Chờ đợi gì ở Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 22?

Liên hoan phim (LHP) Việt Nam lần thứ 22 sẽ chính thức diễn ra từ ngày 18 - 20/11/2021, sau 2 tháng trì hoãn vì dịch Covid-19.

Với chủ đề: “Xây dựng nền công nghiệp điện ảnh Việt Nam bản sắc, hiện đại và nhân văn”, LHP lần này có khá nhiều thay đổi và kỳ vọng mới.

Những cái tên sáng giá

Theo ông Vi Kiến Thành, Cục trưởng Cục Điện ảnh Việt Nam, LHP Việt Nam lần thứ 22 tuyển chọn được 128 phim từ 141 phim của 42 đơn vị tham dự.

Từ đó, 92 bộ phim được tuyển chọn vào Chương trình phim dự thi bao gồm: 17 phim truyện điện ảnh, 37 phim tài liệu, 15 phim khoa học và 23 phim hoạt hình.

Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại, danh sách 17 phim truyện điện ảnh và 9 thành viên trong Ban giám khảo vẫn chưa được tiết lộ. Nguyên nhân là vì lý do bảo mật, tăng sức hấp dẫn và tính công bằng, khách quan.

Điểm nổi bật nhất ở LHP năm nay là hạng mục giải thưởng mở rộng hơn đối với các nhà làm phim độc lập, có thêm Giải Kỹ xảo phim truyện điện ảnh xuất sắc, nhằm ghi nhận và khẳng định sự phát triển công nghệ của điện ảnh Việt Nam; Giải Đạo diễn phim truyện đầu tay xuất sắc, nhằm khích lệ các tài năng mới.

Với phim Nhà nước đặt hàng, đề tài khai thác không còn kiểu phim “cúng cụ” mà mở rộng đề tài đời sống, tình yêu như “Cơn giông” (đạo diễn Trần Ngọc Phong) và “Bình minh đỏ” (đạo diễn Nguyễn Thanh Vân). Điều này phần nào phản ánh tư duy tiến bộ và sự chuyển mình trong cách làm phim đặt hàng.

Tuy vậy, LHP Việt Nam ra trong bối cảnh lĩnh vực điện ảnh vừa khiến dư luận chú ý qua những tranh cãi về dự thảo Luật diện ảnh sửa đổi hay phim “Vị” bị phạt và cấm chiếu, dù đạt nhiều giải thưởng quốc tế... Điều này khiến giới làm nghề vẫn băn khoăn về tiêu chí “hội nhập” ở sự kiện năm nay.

Nhà phê bình điện ảnh, biên kịch Châu Quang Phước cho rằng, đây là động thái đáng ghi nhận về sự đổi mới quan điểm của Ban tổ chức. Song, sẽ không đủ nếu chỉ nhìn về số lượng mà quên đi chất lượng.

“Thẳng thắn mà nói, trước nay phim Việt luôn được nhìn nhận hệ giá trị chất lượng nghệ thuật bằng cách thông qua các giải thưởng khu vực và quốc tế. Nếu theo tiêu chí như vậy, xem ra chỉ có phim “Ròm” nổi trội vượt bậc.

Các phim còn lại đều “bằng vai phải lứa” với nhau về phương diện giải trí với khán giả, chứ về dấu ấn của ngôn ngữ nghề thì vẫn chưa thể gây ấn tượng gì với giới phê bình trong, ngoài nước.

Thẳng thắn hơn, nhìn vào danh sách các phim tham dự LHP kỳ này, giới làm nghề sẽ thấy rõ rằng khó có phim nào vượt trội so với phim “Vị” của đạo diễn trẻ Lê Bảo.

Do đó, dù muốn dù không thì xâu chuỗi các sự kiện này với nhau, chính là một sự “va đập” bi hài cho cả nền điện ảnh Việt”, ông Phước bày tỏ.

Trong khi đó, được trực tiếp tiếp cận với các tác phẩm tham gia LHP lần này, ông Vi Kiến Thành lạc quan cho rằng, năm nay phim tranh giải nhiều hơn năm 2019 dù ảnh hưởng bởi dịch Covid-19.

Chất lượng phim cũng không hề giảm sút. Thậm chí, ông Thành còn bày tỏ sự lạc quan với các ứng viên phim tài liệu “Ranh giới”, hay những phim điện ảnh bom tấn như: “Bố già”, “Mắt biếc”, “Gái già lắm chiêu”, “Ròm”…

“Ở vị trí Ban tổ chức tôi thấy chất lượng tốt, hứa hẹn nhiều đột phá. Những đánh giá cụ thể chuyên môn hơn có lẽ cần đợi Ban giám khảo”, Cục trưởng Cục Điện ảnh cho hay.

Có nhất thiết phải tổ chức thường niên?

Diễn ra trong bối cảnh Việt Nam và các quốc gia trên thế giới đang chịu những ảnh hưởng nặng nề của dịch bệnh Covid-19, LHP Việt Nam lần thứ 22 được tổ chức với tôn chỉ rút gọn, giản dị, tiết kiệm nhưng vẫn trang trọng và đảm bảo an toàn chống dịch.

Đây trở thành kỳ LHP chưa từng có tiền lệ khi khán giả và giới làm nghề chỉ có thể theo dõi sự kiện qua màn ảnh nhỏ, bởi phần lớn sự kiện diễn ra dưới hình thức trực tuyến.

Hơn nữa, gần một năm qua, rạp Việt gần như đóng băng, số lượng phim ra rạp không nhiều do ảnh hưởng của dịch Covid-19. Việc có cần thiết phải cố gắng tổ chức một LHP trong bối cảnh dịch bệnh là điều không ít người trăn trở.

Đó còn chưa kể việc, thực trạng “so bó đũa chọn cột cờ” là điều không lạ ở mỗi mùa LHP, nhất là khi những dự án điện ảnh năm nay không có sự chênh lệch quá lớn.

Một Bông sen vàng dường như phải trao cho một “chiếc đũa” nhỉnh hơn các “chiếc đũa” khác chút đỉnh là điều bất kỳ ai cũng trăn trở. Ông Châu Quang Phước cho rằng, muốn thoát khỏi tình trạng “so bó đũa chọn cột cờ” mỗi dịp diễn ra LHP Việt Nam, phải có thay đổi căn cơ từ chính những người làm nghề và phía nhà quản lý.

“Một phần bởi khả năng sản xuất có hạn của nền điện ảnh nói chung, phần khác vẫn là câu chuyện của “lưỡi kéo” kiểm duyệt “cắt đứt” đường ra rạp.

Các nhà đầu tư không thể không xem trọng sự an nguy của các dự án phim tiền tỷ, nhất là trong bối cảnh đại dịch đang hoành hành khắp nơi. Luật Điện ảnh hiện hành gần như kìm hãm rất nhiều đường hướng sáng tạo của người làm nghề.

Rào cản ấy khiến cho nền điện ảnh thiếu hẳn các tác phẩm sáng tạo phá cách. Tất nhiên, chừng đó phim cũng không thể giúp cho LHP sáng bừng sức sống, như mọi thứ mong đợi duy ý chí”, ông Phước nhìn nhận.

Mở rộng ra, biên kịch Châu Quang Phước thẳng thắn cho rằng, nếu thực sự muốn có thay đổi căn cơ về thực trạng nền điện ảnh Việt, có khi LHP Việt Nam nên dám và biết chấp nhận có một lần buộc phải dừng lại về phương diện tổ chức.

Từ đó, tất cả cùng nhìn lại theo thế “nội soi” triệt để, tận cùng giữa các bên liên quan. Bởi không nhất thiết cứ phải duy trì thường niên, nhất là trong hoàn cảnh dịch bệnh vẫn còn đang khiến cho các rạp chiếu cả nước đóng cửa từ đầu mùa dịch đến giờ.

Tuy nhiên, ông Tạ Quang Đông, Thứ trưởng Bộ VH,TT&DL khẳng định: “Ngoài mục đích tôn vinh những người làm nghệ thuật điện ảnh nước nhà, Liên hoan Phim Việt Nam lần thứ 22 sẽ làm cầu nối để các tác phẩm điện ảnh đến với công chúng theo hình thức phổ biến trên nền tảng số, thể hiện sự thích nghi của điện ảnh trong bối cảnh đặc biệt mà toàn cầu cũng đang phải đối mặt - đại dịch Covid-19”.

Bữa tiệc phim tư nhân tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 20