Cơ hội nào cho Cha cõng con ở Oscar 2018?

Một cảnh trong phim “Cha cõng con”

Tiềm năng không nhỏ

Vừa qua, bộ phim Cha cõng con của đạo diễn Lương Đình Dũng đã được chọn làm đại diện cho điện ảnh Việt Nam, tham dự hạng mục Phim điện ảnh nước ngoài xuất sắc nhất tại Oscar 2018. Như vậy, nước ta đã chọn được đại diện sớm hơn hạn chót tới gần 1 tháng (hạn cuối ngày 2/10/2017).

Khán giả ít nhiều đặt niềm tin ở lần “ra biển lớn” này. Xét về mặt điều lệ, Cha cõng con thỏa mãn mọi yếu tố. Tiêu chí cơ bản của Oscar là các phim ra mắt từ ngày 1/10/2016 - 30/9/2017, có ít nhất 7 ngày công chiếu thương mại liên tiếp. Cha cõng con ra rạp từ ngày 5/4 và kéo dài đến hết tháng 6, trên nhiều cụm rạp cả nước. Về cơ bản, phim đã tránh được cú phốt mà một số phim Việt trước đây mắc phải như: Thiên mệnh anh hùng (2013), Rừng đen (2009), đều do không được chiếu thương mại liên tiếp 7 ngày trong thời gian quy định mà lỡ dở cơ hội tới Oscar.

Bên cạnh đó, phim cũng đi theo đúng quy trình tuyển chọn mà Viện Hàn lâm Khoa học và nghệ thuật điện ảnh Hoa Kỳ (AMPAS) đề xuất. Theo quy trình, AMPAS sẽ gửi thư mời cho Cục Điện ảnh các nước để thành lập hội đồng tuyển chọn phim tham dự Vòng sơ tuyển Giải thưởng Oscar. Cha cõng con theo đó có mặt trong hội đồng, vượt qua hai ứng viên nặng ký khác là Đảo của dân ngụ cư (đạo diễn Phạm Hồng Ánh) và Sút (đạo diễn Việt Max).

Tự thân bộ phim Cha cõng con cũng thuộc dòng phim hàn lâm nghệ thuật, dạng phim ưa thích của giải Oscar. Phim là cuộc hành trình đấu tranh với căn bệnh ung thư của cha con cậu bé Cá, đề cao tính nhân văn, tình cảm cha con sâu sắc. Năm 2015, lẽ ra Việt Nam sẽ có một đại diện như vậy là Cha, Con và… (đạo diễn Phan Đăng Di). Nhưng do không đáp ứng tiêu chí về ngày công chiếu thương mại nên đành thay bằng sản phẩm giải trí Trúng Số (đạo diễn Dustin Nguyễn) mà ai cũng biết là bị loại từ “vòng gửi xe”.

Đạo diễn bộ phim - Lương Đình Dũng chia sẻ: “Mong muốn của tôi là mang bộ phim thuần Việt Nam đến giải thưởng này. Không biết liệu bộ phim đi xa được tới đâu ở giải thưởng này, nhưng giờ đây mong muốn ấy đã trở thành hiện thực”. Đây có lẽ cũng là mong mỏi của không ít khán giả nước nhà.

Oscar có dễ đến vậy

Tuy nhiên, việc mơ đến một lần xướng tên ở sân khấu Oscar không dễ dàng. Thực tế, sân chơi này có sự góp mặt của những cường quốc điện ảnh như: Pháp, Ý, Đức, Ba Lan. Một cuộc đua cực kỳ khốc liệt. Năm nay, đã xuất hiện không ít cái tên sừng sỏ. Điện ảnh Đức rầm rộ quảng bá bộ phim In the Fade của đạo diễn Faith Akins (điện ảnh Đức, đoạt giải nữ diễn viên xuất sắc tại Cannes). Nước Pháp có đại diện BPM:120 Beats Per Minute, ẵm tới 4 giải thưởng lớn tại LHP Cannes năm nay. Chất lượng nghệ thuật của các sản phẩm này là những thứ điện ảnh Việt rất khó với tới.

Thu hẹp hơn ở tầm châu Á, đối thủ của Cha cõng con hầu như cũng ở thế cửa trên. Hàn Quốc gửi đi A Taxi Driver, bộ phim vừa có tính nghệ thuật cao, vừa có giá trị thương mại lớn với 8 triệu lượt bán vé chỉ sau một tháng ra rạp dịp hè này. Nhật Bản đóng góp bộ phim Her Love Bouils Bathwater, đã càn quét các giải thưởng quốc nội suốt các tháng đầu năm 2016. Ngay tới Campuchia, đại diện Đông Nam Á, cũng sở hữu bộ phim First they killed my father, vừa có đề tài nặng ký (thời kỳ chống Khmer đỏ) vừa được đạo diễn bởi nữ minh tinh Hollywood nổi danh Angelina Jolie. Riêng Trung Quốc, “ông kẹ” thì chưa xuất đầu lộ diện.

Trước những đối thủ như vậy, đạo diễn Đặng Nhật Minh (chỉ đạo phim Đừng đốt tranh suất dự Oscar năm 2009) khẳng định: “Đây là giải thưởng quá tầm với dành cho điện ảnh Việt. Oscar là giải của người Mỹ, họ tổ chức tới 50-60 hạng mục mà chỉ chừa cho toàn thể 159 nền điện ảnh trên thế giới một hạng mục Phim nước ngoài xuất sắc nhất”. Việc lách qua khe cửa này, với cả trăm ứng viên khác là điều vô cùng khó khăn.

Dù phim Cha cõng con từng có giải thưởng ở các LHP quốc tế (Đạo diễn, Quay phim xuất sắc nhất Liên hoan phim độc lập Mỹ lần thứ 6, Phim nước ngoài hay nhất - Liên hoan phim quốc tế Arizona lần thứ 26…), song đạo diễn Phan Đăng Di  (tác giả phim Cha, Con và…) cho hay, Oscar không phải là một liên hoan phim: “Nếu như các liên hoan phim hướng tới sự độc đáo, mới lạ trong các tác phẩm, thì Oscar lại nhắm vào số đông. Phim nào càng mang khả năng chinh phục nhiều người, càng làm nhiều người hiểu và thích thì cơ hội đoạt giải Oscar càng lớn”. Do đó, bề dày thành tích của Cha cõng con chưa chắc đã nói lên điều gì.

Dù vậy, đạo diễn Phan Đăng Di cũng nhấn mạnh rằng, phim Việt từng chạm tới cấp độ được đề cử trong đêm trao giải (phim Mùa đu đủ xanh của đạo diễn Trần Anh Hùng) do đó, Oscar không phải cái gì đó quá tầm với Việt Nam. “Điện ảnh Việt có những nhân tố có thể đến được với Oscar, có những câu chuyện, chất liệu có thể tạo được dấu ấn và được ghi nhận”. Theo đó, các nhà làm phim Việt vẫn nên hướng tới Oscar để làm mục tiêu phấn đấu lâu dài.

"Cha cõng con" thua trên sân nhà, đi đấu Oscar