn, tăng cường năng lực tài chính, bảo đảm hoạt động liên tục của VNA.

Cơ quan thẩm tra cũng yêu cầu chính phủ cần rà soát, tính toán kỹ lưỡng các giải pháp, phương án xử lý, sử dụng hiệu quả các nguồn lực hỗ trợ cho VNA, bao gồm cả nguồn từ khoản vay tái cấp vốn nếu được Quốc hội đồng ý gia hạn trả nợ đối với khoản vay này.