Đến Hollywood cũng... cạn ý tưởng phim

Phiên bản làm lại “Ben-Hur” năm 2016 đẹp nhưng trống rỗng

“Cố đấm ăn xôi” thương hiệu cũ

Đầu tiên, cần hiểu đúng khái niệm phim kịch bản gốc (hay original movies) là những bộ phim có ý tưởng kịch bản không dựa trên một nguồn nào sẵn có và không phải là tiền bản (prequel) hay hậu bản (sequel), ngoại truyện (spin-off) của bất kỳ một bộ phim nào. Hiểu theo nghĩa này, chúng ta bắt buộc phải chấp nhận một thực tế rằng Hollywood đang “cố đấm ăn xôi” những thương hiệu cũ kĩ có tuổi thọ cả chục năm trời.

Không thể đếm xuể các dự án làm lại thất bại thảm hại. Trường hợp điển hình nhất, đó chính là Ben-Hur phiên bản 2016. Ra mắt năm 1959, phim gốc có kinh phí 15 triệu USD và thu về 75 triệu USD, số lãi khủng khiếp tính theo tỉ giá thời điểm đó. Ấy thế mà phiên bản làm lại của bộ phim lại thất bại ê chề, thu về chỉ 96 triệu USD trong khi tổng số kinh phí đã vượt quá 100 triệu USD. Tương tự, phim Independence Day: Resurgence ra mắt năm 2016 ảo tưởng lặp lại thành công 817 triệu USD lợi nhuận của bản gốc (1996). Nhưng thực tế, thứ các nhà làm phim nhận được là sự quay lưng của khán giả nội địa khi chỉ bỏ ra 100 triệu USD tiền mua vé, trong khi kinh phí ngốn tận 165 triệu USD. Hàng loạt các trường hợp bom tấn làm lại đều có chung số phận như: Conan the Barbarian (2011), Ghostbuster (2016)…

Nhà phê bình Kevin Carr của tờ New York Times nhận định: “Các studio dường như đang đầu hàng quá khứ”. Câu nói đơn giản nhưng phản ánh đúng thực trạng thảm hại các phim làm lại: Ế vé, bị ném đá tơi bời từ giới chuyên môn. Ben-Hur bản gốc tuyệt vời ra sao từng giành tới 11 tượng vàng Oscar thì bản làm lại bị chỉ trích nặng nề với điểm số lẹt đẹt trên các trang phê bình (25 và 34/100 tại lần lượt các trang Rotten Tomatoes và Metacritics).

“Ăn mày dĩ vãng” có khá hơn?

Sự thất bại của phim làm lại thường bắt nguồn từ tư duy “ăn mày dĩ vãng”. Công thức chung là bê nguyên xi câu chuyện, nhân vật, cách thức quay phim của bản gốc vào. Từ đó dẫn tới sự chênh lệch khủng khiếp về mặt nhận thức của khán giả.

Ben-Hur mắc sai lầm chết người này. Phiên bản gốc đã giới thiệu sự đầu tư khủng khiếp: 7.000 khán giả quần chúng, phim trường rộng 7,3ha, 3 tuần quay ròng rã một cảnh đua xe chariot. Ở thời điểm năm 1959, sự đột phá đó đã khiến phim gốc có được thành công ngoài sức tưởng tượng. Nhưng sang phiên bản làm lại, tất cả chỉ còn cái mã. Có một vài góc máy khá, hiệu ứng bắt mắt nhưng chỉ có thế. Chúng dễ dàng bắt gặp ở các phim khác và thậm chí còn đẹp hơn. Trong khi đó, nội dung sử thi La Mã đã trở nên cũ mèm và nhạt nhẽo. Tất cả biến Ben-Hur năm 2016 thành một bản nhái chất lượng thấp thảm hại. Tình trạng tương tự xảy ra với phim Independence Day: Resurgence. Trong quá khứ năm 1996, sự kết hợp 2 câu chuyện ngày tận thế và người ngoài hành tinh xâm lược là cực kì mới mẻ. Nhưng sang đến năm 2016, chúng đã bị khai thác nát qua nhiều sản phẩm như: 2012, The day the Earth stood still… Mọi hiệu ứng cháy nổ đều hoàn toàn tầm thường nếu đặt cạnh các bom tấn khác về siêu anh hùng. Hệ quả là phim thất bại ở chính quê nhà.

Diễn viên cũng là một vấn đề của phim làm lại. Phim Ghostbuster 1984 sở hữu những gương mặt hài thời thượng: Bill Murray, Dan Aykroyd, Ernie Hudson… Thế nhưng bản remake lại giới thiệu toàn các diễn viên lạ hoắc như: Melisa McCarthy, Kristen Wiig. Hệ quả là bộ phim, dù không tới nỗi nào những vẫn ra rạp trong tình trạng èo uột.

Con số 85% đáng lo ngại

Rắc rối ở chỗ, phim làm lại cũng có phim được đánh giá cao, ví dụ như Mad Max: Fury road (2016), hoặc bị chê về nội dung nhưng vẫn có lãi như Karate Kid (2010). Từ đó khiến nhiều hãng phim đang dần vứt bỏ bản chất sáng tạo để chạy theo cơn lốc làm lại. Hãng Walt Disney đang muốn làm lại hàng loạt phim hoạt hình kinh điển. Hãng Paramouth thì đẩy mạnh các thương hiệu quá khứ như: Dracula, Xác ướp Ai Cập, Người tàng hình.

Số liệu thống kê không nói dối: theo Boxofficemojo.com, năm 1984 có đến 8/10 phim đứng đầu bảng xếp hạng doanh thu là phim có kịch bản gốc. Sang năm 1999, con số này tụt xuống còn 4/10 phim. Năm 2011, toàn bộ 10 phim lợi nhuận nhiều nhất không có lấy nổi một sản phẩm có kịch bản hoàn toàn mới mẻ. Những câu chuyện, nhân vật cũ đang bị cày xới đến cạn kiệt. Năm 2017, Logan, Fast and Furious 8 là những phim nối tiếp các thương hiệu kéo dài 16 năm. Chưa hết mùa phim hè, 7/10 phim đứng đầu bảng doanh thu là những phim làm lại, làm tiếp và ngoại truyện.

Giới chuyên môn đang mất dần kiên nhẫn với loại hình này. Đạo diễn Steven Spielberg từng phát biểu tại Liên hoan phim quốc tế San Fransisco 2013: “Tại sao các vị cứ tiếp tục làm lại các thương hiệu nổi tiếng như thế?”. Đạo diễn của phim Giải cứu binh nhì Ryan đã vô cùng bức xúc khi cách làm phim ăn xổi này giết chết dần tính sáng tạo của Hollywood, như là “một sự phí phạm khủng khiếp”.

5 hãng lớn tại Hollywood tranh giành làm phim về "điệp viên 007"