Đại biểu lo ngại xã hội hoá chậm, ngành điện độc quyền nên lộng hành về giá

Cần thanh tra, kiểm tra việc quản lý, quản trị của EVN

Liên quan đến vấn đề Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) báo lỗ liên tiếp và liên tục tăng giá, phải đi nhập khẩu điện ở Trung Quốc, Lào trong khi nguồn điện từ năng lượng tái tạo lại chưa được hoà mạng, bên hành lang Quốc hội, trao đổi với PV Báo Giao thông, đại biểu Lê Thanh Vân (đoàn Cà Mau) cho rằng, việc sản xuất điện cần phải song hành với việc cải thiện hạ tầng truyền tải nhưng vừa qua, 2 việc này lại thực hiện không đồng bộ.

"Lúc thì đồng ý cho bổ sung hàng loạt các dự án năng lượng tái tạo nhưng khi sản xuất ra, năng lực truyền tải có hạn dẫn đến có điện mà không tiêu thụ được. Cùng với đó, cơ sở pháp lý của các dự án cũng chưa minh bạch gây khó khăn khi hoà mạng", ông Vân nói và cho rằng nếu khắc phục được những vấn đề này từ trước, sẽ không thiếu điện, không phải tăng giá điện.

Đại biểu Vân cũng cho rằng cần phải xem xét lại chi phí hệ thống vận hành đường truyền tải điện, chi phí cho sản xuất điện của EVN khi nhiều người vẫn lo ngại chi phí này quá lớn do bộ máy hoạt động cồng kềnh, mà điều này lại tính hết vào giá thành.

Theo đại biểu Lê Thanh Vân, EVN là một doanh nghiệp Nhà nước với vai trò chủ đạo sản xuất, cung ứng điện nhưng nhiều đại biểu Quốc hội cho rằng cần thanh tra, kiểm tra vai trò của EVN để trả lời cho Quốc hội biết việc quản lý, quản trị của doanh nghiệp này như thế nào, tại sao năm nào cũng thua lỗ, lỗ đến hàng chục nghìn tỷ xong lại tính hết vào giá điện khiến người dân phải gánh chịu.

"Người dân không hề liên quan đến việc thua lỗ của EVN, đó là do việc sản xuất điều hành giá điện yếu kém, không chịu tiết kiệm bộ máy dẫn đến phát sinh chi phí cao. Có một thời gian người dân cũng đặt câu hỏi về thu nhập của cán bộ, lãnh đạo EVN rất cao, đến bây giờ cơ quan chức năng vẫn chưa vào cuộc", ông Vân nêu vấn đề.

Theo đại biểu đoàn Cà Mau, lộ trình xã hội hoá ngành điện hiện nay còn chậm, càng để độc quyền, sự lộng hành về giá là không tránh khỏi.

"Cần sớm triển khai lộ trình đó để các thành phần kinh tế tham gia vào sản xuất, truyền tải điện. Nhà nước chỉ nên độc quyền về phân phối, tách chức năng quản lý nhà nước với chức năng kinh doanh mới đảm bảo được chiến lược về an ninh năng lượng quốc gia", ông Vân nhìn nhận.

Không phải cứ thua lỗ là tăng giá điện

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn Hải Dương) cho biết, về việc tăng giá điện 3%, EVN giải trình do làm ăn thua lỗ, giá điện bán ra không đủ bù đắp so với chi phí sản xuất đầu vào bởi thời gian qua, giá nguyên vật liệu tăng cao cùng nhiều yếu tố khác.

"Việc EVN báo lỗ có nhiều nguyên nhân trong đó có nguyên nhân khách quan như EVN đã giải trình, tuy nhiên cũng có nguyên nhân chủ quan nằm ở sự quản trị kinh doanh, tính toán của doanh nghiệp", đại biểu Nga nhìn nhận và cho rằng cần rà soát, nghiên cứu cẩn trọng nguyên nhân tại sao EVN sản xuất kinh doanh lại thua lỗ trong thời gian dài như thế.

Từ đó, mới thấy được điểm nghẽn để tháo gỡ, chứ không phải cứ hễ thua lỗ lại tăng giá điện, vô tình phần thiệt thòi lại đổ về người dân.

Theo đại biểu Nga, EVN phải đổi mới cách quản trị và kinh doanh để tiết kiệm tối đa nguyên liệu đầu vào, kinh doanh làm ăn hiệu quả.

"Tăng giá điện chỉ là một giải pháp chứ không phải tất cả", bà Nga nói.

Về vấn đề chưa hoà mạng được nguồn năng lượng tái tạo vào mạng lưới điện quốc gia, đại biểu Nga cho biết, đã nghe EVN giải trình nhiều lần và cũng nghe người dân kêu nhiều về việc đã mất tiền đầu tư hệ thống điện mặt trời, được EVN cam kết sẽ mua hết nhưng đến nay chỉ mua nhỏ giọt.

Thực trạng này dẫn tới người dân thừa điện lo lắng không biết xử lý thế nào trong khi thực tế chúng ta đang đứng trước nguy cơ thiếu điện rất lớn, đặc biệt trong mùa hè, khi nhu cầu sử dụng điện tăng cao.

"Để giải quyết rốt ráo vấn đề này, cần có sự giám sát, khảo sát kỹ lưỡng để đưa ra câu trả lời, giữa trả lời của EVN và phản ánh của người dân hiện vẫn chưa được gặp nhau. Tôi cho rằng cần làm minh bạch vấn đề này để giải đáp ý kiến của người dân, doanh nghiệp có năng lượng tái tạo và cũng là để EVN giải trình một cách rõ ràng, rành mạch hơn", đại biểu Nga nói.

ĐBQH: Có những "anh hùng áo trắng" hết dịch phải viết báo cáo giải trình