Đề xuất áp thuế 5% với phân bón: Có thể là gánh nặng cho người sản xuất nông nghiệp

2 phương án áp với phân bón, máy móc phục vụ sản xuất nông nghiệp

Sáng 29/8, tiếp tục hội nghị đại biểu Quốc hội (ĐBQH) hoạt động chuyên trách lần thứ 6, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật Thuế giá trị gia tăng (sửa đổi). 

Một trong những vấn đề được nhiều ĐBQH quan tâm thảo luận tại hội nghị là về mức thuế suất 5% (khoản 2, Điều 9 dự thảo luật).

Theo báo cáo của Ủy ban Tài chính - Ngân sách, nhiều ý kiến ĐBQH tán thành việc chuyển phân bón, máy móc, thiết bị chuyên dùng phục vụ sản xuất nông nghiệp, tàu khai thác thủy sản từ diện không chịu thuế sang diện chịu thuế suất 5%. 

Tuy nhiên, nhiều ý đề nghị giữ như quy định hiện hành và đề nghị đánh giá kỹ tác động của việc thay đổi chính sách từ góc độ ngành sản xuất cũng như từ góc độ tác động đối với người tiêu dùng. 

Ý kiến khác đề nghị, quy định phân bón thuộc đối tượng chịu thuế suất 0% hoặc 2% và được khấu trừ thuế giá trị gia tăng (GTGT) đầu vào hoặc đề nghị tăng thuế đối với những mặt hàng này theo lộ trình.

Qua thẩm tra, Ủy ban Tài chính - Ngân sách đưa ra hai phương án. Phương án 1, đề nghị giữ phân bón, máy móc, thiết bị chuyên dùng phục vụ sản xuất nông nghiệp, tàu khai thác thủy sản thuộc diện không chịu thuế GTGT như quy định hiện hành; 

Phương án 2, thống nhất với Cơ quan soạn thảo, chuyển nhóm ngành hàng này vào diện chịu thuế GTGT 5%.

Cần báo cáo rõ với Quốc hội, khi đánh thuế 5% thì NSNN thu được bao nhiêu?

Thảo luận tại hội nghị, ĐBQH Nguyễn Thành Nam (đoàn Phú Thọ) tán thành phương án 1, vì cho rằng, nếu đưa việc chuyển phân bón, máy móc, thiết bị chuyên dùng phục vụ sản xuất nông nghiệp, tàu khai thác thủy sản từ diện không chịu thuế sang diện chịu thuế suất 5% sẽ tăng chi phí sản xuất nông nghiệp, khai thác ngư nghiệp, trong khi đây là những đối tượng cần được quan tâm. Từ đó, ông đề nghị giữ như luật hiện hành.

ĐBQH Nguyễn Trường Giang (đoàn Đắk Nông) cũng tán thành phương án 1 vì các lý do: Thứ nhất, qua tìm lại các hồ sơ trình Quốc hội sửa đổi một số đạo luật về thuế, ông thấy có giải trình thế này: trong 15 nhóm này, có nhóm đầu vào của nông nghiệp như thức ăn chăn nuôi, phân bón..., nếu giữ mức 5% vẫn là gánh nặng cho người sản xuất nông nghiệp, làm tăng giá thành sản phẩm đầu ra. 

Khi chúng ta trình Quốc hội đề nghị không áp thuế 5% thì chúng ta lập luận như vậy. Đến bây giờ, cơ quan trình cho rằng, nếu chúng ta không áp thuế thì chỉ có lý do là không được khấu trừ thuế GTGT đầu vào, làm tăng giá thành, từ đó đề nghị áp thuế 5%.

Theo báo cáo của Chính phủ, ngân sách có thêm 5.700 tỷ đồng, doanh nghiệp được hoàn thuế 1.500 tỷ đồng mỗi năm khi áp thuế 5% với phân bón. Tức là, ngân sách vẫn dư 4.200 tỷ đồng nếu mặt hàng này được áp thuế VAT. Nhưng ông Giang cho hay, các chuyên gia kinh tế đánh giá ngân sách không hoàn toàn thu được khoản như vậy.

Vì thế, đại biểu Trường Giang đề nghị cần đánh giá chính xác việc đánh thuế 5% thì doanh nghiệp được hoàn lại bao nhiêu, ngân sách thu được bao nhiêu, người dân bị ảnh hưởng thế nào.

"Vừa qua, để phục hồi kinh tế, chúng ta cố gắng giảm 2% VAT để kích thích tiêu dùng, nay lại đánh thuế VAT 5% để giảm giá bán phân bón là không phù hợp", ông Giang nói, đề nghị không áp thuế VAT với phân bón, tức giữ như hiện hành.

Cần có "đường ray" mang tính chất khách quan, không nên đi quá cụ thể vào đối tượng nào

ĐBQH Trịnh Xuân An (đoàn Đồng Nai) nêu quan điểm, Ủy là đạo luật tác động tới mọi người, mọi nhà, tới toàn xã hội, nên chúng ta cần thiết kế khách quan, minh bạch. Cần có "đường ray" mang tính chất khách quan, hướng tới phổ quát hơn, không nên đi quá cụ thể vào đối tượng nào.

Về mức thuế suất 5% đại biểu phân tích: "Chúng ta không nên căn cứ vào giá cao hay thấp, có tăng hay không tăng giá khi áp thuế để quyết định chính sách này. Báo cáo của Ủy ban Tài chính - Ngân sách đã đưa ra rất khách quan, đánh giá trên 2 quan điểm: không đánh thuế, hay đánh thuế 5%. 

Nhưng chúng ta cần nhìn trên tổng thể, một đất nước phát triển nông nghiệp như Việt Nam mà không có một ngành sản xuất phân bón đàng hoàng, phải điều chỉnh lên, điều chỉnh xuống chính sách như thế này, tôi cho rằng như vậy là không ổn".

Ông hy vọng, Việt Nam có một ngành sản xuất phân bón hiện đại, bình đẳng với thế giới, không chạy theo chính sách, không phụ thuộc bên ngoài. Nếu ngành sản xuất phân bón tốt thì người dân, ngành nông nghiệp, xã hội được hưởng lợi. 

Đồng thời, theo báo cáo, nếu tăng thuế thì các doanh nghiệp sản xuất trong nước có dư địa để giảm giá bán, và nếu đưa vào thu thuế 5% thì Nhà nước còn có cơ hội thu thuế của các doanh nghiệp nhập khẩu... "Chúng ta cần đánh giá giữa cái được, cái mất và cái tổng thể", ông bổ sung.

Về đối tượng không chịu thuế tại Điều 5, ĐBQH Nguyễn Trường Giang cho rằng, Điều 73 Luật Công nghiệp quốc phòng, an ninh (QPAN) và động viên công nghiệp quy định, đối với mặt hàng sản phẩm công nghiệp QPAN phải miễn thuế theo quy định của pháp luật, còn miễn như thế nào do Luật Thuế GTGT (sửa đổi) quy định.

"Mà những nội dung dẫn ra trong luật này lại chưa phù hợp với Luật Công nghiệp QPAN và động viên công nghiệp; Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ, đề nghị cần chỉnh lý lại đảm bảo tính thống nhất", đại biểu lưu ý.

Đồng quan điểm, ĐBQH Trịnh Xuân An cho rằng, nên thiết kế lại khoản 18, Điều 5, vì các khái niệm như sản phẩm thuộc danh mục vũ khí, công cụ hỗ trợ, khí tài chuyên dùng phục vụ nhiệm vụ QPAN không có trong Luật Công nghiệp QPAN và động viên công nghiệp, chỉ có danh mục sản phẩm quốc phòng và vật tư kỹ thuật cho sản phẩm an ninh và vũ khí chiến lược... Ông đề nghị thiết kế lại, bảo đảm thống nhất với Luật Công nghiệp QPAN và động viên công nghiệp.