Chuyện nghề đạo diễn từng vừa làm phim vừa… hầu tòa

Một cảnh trong phim “Vĩnh cửu” (Eternité)

Về Việt Nam trong dịp ra mắt phim Vĩnh cửu (Eternité), đạo diễn Trần Anh Hùng cho biết, bộ phim của mình làm theo ngôn ngữ điện ảnh hoàn toàn mới. Nó đánh dấu sự chuyển mình trong ngôn ngữ điện ảnh của Trần Anh Hùng vứt bỏ hết cốt truyện, tình tiết, cảnh, mâu thuẫn… để mở đường cho cảm xúc.

Thử sức với phim nói tiếng Pháp

Đây là lần đầu tiên anh thử sức với một bộ phim nói tiếng Pháp, nhưng lại là bộ phim thứ 2 anh chuyển thể từ tiểu thuyết. Điều gì khiến anh quan tâm đến cuốn tiểu thuyết “Nét duyên góa phụ” của nhà văn Alice Ferney để chuyển thể chúng thành phim?

Tôi thường không chọn đề tài mà thường “bị” đề tài chọn mình. Ý tưởng làm phim thì xuất phát từ cảm xúc khi tôi đọc cuốn tiểu thuyết này. Đây là thể loại khó chuyển thể thành phim vì nó hướng về câu văn chứ không có cốt truyện.

Khó chuyển thể thế nhưng “Vĩnh cửu” vẫn ra mắt. Anh có áp lực bởi doanh thu không?

Bộ phim này chi phí sản xuất là 14 triệu USD. Tuy nhiên, chuyện áp lực doanh thu với tôi là không có. Quan trọng là khi mình làm xong phim những người bỏ tiền vào đó, họ có hài lòng với phim hay không, họ có thích không.

Nghệ thuật phải có sự đa đạng và khán giả có sự tiếp nhận khác nhau. Khi làm phim, tôi không bao giờ đặt câu hỏi phải làm phim cho ai vì bộ phim nó phải làm như vậy. Tôi chỉ tìm phong cách thể hiện nó tinh tế, tạo cảm xúc cho người xem.

Anh nghĩ như thế nào về việc bộ phim được giới chuyên môn đánh giá cao, nhưng không lọt vào LHP Cannes 2016?

Vĩnh cửu của tôi mang ngôn ngữ thực sự đặc biệt và mới mẻ. Có lẽ họ “không tìm được lời” để nói về tác phẩm và bèn gạt nó qua một bên. Đó là điều đáng tiếc đối với chính liên hoan phim của họ.

Bộ phim này có ý nghĩa rất quan trọng với tôi trên con đường nghệ thuật bởi đã đánh dấu hướng đi khác của Trần Anh Hùng.

12 năm làm một bộ phim

Trong sự nghiệp điện ảnh của mình, bộ phim nào chiếm thời gian của anh lâu nhất?

Đó là bộ phim không được ra rạp Tôi đến cùng mưa được làm 12 năm. Bộ phim này tôi gặp vấn đề rất lớn với NSX, kéo nhau ra tòa cả một năm trời, động chạm tới sự yên tĩnh của mình trong công việc dựng bộ phim đó. Dựng được 6 tuần ngừng lại, sau đó đi ra tòa ba tháng (cười). Cuối cùng, nhà sản xuất đóng cửa và tôi được quyền cấm phim không ra rạp.

Trong tương lai, anh có cho ra rạp bộ phim “Tôi đến cùng mưa” nữa không?

Có chứ, nhưng mà phải dựng lại. Dựng lại cũng là cái khó, bởi tốn rất nhiều kinh phí. Làm phim chờ nhiều và do chờ nhiều quá mà tôi nặn được gốm. Ngồi nặn một ngày ra hàng trăm cái. Tôi có giấc mơ đổi nghề khác. Chính vì thế, sắp tới sẽ có gốm made in Trần Anh Hùng (cười).

12 năm làm một bộ phim đúng là chỉ có Trần Anh Hùng thôi. Ở Việt Nam người ta làm ba tháng một bộ phim đấy!

Tôi cũng muốn thế lắm, nhưng còn phải tìm kinh phí để làm phim rất khó. Từ khi bắt đầu làm phim năm 1993 đến nay, tôi làm được 6 bộ phim, như vậy trung bình 5 - 6 năm mới làm được một phim. Có nhiều người đưa cho tôi một số kịch bản nhưng tôi từ chối vì kịch bản không hấp dẫn. Tôi hay tìm những dự án khó, từ lúc kịch bản viết xong đến khi bấm máy, trải qua 2-3 năm. Hai năm làm một phim thì tốt nhưng không được thế.

Tôi không xem các phim giải trí

Đạo diễn Trần Anh Hùng

Anh có hay xem phim Việt Nam không?

Tôi có xem nhưng chỉ xem một số ít thôi vì không có thời gian. Mà tôi rất ghét xem phim qua mạng. Bộ phim gần nhất tôi xem là bộ phim Đập cánh giữa không trung của nữ đạo diễn Nguyễn Hoàng Điệp. Tôi không xem các bộ phim giải trí.

Tại Việt Nam, số lượng phim giải trí áp đảo hoàn toàn phim nghệ thuật, điều này đáng lo hay mừng?

Tôi nghĩ nguồn phim giải trí dồi dào là điều tốt bởi chúng giúp tạo ra nền tảng vững chắc. Từ đó, các bộ phim nghệ thuật mới có thể ra đời. Bên cạnh đó, nhờ phim thương mại, nhiều ngôi sao sẽ ra đời và họ có thể trở thành những nhân tố quan trọng cho các tác phẩm của thể loại phim nghệ thuật.

Tôi nghĩ để làm phim nghệ thuật ở Việt Nam lúc này chẳng thiếu điều gì, có chăng chỉ là khán giả. Họ cần một chút văn hóa về điện ảnh để thưởng thức dòng tác phẩm và điều đó dần dần sẽ xuất hiện.

Anh có muốn thay đổi phong cách theo cách giải trí để đến gần với khán giả không?

Tôi không thể nào làm được cái gì khác mình cả. Nghệ thuật mang ý nghĩa riêng của nó và tôi nghĩ nó thật thì mới đẹp. Có nhiều phim rất đẹp nhưng mà rất khó chịu vì không mang tới khán giả cảm hứng. Khán giả ra khỏi rạp chiếu phim mang theo cái đẹp đó là điều hạnh phúc của tôi.

Pha bắt trộm như phim Hollywood của cụ ông 80 tuổi