Đăng ký kinh doanh không cần ghi ngành nghề

Luật DN sửa đổi yêu cầu DNNN phải công khai niêm yết thông tin trên thị trường chứng khoán. Ảnh: Lã Anh

Bảo vệ tốt hơn quyền lợi nhà đầu tư

Tại hội thảo hoàn thiện Dự thảo Luật DN sửa đổi do Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế T.Ư (CIEM) tổ chức ngày 10/4, ông Nguyễn Đình Cung - Viện trưởng CIEM cho rằng: “Thay đổi quan trọng nhất trong sửa đổi Luật DN lần này là: Đăng ký kinh doanh không cần ghi ngành nghề, bởi nếu được thông qua, DN sẽ thực sự được làm những gì pháp luật không cấm, thay vì chỉ được làm những gì đã đăng ký. Ngoài ra, sẽ tránh cho DN gặp phải những rủi ro như: Bị xử lý hành chính, thậm chí truy cứu trách nhiệm hình sự nếu kinh doanh hàng hóa, dịch vụ không có trong giấy đăng ký kinh doanh; bị tuyên vô hiệu hợp đồng khi xảy ra tranh chấp; phải xin ý kiến rất nhiều cơ quan khi triển khai ngành nghề kinh doanh không có trong danh mục của cơ quan quản lý nhà nước... 
 

Theo dự thảo Luật DN sửa đổi, sẽ áp dụng thống nhất các thủ tục của Luật DN về thành lập DN, mua cổ phần, phần vốn góp đối với nhà đầu tư trong nước và nước ngoài. Sẽ tách biệt việc đăng ký thành lập DN và việc xin giấy phép kinh doanh đối với các ngành nghề kinh doanh có điều kiện theo hướng bãi bỏ các yêu cầu về điều kiện kinh doanh tại thời điểm đăng ký thành lập DN như yêu cầu về chứng chỉ hành nghề, xác nhận vốn pháp định. Ông Phan Đức Hiếu - Phó trưởng Ban Môi trường kinh doanh và năng lực cạnh tranh của CIEM ví von: “Điều này sẽ giảm bớt rất nhiều phiền hà cho DN, như khi anh đang bán nước chè, muốn bán sang kẹo lạc thì cứ việc, không cần phải xin phép như hiện nay”, 

Nhận định, sửa đổi luật theo hướng này sẽ giúp số lượng đăng ký DN tăng lên nhanh chóng, nhưng Luật sư Đinh Nhật Quang - Văn phòng Luật sư Leadco cũng băn khoăn, trong khi chính sách “hậu kiểm” ở Việt  Nam còn chưa chặt chẽ, thì sự thông thoáng này có thể gây khó khăn cho cơ quan Nhà nước trong việc kiểm tra tuân thủ, gây tác động xấu tới xã hội.

DNNN phải minh bạch thông tin 

Một điểm đáng chú ý của dự thảo Luật DN sửa đổi lần này là có một chương riêng dành cho DNNN, quy định DNNN được thành lập và chỉ tập trung hoạt động trong các ngành, nghề chính gồm: Công nghiệp quốc phòng; các ngành công nghiệp độc quyền tự nhiên; các ngành, lĩnh vực cung cấp hàng hóa và dịch vụ thiết yếu; một số ngành công nghiệp nền tảng... Đồng thời, yêu cầu DNNN phải minh bạch, công khai hóa thông tin định kỳ và bất thường, kể cả trong nội bộ và bên ngoài, theo chuẩn như niêm yết trên thị trường chứng khoán... để cơ quan quản lý, xã hội giám sát tốt hơn. Ông Nguyễn Đình Cung đánh giá, những quy định minh bạch này nhằm khắc phục sự trì trệ, yếu kém của các đầu tàu kinh tế nhà nước, thúc đẩy DNNN hoạt động kinh doanh đầy đủ theo cơ chế thị trường và cạnh tranh bình đẳng với các DN khác. 

Hiện nay một DNNN mỗi năm phải báo cáo khoảng 23 báo cáo với Cơ quan quản lý Nhà nước. Song Cơ quan quản lý Nhà nước vì không có bộ phận chuyên trách DNNN nên nhiều khi việc quản lý rất phân tán, không hệ thống, không theo vấn đề, vừa mất thời gian vừa thiếu hiệu quả...

Luật sư Cao Bá Khoát - Công ty K và cộng sự nêu đề xuất: Cần đưa vào quy định của luật, báo cáo minh bạch là ai cũng có quyền xem được, khi có ai đó hỏi thì phải có người đứng ra giải trình báo cáo đó. “Không chỉ khối DNNN, mà bất kỳ DN nào cũng cần minh bạch. Có minh bạch mới bảo vệ được cổ đông, nhà đầu tư, mới hài hòa lợi ích của tất cả nhà đầu tư đa số cũng như thiểu số” - ông Cao Bá Khoát nhìn nhận.

Hải Quỳnh