Chủ tịch Hạ viện Mỹ bị phế truất, nguy cơ đóng cửa Chính phủ tái diễn

Quyền Chủ tịch không có nhiều quyền hạn

Theo Reuters, lần đầu tiên trong lịch sử, Hạ viện Mỹ đã bãi nhiệm Chủ tịch Kevin McCarthy trong bối cảnh cuộc đấu đá nội bộ đảng Cộng hòa - phe đa số tại Hạ viện - diễn ra gay gắt. 

Ngay sau đó, một nghị sĩ khác của đảng Cộng hòa là ông Patrick McHenry - đồng minh của ông McCarthy, đã được bổ nhiệm làm quyền Chủ tịch Hạ viện.

Thời gian nắm giữ cương vị vô cùng ngắn, cho đến khi Hạ viện Mỹ có Chủ tịch mới. Nhiệm vụ của ông McHenry cũng rất mơ hồ. 

Theo văn bản hướng dẫn của Hạ viện, vị trí này “có thể thực thi các quyền hạn của văn phòng Hạ viện khi cần thiết và phù hợp trong khi chờ bầu chọn một Chủ tịch mới hoặc một Chủ tịch lâm thời." 

Tuy Chủ tịch là người thiết lập chương trình nghị sự lập pháp tổng thể tại Hạ viện nhưng chính lãnh đạo phe đa số tại Hạ viện mới là người lên lịch cho các dự luật cụ thể sẽ được tranh luận và biểu quyết trong Hạ viện. 

Hạ nghị sĩ Đảng Cộng hòa Kelly Armstrong nói với các phóng viên rằng nhiệm vụ chính của McHenry sẽ là "giúp tìm ra một Chủ tịch mới".

Nếu ông McHenry có bất cứ hành động nào đi xa hơn, sẽ khiến ông đối mặt với nguy cơ bị bãi nhiệm ngay lập tức.

Chính phủ Mỹ đối mặt nguy cơ đóng cửa một phần 

Trong khi Chủ tịch Hạ viện mới chưa được bổ nhiệm, Quốc hội Mỹ rất khó có khả năng thông qua các dự luật tài khóa mới cho chính phủ. 

Trong khi đó, Quốc hội Mỹ cần thảo luận và đưa ra quyết định, muộn nhất là ngày 17/11, về dự luật ngân sách liên bang mới. 

Nếu không được cung cấp đủ ngân sách hoạt động, chính phủ Mỹ phải đối mặt với nguy cơ đóng cửa một phần. 

Các Hạ nghị sĩ đảng Cộng hòa hiện cho biết họ sẽ cần ít nhất một tuần để chọn Chủ tịch mới. 

Quá trình này sẽ làm giảm thời gian thảo luận về dự luật tài khóa mới cho chính phủ. 

Trước đó, đã có nhiều cuộc tranh cãi về dự luật này và việc ông McCarthy không nỗ lực hết sức nhằm cắt giảm chi tiêu liên bang đã khiến nhiều thành viên bảo thủ cực hữu trong phe Cộng hòa tức giận. 

Đây cũng là nguyên nhân khiến Hạ nghị sỹ Cộng hòa cực hữu Matt Gaetz đại diện bang Florida đề xuất nghị quyết phế truất McCarthy. 

Hành động của hai đảng Cộng hòa và Dân chủ 

Hiện tại, 221 thành viên đảng Cộng hòa và 212 thành viên đảng Dân chủ tại Hạ viện đã họp kín để định hướng các bước đi tiếp theo - cả về chính trị và lập pháp. 

Mỗi bên sẽ lựa chọn một ứng cử viên cho vị trí Chủ tịch Hạ viện. Phe Dân chủ tương đối dễ dàng khi họ đều đang ủng hộ Lãnh đạo phe Dân chủ thiểu số tại Hạ viện Hakeem Jeffries. 

Ông Hakeem từng tranh cử vị trí này vào tháng 1 trước nhiều đối thủ, trong đó có ông McCarthy. 

Còn đảng Cộng hòa có thể gặp khó khăn trong quá trình lựa chọn ứng cử viên do có sự chia rẽ rõ ràng, đặc biệt là giữa một nhóm nhỏ những người bảo thủ theo đường lối cứng rắn đang tìm cách cắt giảm sâu chi tiêu liên bang và các nghị sĩ Cộng hòa có quan điểm ôn hòa hơn. 

Ông McHenry có thể có lợi thế khi ông đang nắm giữ vị trí Quyền Chủ tịch, tuy nhiên, ông đã cho biết sẽ không tranh cử nữa. 

Theo Hiến pháp Mỹ, Chủ tịch Hạ viện không nhất thiết phải là thành viên Quốc hội. Đó là lý do tại sao một số đảng viên Cộng hòa đã nêu tên cựu Tổng thống Donald Trump cho chức vụ này. 

Song, ông Trump đã tuyên bố tranh cử tổng thống và khẳng định không muốn đảm nhận vị trí tại Hạ viện. 

Thời điểm bổ nhiệm vị trí Chủ tịch Hạ viện mới 

Hạ viện Mỹ đang ở trong giai đoạn chưa từng có và vì vậy không rõ chính xác cuộc bầu cử vị trí Chủ tịch cho nhiệm kỳ mới sẽ diễn ra khi nào. 

Thông thường, cuộc bầu cử Chủ tịch Hạ viện được lên kế hoạch vào thời điểm khai mạc Quốc hội mới hai năm một lần. Còn hiện tại, lãnh đạo của cả hai đảng Dân chủ và Cộng hòa sẽ phải quyết định khi nào họ sẵn sàng tham gia vào quá trình bầu chọn lãnh đạo mới để lấp đi chỗ trống. 

Trước đó, quá trình bầu chọn vào tháng 1 được cho là đã diễn ra không chặt chẽ khi ông McCarthy trong nhiều ngày không thể có đủ số phiếu để giành chiến thắng và phải qua 15 cuộc bỏ phiếu mới có thể đắc cử chức vụ này. 

Lần này, sự hỗn loạn như vậy có thể tái diễn đối với đảng Cộng hòa. 

Trừ khi, họ hiểu được rằng sự rối loạn trước đây đang khiến công chúng bức xúc và nếu họ không đoàn kết, đảng Cộng hòa có thể đứng trước nguy cơ bị hủy hoại triển vọng bầu cử của Đảng vào năm 2024