Đấu thầu công khai, minh bạch

Cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình nằm trong dự án cao tốc Bắc - Nam - Ảnh: Tạ Tôn

Tiêu chí quan trọng nhất để lựa chọn nhà đầu tư là thời gian hoàn vốn của dự án. Tuy nhiên, tổng mức đầu tư ban đầu chỉ là kinh phí dự tính của dự án làm cơ sở để chủ đầu tư lập kế hoạch và quản lý vốn, không phải là giá trị thực tế đầu tư của dự án. Nếu chúng ta đặt tiêu chí thời gian thu phí hoàn vốn lựa chọn nhà đầu tư căn cứ vào tổng mức đầu tư ban đầu sẽ là rủi ro rất lớn cho Nhà nước và người dân. Bởi khi nhà đầu tư trúng thầu, họ có quyền được bảo lưu thời gian thu phí, nhưng thời gian thu phí này lại không chính xác vì chỉ dựa trên các số liệu đầu vào giả định là tổng mức đầu tư và lưu lượng xe dự kiến.

Hiện nay, theo quy định của Luật Đấu thầu và Nghị định 15/2015, việc đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư đối với các dự án đã được quy định đầy đủ, chặt chẽ hơn. Cụ thể, dự án sẽ tiến hành đấu thầu sau khi thiết kế kỹ thuật và dự toán được phê duyệt. Khi đó, giá trị tổng mức đầu tư của công trình đã sát với thực tế hơn. Đồng thời, nhà đầu tư trúng thầu chỉ việc vào làm và phải bảo đảm các yêu cầu về kỹ thuật, tiến độ, chất lượng của dự án đã đề ra. Việc này sẽ khuyến khích được các nhà đầu tư áp dụng công nghệ mới vào thi công, giảm chi phí và rút ngắn thời gian thi công.

Vấn đề đặt ra trong công tác đấu thầu các dự án cao tốc Bắc - Nam bây giờ là chúng ta phải xây dựng được phương án linh hoạt để thu hút được các nhà đầu tư cả trong và ngoài nước. Với các dự án PPP, ngoài nguồn vốn của tư nhân còn có phần vốn góp của Nhà nước. Do đó, chúng ta phải xây dựng được phương án chi tiêu tài chính rõ ràng, minh bạch để vừa chống thất thoát, lãng phí, đồng thời cũng khuyến khích, thúc đẩy các nhà đầu tư tham gia. Bên cạnh đó, các cơ chế, chính sách để giảm thiểu rủi ro cho nhà đầu tư cũng phải được đảm bảo, phương án tài chính của dự án phải được ổn định, không biến động.

Hơn nữa, xét đến tiêu chí đấu thầu để lựa chọn nhà đầu tư, nếu chúng ta lấy giá trị dự toán ban đầu để đem ra đấu thầu, nhà đầu tư nào bỏ thầu số năm thu phí thấp nhất sẽ trúng thầu cũng không chính xác. Bởi, giá trị dự toán vẫn chưa phải là giá trị đầu tư thực tế của công trình, khi đó số năm thu phí sẽ không phải là giá trị cố định và nó sẽ điều chỉnh khi lưu lượng xe biến động so với hợp đồng. Do đó, không thể lấy giá trị này làm tiêu chí quyết định lựa chọn nhà đầu tư thông qua đấu thầu. Thứ hai, là phần vốn góp của Nhà nước của các dự án PPP. Tôi cho rằng, đây là biến số quan trọng để xem xét nhưng để lấy làm tiêu chí quyết định lựa chọn nhà đầu tư, cũng cần tính toán chặt chẽ, thận trọng. 

Nguyễn Hồng Trường
Nguyên Thứ trưởng Bộ GTVT

Cao tốc Bắc - Nam sẽ GPMB thế nào?