Đề nghị giữ nguyên tên gọi của tòa án nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện

Tránh tình trạng "bình mới rượu cũ"

Ngày 26/3, hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách đã cho ý kiến về dự thảo Luật Tổ chức tòa án nhân dân (sửa đổi).

Một nội dung nhận được nhiều ý kiến thảo luận của đại biểu là về đổi mới tòa án nhân dân (TAND) cấp tỉnh, TAND cấp huyện theo thẩm quyền xét xử.

Theo dự thảo, TAND Tối cao đề xuất đổi tên TAND cấp tỉnh thành TAND phúc thẩm, TAND cấp huyện thành TAND sơ thẩm.

Trong báo cáo, giải trình tiếp thu một số vấn đề lớn, thường trực Ủy ban Tư pháp nêu rõ tiếp thu kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội "đề nghị giữ nguyên quy định hiện hành về tòa án cấp tỉnh, cấp huyện", thường trực Ủy ban đề nghị giữ nguyên quy định của luật hiện hành về tòa án cấp tỉnh, cấp huyện.

Tuy nhiên, về nội dung, TAND Tối cao đề nghị quy định như dự thảo luật trình Quốc hội (tòa án sơ thẩm, phúc thẩm). Do đó, dự thảo luật được xây dựng 2 phương án để trình hội nghị cho ý kiến. Trong đó, phương án 1 là giữ nguyên và phương án 2 đồng ý đổi.

Trong thảo luận ngày 26/3, đa số các ý kiến đều đồng tình với phương án giữ nguyên.

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn Hải Dương) cho rằng, dù tên gọi của tòa án cấp tỉnh, cấp huyện gắn với đơn vị hành chính địa phương, hoạt động của tòa án vẫn độc lập với bộ máy chính quyền địa phương.

Về cơ cấu tổ chức, tòa vẫn thuộc sự quản lý, chỉ đạo, hướng dẫn của TAND Tối cao và công tác điều động, bổ nhiệm, luân chuyển cán bộ được thực hiện theo ngành dọc mà không chịu sự chi phối của chính quyền địa phương.

Bà Nga chỉ rõ hệ thống tòa án hiện nay hoạt động ổn định, hiệu quả và có sự thống nhất giữa các văn bản có liên quan trong hệ thống pháp luật.

Đề xuất đổi mới chỉ đơn thuần là đổi tên gọi của tòa án tỉnh, huyện thành tòa phúc thẩm và sơ thẩm.

Còn tổ chức bộ máy vẫn được bố trí theo địa giới hành chính như hiện nay tại mỗi tỉnh/thành phố, huyện. Cơ cấu trong tòa án vẫn không có sự thay đổi so với bộ máy đang được vận hành.

Do đó, để tránh tình trạng "bình mới rượu cũ", hạn chế phát sinh các chi phí do thay đổi tên gọi, thống nhất với một số cơ quan khác có liên quan, bà Nga nhấn mạnh sự thay đổi này là không cần thiết, việc đổi mới không tạo những chuyển biến khác biệt trong công tác xét xử.

Lo ngại về phát sinh chi phí tuân thủ 

Đại biểu Hoàng Thị Thanh Thúy (đoàn Tây Ninh) cũng cho rằng việc đổi tên gọi như dự thảo chỉ là vấn đề hình thức, chỉ đổi tên gọi, còn không thay đổi về nội dung và phương thức. Vì vậy chưa đáp ứng được yêu cầu về bảo đảm tính độc lập của tòa án theo thẩm quyền xét xử.

Bên cạnh đó, theo bà Thúy, việc đổi tên này sẽ dẫn tới việc không tương thích với tổ chức các cơ quan tư pháp ở địa phương như cơ quan điều tra, viện kiểm sát dẫn tới phải sửa đổi, bổ sung nhiều đạo luật liên quan, nhất là các luật liên quan đến lĩnh vực tư pháp.

Đồng thời phát sinh chi phí tuân thủ như con dấu, biển hiệu, giấy tờ… Nhất là quy định liên quan đến phạm vi, trách nhiệm, quyền hạn của các tòa án các cấp trong việc phối hợp với viện kiểm sát địa phương để tiến hành tố tụng, xét xử.

Đại biểu Mai Văn Hải (đoàn Thanh Hóa) cũng chỉ rõ dự thảo trình ở kỳ họp thứ 6 với kỳ vọng tổ chức tòa án theo thẩm quyền xét xử, không giới hạn bởi địa giới hành chính.

"Nhưng dự thảo luật lại không thể hiện được nội hàm này. Lần này quay lại phương án vẫn giữ nguyên như cũ, tôi rất đồng tình", ông Hải phát biểu.