Đấu thầu 5 dự án PPP cao tốc Bắc - Nam: Lời ăn, lỗ chịu

Chiều 6/8, Bộ GTVT đã tổ chức trao đổi, cung cấp thông tin đến 14 nhà đầu tư để làm rõ các nội dung liên quan đến công tác đấu thầu 5 dự án cao tốc Bắc - Nam triển khai theo hình thức đối tác công - tư (PPP).

Sẽ rà soát, cập nhật lại giá dự toán

Bày tỏ băn khoăn về giá dự toán trong hồ sơ mời thầu, ông Muôn Văn Chiến, Phó tổng giám đốc Công ty CP FECON cho rằng, đơn giá vật tư, vật liệu đưa vào trong hồ sơ mời thầu cao tốc Bắc - Nam rất thấp so với mặt bằng thị trường bởi thời điểm phê duyệt phương án tài chính các dự án, nhiều loại nguyên liệu đầu vào chịu ảnh hưởng nặng nề của dịch Covid-19 khiến giá xuống rất thấp, thậm chí xăng dầu lúc đó chạm đáy.

“Chúng tôi đề nghị Bộ GTVT cập nhật lại giá vật liệu xăng dầu, nhựa đường và các vật liệu khác tại thời điểm 28 ngày trước ngày đấu thầu”, ông Chiến nói.

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Viết Hải, Chủ tịch Tập đoàn Sơn Hải cho biết, hệ số trượt giá trong xây dựng được lấy từ giá trị của những năm gần nhất để tính cho các năm tiếp theo. “Dự phòng trượt giá của các dự án cao tốc Bắc - Nam quy định từ 3 - 5% là quá thấp, điều này sẽ tiềm ẩn nhiều rủi ro cho các nhà đầu tư. Chúng tôi đề nghị Bộ GTVT điều chỉnh nội dung này trong hồ sơ mời thầu theo hướng giá cả sau này đi lên hay giảm xuống đều được điều chỉnh phương án tài chính, để Nhà nước không bị ảnh hưởng và nhà đầu tư cũng không bị thiệt”, ông Hải nói.

Đáp lời, ông Lê Kim Thành, Vụ trưởng Vụ PPP (Bộ GTVT) cho biết, trong các quy định của pháp luật, đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư dự án PPP có thể tổ chức được ngay ở bước nghiên cứu khả thi, thậm chí là tiền khả thi.

Tuy nhiên, đối với các dự án PPP cao tốc Bắc - Nam, Bộ GTVT đã làm rất kỹ lưỡng, xong thiết kế kỹ thuật mới tổ chức đấu thầu. Theo ông Thành, số liệu ở giai đoạn thiết kễ kỹ thuật đã chính xác hơn rất nhiều và giá trị dự phòng trượt giá của từng dự án dự kiến từ 3 - 5% được xây dựng căn cứ trên các số liệu thống kê.

“Các nhà đầu tư đề nghị cập nhật lại giá dự toán trước 28 ngày mở thầu, điều này quy định của pháp luật không cấm. Khi cập nhật lại giá trị dự toán có thể tăng lên hoặc giảm xuống, chính vì thế chúng ta đã có phần dự phòng khối lượng ở trong đó. Ở đây hoàn toàn khác với đấu thầu xây lắp, bởi dự phòng khối lượng trong đấu thầu xây lắp chỉ sử dụng khi được cấp thẩm quyền phê duyệt vào hạng mục gì đó khi thay đổi trong quá trình thực hiện. Nhưng dự phòng trong các dự án PPP cao tốc Bắc - Nam là trọn gói. Nhà đầu tư toàn quyền được sử dụng trong quá trình thi công, không phải hỏi ai cả, khi đã đấu thầu là lời ăn lỗ chịu”, ông Thành nói và cho biết, trên cơ sở ý kiến của nhà đầu tư, Bộ GTVT sẽ chỉ đạo các ban quản lý dự án, tư vấn rà soát cập nhật lại dự toán để xem mức độ thay đổi thế nào, có cần thiết phải điều chỉnh hay không.

Không áp dụng cơ chế chia sẻ rủi ro về lưu lượng

“Quốc hội đã thông qua Luật PPP, vậy các quy định của Luật PPP có được áp dụng vào hồ sơ mời thầu các dự án cao tốc Bắc - Nam hay không?”, ông Lê Đức Thọ, Phó tổng giám đốc Tập đoàn CIENCO 4 đặt câu hỏi.

Ông Dương Văn Mậu, Phó tổng giám đốc Tổng công ty CP Xuất nhập khẩu và xây dựng Việt Nam (Vinaconex) cũng thắc mắc: “Luật PPP có quy định về chia sẻ rủi ro của dự án PPP, tuy nhiên, trong hồ sơ mời thầu chưa có bất kỳ nội dung nào liên quan đến vấn đề này?”.

Trả lời, ông Lê Kim Thành giải thích, theo quy định tại Khoản 3, Điều 101, Luật PPP, trường hợp đã có kết quả lựa chọn nhà đầu tư nhưng việc đàm phán ký kết hợp đồng được thực hiện sau ngày Luật PPP có hiệu lực (từ 1/1/2021) thì cơ quan ký kết hợp đồng có trách nhiệm tổ chức đàm phán, ký kết hợp đồng căn cứ vào kết quả lựa chọn nhà đầu tư, hồ sơ dự thầu, hồ sơ mời thầu theo quy định của Luật này nhưng không dẫn đến phải điều chỉnh chủ trương đầu tư và báo cáo nghiên cứu khả thi đã được duyệt.

“Như vậy, nếu chúng ta ký kết hợp đồng sau thời điểm Luật PPP có hiệu lực sẽ tiến hành đàm phán các nội dung chưa phù hợp, tuy nhiên, tất cả nội dung đàm phán không làm thay đổi chủ trương đầu tư và báo cáo nghiên cứu khả thi đã được cấp thẩm quyền phê duyệt”, ông Thành nói.

Thông tin kỹ hơn về quy định chia sẻ rủi ro lưu lượng, ông Thành cho biết: “Luật PPP ra đời nhưng tại Điều 82 của Luật có quy định, nếu dự án muốn được chia sẻ rủi ro thì phải được đưa vào phê duyệt từ bước chủ trương đầu tư, nhưng các dự án này không nằm trong quy định đó.

Chúng tôi phải trả lời thẳng thắn là các dự án PPP cao tốc Bắc - Nam không được áp dụng cơ chế chia sẻ rủi ro về lưu lượng. Tuy nhiên, Bộ GTVT đã làm rất kỹ càng các số liệu đầu vào, kiểm soát chặt chẽ từng công đoạn của dự án”.

“Vấn đề rủi ro nữa được các nhà đầu tư quan tâm là khi đưa vào khai thác, dự án này hoàn thành sớm, dự án kia hoàn thành muộn ảnh hưởng thế nào đến phương án tài chính. Phải nói thẳng, khi phân chia dự án, chúng tôi đã tính toán, dự án nào hoàn thành trước cũng sẽ đủ điều kiện để vận hành khai thác độc lập mà không phụ thuộc vào các dự án bên cạnh. Việc này đã được Bộ GTVT xem xét, tính toán từ bước nghiên cứu khả thi, mỗi dự án dài 50km, 70km, 100km đều được thiết kế các nut giao phù hợp ra QL1 đảm bảo đủ điều kiện để khai thác độc lập”, ông Thành thông tin.

Đấu thầu 5 dự án PPP cao tốc Bắc - Nam thế nào?