Dầu khí gặp khó trong “khâu sau”

Hai nhà máy Đạm Phú Mỹ và Đạm Cà Mau của PVNcung cấp ra thị trường trên 15 triệu tấn urê/năm

Lĩnh vực dầu khí khâu sau là một trong các lĩnh vực cốt lõi của ngành dầu khí, đảm bảo an ninh năng lượng và đóng góp vào sự phát triển kinh tế của đất nước. Cũng như các lĩnh vực khác, lĩnh vực dầu khí khâu sau hoạt động dưới sự điều phối, chi phối bởi hệ thống pháp lý bao gồm các văn bản luật, dưới luật và các văn bản hướng dẫn thi hành nằm rải rác ở nhiều văn bản khác nhau gây nhiều khó khăn trong việc áp dụng. Tuy nhiên, do tính đặc thù của ngành dầu khí nên trong thời gian qua, các hoạt động từ đầu tư xây dựng dự án đến giai đoạn tiêu thụ sản phẩm, các dự án thuộc lĩnh vực này đã gặp phải nhiều vướng mắc bất cập khi tuân thủ hành lang pháp lý hiện hành.

Cụ thể, nhóm nghiên cứu gồm ThS. Cao Thị Thu Hằng và Nguyễn Thị Mai Lê (Viện Dầu khí Việt Nam), nêu dẫn chứng: Các dự án điện của PVN có vốn đầu tư lớn và đều thuộc nhóm dự án A. Theo quy định tại Luật Xây dựng: “Đối với dự án quan trọng quốc gia, dự án nhóm A, trước khi lập Báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng, chủ đầu tư phải lập Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi đầu tư xây dựng. Những dự án khác trong trường hợp phải lập Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi đầu tư xây dựng do người quyết định đầu tư xem xét quyết định”.

Thực tế cho thấy, đối với nghiên cứu tiền khả thi là bước phê duyệt chủ trương đầu tư dự án. Tuy nhiên, đối với các dự án nhóm A khi trình Thủ tướng Chính phủ để phê duyệt quy hoạch hoặc điều chỉnh quy hoạch thì nội dung trong báo cáo đã thực hiện đầy đủ, tương tự với nội dung của báo cáo nghiên cứu tiền khả thi. Sau khi báo cáo quy hoạch (hoặc điều chỉnh) được Thủ tướng thông qua thì mới phê duyệt quy hoạch (hoặc điều chỉnh bổ sung quy hoạch), như vậy việc phải tổ chức lập báo cáo nghiên cứu tiền khả thi là không cần thiết, tốn kém chi phí và thời gian thực hiện.

Cụm công nghiệp Khí - Điện - Đạm Cà Mau do PVN đầu tư thúc đẩy kinh tế - xã hội của Cà Mau

Đối với hoạt động đầu tư xây dựng, những bất cập trong hệ thống văn bản pháp luật về xây dựng cơ bản và các quy định khác trong hành lang pháp lý hiện đang gây nhiều khó khăn trong quá trình triển khai đầu tư xây dựng các dự án, là một trong các nguyên nhân kéo dài thời gian thực hiện đầu tư xây dựng, làm ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả của dự án. Do đó, nhóm nghiên cứu đề xuất cần đánh giá cụ thể ảnh hưởng của quy định pháp lý đối với hoạt động đầu tư xây dựng các công trình dầu khí để có cơ sở khoa học ban đầu giúp PVN kiến nghị các bộ, ngành liên quan có giải pháp tháo gỡ dần các khó khăn.

Bên cạnh đó, những vướng mắc bất cập cần được xem xét, cập nhật, điều chỉnh nhằm đảm bảo việc triển khai dự án đầu tư xây dựng được tuân thủ theo quy định của pháp luật Việt Nam và phù hợp với thông lệ quốc tế. Điển hình như đối với dự án phải mua bản quyền công nghệ cần kiến nghị bổ sung quy định liên quan đến thiết kế kỹ thuật tổng thể (FEED) bao gồm: Nội dung, mức độ chi tiết về thuyết minh tính toán, bản vẽ thiết kế FEED trong nghị định hướng dẫn chi tiết Luật sửa đổi, bổ sung Luật Xây dựng và xem xét quy định sau khi thiết kế FEED được phê duyệt mới ra quyết định đầu tư để phù hợp với thông lệ quốc tế.

Đối với hoạt động kinh doanh phân phối sản phẩm dầu khí, vấn đề thuế nhập khẩu dầu thô, giá khí dài hạn cho sản xuất đạm và thiếu quy định pháp lý cho khâu vận chuyển phân phối sản phẩm khí đường ống, LNG nhập khẩu là các vướng mắc, bất cập chính. Do nguồn dầu thô trong nước đang cạn kiệt dần và nguồn nguyên liệu đầu vào của Nhà máy Lọc dầu Dung Quất và Nghi Sơn là dầu thô nhập khẩu nên nhằm đảm bảo an ninh năng lượng, kiến nghị bổ sung quyết định điều chỉnh biểu thuế nhập khẩu dầu thô cho các dự án chế biến dầu khí trong nước về 0%. Đối với các nhà máy đạm, nhằm tạo điều kiện cho doanh nghiệp có định hướng phát triển dài hạn, kiến nghị ban hành quy định về giá khí dài hạn cho sản xuất phân đạm trong nước. Ngoài ra, để phát triển ngành khí đường ống nội địa và LNG nhập nhập, đề nghị ban hành nghị định về vận chuyển và phân phối sản phẩm khí đường ống và khí LNG nhập khẩu.

PVN về đích sớm sản lượng khai thác dầu khí