ĐBQH: Sớm xây dựng luật để trị "bệnh phông bạt", trục lợi từ thiện

"Những con sâu làm rầu nồi canh"

Sáng 4/11, Quốc hội tiến hành thảo luận tại hội trường về Đánh kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2024; dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2025.

Tại phiên thảo luận, nhiều đại biểu bày tỏ sự xúc động trước tình nhân dân, nghĩa đồng bào trong cơn bão số 3 (hay còn gọi là bão Yagi) vừa qua. Song song với đó, các đại biểu cũng nêu ra tình trạng "phông bạt" trong cứu trợ bão lũ và đề xuất các giải pháp để phân phối tốt viện trợ, giảm thiểu thiệt hại, khắc phục tốt hậu quả bão lũ hơn nữa.

Tham gia ý kiến, đại biểu Nguyễn Văn Huy (Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Bình) nhấn mạnh tăng trưởng kinh tế 9 tháng đầu năm đạt 6,82% là một con số rất ấn tượng, thể hiện quyết tâm và nỗ lực vào cuộc của cả hệ thống chính trị, đặc biệt là tinh thần vượt khó, đoàn kết, chung sức đồng lòng của nhân dân cả nước.

Theo ông, tinh thần này đã được thể hiện rõ nét trong công tác phòng, chống và khắc phục hậu quả cơn bão số 3 gây ra tháng 9 vừa qua.

Với tinh thần đoàn kết, tương thân tương ái, các tổ chức, cá nhân đã ủng hộ trên 2.000 tỷ đồng và hàng nghìn tấn vật tư, nhu yếu phẩm để hỗ trợ người dân bị ảnh hưởng bởi bão, lũ.

"Những câu chuyện ấm tình người xuất hiện khắp nơi trên mọi miền Tổ quốc, tình dân tộc, nghĩa đồng bào được khơi dậy mạnh mẽ trong lúc khó khăn", ông Huy chia sẻ.

Theo đại biểu, tinh thần đoàn kết, tương trợ và giúp đỡ đồng bào là đạo lý truyền thống quý báu, là tình cảm rất đáng trân trọng. Song cứu trợ sao cho hiệu quả, an toàn và làm thế nào để hàng hóa cứu trợ đến được đúng người, đúng địa chỉ lại là vấn đề còn nhiều trăn trở...

Gần đây, báo chí và mạng xã hội chia sẻ, lan tỏa hình ảnh người dân cùng nhau gói bánh chưng, làm ruốc, quyên góp nhu yếu phẩm để tiếp tế cho đồng bào vùng lũ. Thế nhưng, trong tình hình bão lũ phức tạp, việc bảo quản thực phẩm vận chuyển để giúp bà con vùng lũ vượt qua giai đoạn khó khăn vẫn khiến nhiều người băn khoăn…

Mặt khác, đại biểu chỉ ra có một điều rất đáng án lên án là trong khi những hành động đẹp đang được lan tỏa về tinh thần thiện nguyện thì có không ít những "con sâu làm rầu nồi canh", lợi dụng tình hình thiên tai để trục lợi, lừa đảo. Có những kẻ giả danh nạn nhân của lũ lụt để nhận hàng cứu trợ từ các nhóm thiện nguyện từ phát…

Đã có thời điểm, việc làm từ thiện của các nghệ sĩ bị dư luận nghi ngờ, việc tổ chức quyên góp từ cộng đồng một cách nghiệp dư, thiếu chuyên nghiệp dẫn đến hệ quả là báo cáo thu chi sơ sài, không có hóa đơn, chứng từ gây tranh cãi vướng vào nghi án ăn chặn tiền từ thiện, đánh mất lòng tin nơi khán giả.

Mới đây, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã công bố sao kê số tiền ủng hộ từ ngày 1 đến ngày 10/9 nhằm bảo đảm sự minh bạch trong việc phân bổ và sử dụng các khoản tiền quyên góp cho đồng bào bị ảnh hưởng bởi cơn bão số 3.

Tuy nhiên, sau khi sao kê được công khai, nhiều cá nhân đã bị phát hiện lợi dụng sự kiện để chỉnh sửa hình ảnh, "thổi phồng" số tiền đã ủng hộ nhằm đánh bóng tên tuổi.

"Từ khóa "phông bạt" những ngày qua như một làn sóng lan truyền mạnh mẽ trong cộng đồng mạng để ám chỉ về lối sống làm màu, khoe mẽ. Hệ lụy là có không ít cá nhân đã trở thành nạn nhân của bạo lực ngôn từ trên mạng xã hội", ông Huy nói.

Đại biểu nhấn mạnh, những hành vi như vậy không chỉ vi phạm đạo đức, pháp luật mà còn làm tổn thương nghiêm trọng đến niềm tin của cộng đồng.

Hơn bao giờ hết, vấn đề hoạt động từ thiện, cứu trợ, quyên góp càng cần phải được thực hiện cẩn trọng, chuyên nghiệp hơn dưới sự điều chỉnh của một văn bản pháp lý mang tính chuyên biệt.

Đề nghị xử lý nghiêm hành vi trục lợi từ hoạt động cứu trợ từ thiện

Đại biểu cho rằng, việc làm trước mắt mà nhân dân và cử tri mong muốn để khắc phục tình trạng trên là Chính phủ cần tăng cường chỉ đạo các cơ quan chức năng kịp thời xử lý nghiêm đối với những cá nhân và tổ chức lợi dụng tình hình khẩn cấp để trục lợi.

Việc áp dụng các chế tài pháp lý nghiêm ngặt không chỉ nhằm răn đe, còn giúp củng cố niềm tin của nhân dân và duy trì sự công bằng trong các hoạt động cứu trợ từ thiện.

Về lâu dài, đại biểu kiến nghị Quốc hội cần sớm xây dựng và ban hành Luật về tổ chức và hoạt động từ thiện.

Dùng quyền tranh luận, Đại biểu Nguyễn Lân Hiếu (Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Định) cũng góp ý về cách thức tiến hành cứu trợ người dân bị ảnh hưởng bởi cơn bão số 3.

Đại biểu Hiếu cũng cho rằng còn rất nhiều bài học rút ra để có thể giảm hơn nữa những mất mát, đặc biệt là về người.

Vấn đề đầu tiên theo đại biểu cần rút kinh nghiệm đó là việc phân phối hàng cứu trợ để tránh tình trạng chỗ cần không có, chỗ lại thừa, thậm chí phải chôn hàng tấn thức ăn, vì không kịp phân phát.

"Chúng ta cần ứng dụng công nghệ thông tin trong việc xác định nhu cầu thực chất cần cứu trợ là gì; số lượng, thời gian, cách thức đưa hàng cứu trợ đến trực tiếp người dân và địa phương", đại biểu Hiếu cho biết.

Đồng thời, theo ông, việc ứng cứu cũng cần rút kinh nghiệm, từng địa phương cần có kế hoạch triển khai thành tựu khoa học kỹ thuật hiện đại trong cứu hộ cứu nạn tới địa phương.