Địa phương được làm cao tốc, tăng vốn Nhà nước tại dự án PPP

Nghị quyết này quy định thí điểm một số chính sách đặc thù về đầu tư xây dựng công trình đường bộ đối với các dự án nêu tại phụ lục kèm theo.

Áp dụng thí điểm đến khi hoàn thành

Về cơ quan chủ quản đầu tư dự án đường bộ, Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định và chịu trách nhiệm trong việc giao UBND cấp tỉnh được làm cơ quan chủ quản, được sử dụng ngân sách địa phương và vốn hợp pháp khác đầu tư dự án đường quốc lộ, đường cao tốc đối với 7 dự án tại Phụ lục II kèm theo nghị quyết này. 

Đối với 6 dự án chưa đủ thủ tục đầu tư tại Phụ lục II, UBND cấp tỉnh được giao làm cơ quan chủ quản chịu trách nhiệm hoàn thiện thủ tục đầu tư trong thời gian nghị quyết này có hiệu lực.

Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định và chịu trách nhiệm trong việc giao một UBND cấp tỉnh được làm cơ quan chủ quản, được sử dụng ngân sách địa phương này hỗ trợ địa phương khác thực hiện hoạt động đầu tư công của dự án qua các địa phương đối với 14 dự án tại Phụ lục III kèm theo Nghị quyết này. 

Đối với 5 dự án chưa đủ thủ tục đầu tư tại Phụ lục III, UBND cấp tỉnh được giao làm cơ quan chủ quản chịu trách nhiệm hoàn thiện thủ tục đầu tư trong thời gian Nghị quyết này có hiệu lực.

UBND cấp tỉnh được giao làm cơ quan chủ quản thực hiện hoạt động đầu tư công của dự án theo quy định đối với dự án do địa phương quản lý theo quy định của pháp luật về đầu tư công, xây dựng và pháp luật có liên quan; Chịu trách nhiệm quản lý, khai thác, bảo trì đối với tuyến đường bộ trong quá trình đầu tư nâng cấp, mở rộng.

Nghị quyết cũng quyết nghị về khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường; Dự án sử dụng nguồn dự phòng chung của Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 tương ứng với nguồn tăng thu ngân sách Trung ương năm 2022…

Về khai thác khoáng sản, nhà thầu thi công trong thời gian nghị quyết này có hiệu lực không phải thực hiện thủ tục cấp giấy phép khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường nằm trong hồ sơ khảo sát vật liệu xây dựng phục vụ 21 dự án tại Phụ lục IV kèm theo nghị quyết. 

Việc khai thác khoáng sản quy định tại khoản này được thực hiện đến khi hoàn thành dự án. Trường hợp không phải lập dự án đầu tư khai thác khoáng sản thì không phải thực hiện thủ tục lập báo cáo đánh giá tác động môi trường.

Nghị quyết có hiệu lực thi hành từ ngày thông qua và được thực hiện đến hết ngày 30/6/2025. Đồng thời, các dự án được áp dụng chính sách thí điểm quy định tại Điều 2 và Điều 3 của nghị quyết này đến khi hoàn thành dự án.

Chính phủ tổng kết việc thực hiện nghị quyết, báo cáo Quốc hội tại kỳ họp cuối năm 2025.

Không quy định nguyên tắc, tiêu chí lựa chọn dự án

Trước đó, báo cáo tiếp thu, chỉnh lý và giải trình dự thảo nghị quyết do Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh trình bày, nêu rõ, có ý kiến đề nghị rà soát phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng của dự thảo nghị quyết. Nhiều ý kiến đề nghị rà soát, bổ sung, hoàn thiện các nguyên tắc, tiêu chí lựa chọn dự án thí điểm.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết, Chính phủ đã đưa ra các tiêu chí để lựa chọn dự án thí điểm và trên cơ sở đề xuất của các địa phương đã rà soát, trình Quốc hội dự thảo nghị quyết và danh mục dự án. 

Bên cạnh đó, để việc thực hiện thí điểm có hiệu quả, rõ địa chỉ, phạm vi, thời gian áp dụng, tránh dàn trải đúng với tính chất thí điểm, xin kiến nghị Quốc hội xem xét, quyết định việc thí điểm chỉ áp dụng đối với các dự án Chính phủ trình và không bổ sung danh mục dự án thí điểm sau khi Quốc hội biểu quyết thông qua.

Chính phủ chịu trách nhiệm toàn diện về danh mục dự án đề xuất với Quốc hội. Do đó, không quy định nguyên tắc, tiêu chí lựa chọn dự án tại dự thảo nghị quyết.

Có ý kiến đề nghị tăng tỷ lệ vốn nhà nước tham gia dự án không quá 70% hoặc 80% tổng mức đầu tư để bảo đảm phương án tài chính cho các khu vực khó khăn, lưu lượng xe thấp cần thúc đẩy phát triển hạ tầng giao thông đường bộ.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội nêu rõ, theo báo cáo của Chính phủ các dự án PPP đề xuất thí điểm đã được Thủ tướng Chính phủ quyết định chủ trương đầu tư. 

Tuy nhiên, quá trình triển khai thực hiện các dự án này gặp khó khăn, vướng mắc trong việc huy động vốn tín dụng tham gia đầu tư, ảnh hưởng đến tiến độ, khả năng hoàn thành dự án và giảm hiệu quả sử dụng vốn Nhà nước đã dự kiến bố trí cho dự án. 

Xét tính cấp thiết, quan trọng của dự án đối với việc phát triển kinh tế - xã hội của địa phương và vùng, trong bối cảnh việc huy động vốn ngoài ngân sách tham gia các dự án PPP gặp nhiều khó khăn, đề xuất của Chính phủ tăng tỷ lệ vốn Nhà nước tham gia đầu tư để bảo đảm tính khả thi của các dự án này là có cơ sở.

Do vậy, tại Điều 2 dự thảo nghị quyết đã hoàn thiện theo hướng cho phép tỷ lệ vốn Nhà nước tham gia dự án PPP được vượt quá 50% tổng mức đầu tư đối với 2 dự án theo quy định tại Phụ lục I kèm theo nghị quyết này.

Cụ thể là dự án đầu tư xây dựng tuyến đường bộ ven biển tỉnh Thái Bình, được cho phép tỷ lệ vốn nhà nước không quá 80% và phần vốn nhà nước tham gia tăng thêm được bố trí từ ngân sách địa phương.

Dự án thứ hai là dự án đầu tư xây dựng tuyến cao tốc Đồng Đăng (Lạng Sơn) - Trà Lĩnh (Cao Bằng) giai đoạn 1, được cho phép tỷ lệ vốn nhà nước không quá 70% tổng mức đầu tư.

"TP.HCM là đô thị đặc biệt nên việc triển khai thực hiện dự án đều có chi phí bồi thường, hỗ trợ, tái định cư lớn.

Do đó việc cho phép HĐND thành phố được xem xét, quyết định việc tăng tỉ lệ vốn Nhà nước tham gia dự án PPP nhưng không quá 70% tổng mức đầu tư của dự án là phù hợp.

Tuy nhiên, đối với các dự án đi qua địa bàn kinh tế - xã hội khó khăn, chi phí giải phóng mặt bằng có thể không cao nhưng do lưu lượng xe thấp, nếu áp dụng theo cơ chế đặc thù cho TP.HCM thì sẽ không bảo đảm được phương án tài chính cho dự án.

Tại phụ lục kèm theo nghị quyết đã quy định rõ mức tối đa của từng dự án. Do đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội giữ như dự thảo nghị quyết", ông Thanh nêu rõ.