Doanh nghiệp vận tải loay hoay tìm lối đi mới

Doanh nghiệp vận tải “thoi thóp”

Đợt dịch Covid-19 bùng phát lần thứ tư như cú “đánh bồi” khiến hầu hết DN vận tải hàng hóa, hành khách kiệt sức, khó gượng dậy. Hoạt động cầm chừng, ngưng trệ, doanh thu giảm mạnh, nợ ngân hàng, gánh nặng trả lương nhân viên khiến nhiều DN có nguy cơ phá sản.

Ông Nguyễn Quốc Mạnh, Giám đốc Công ty CP Vận tải ô tô Điện Biên cho hay, doanh thu của công ty bị “âm” từ lâu do lượng hành khách giảm, hiện chỉ còn 20 - 30%. Công ty chấp nhận lỗ để duy trì hoạt động cầm chừng. Các chi phí, tiền lương người lao động cố gắng trả, không để họ phải nghỉ.

Tại TP HCM, ông Tạ Long Hỷ, Chủ tịch Hiệp hội Taxi thành phố cho biết, ngoài sụt giảm doanh thu, nhiều hãng taxi phải đối mặt với tình trạng số lượng lớn phương tiện “đắp chiếu”.

“Đây là tình cảnh chung của Hiệp hội Taxi 3 miền. Liên tục các đợt dịch Covid-19 bùng phát khiến lượng khách giảm rất sâu. Tài xế không có khách, không có doanh thu nên bỏ xe. Những hãng lớn như Mai Linh, Vinasun phải đi tìm thuê những bãi đỗ xe nằm lánh nạn”, ông Hỷ cho hay.

Không riêng vận tải hành khách, hoạt động kinh doanh vận tải hàng hóa cũng bị ảnh hưởng do dịch bệnh. Ông Nguyễn Ngọc Xuân, Phó tổng giám đốc Công ty CP Vận tải giao nhận và Thương mại Quang Châu (TP HCM) cho hay, DN vận tải hàng hóa có chạy xe nhưng doanh thu, lợi nhuận không đủ bù hụt do giá xăng dầu tăng mạnh, nhưng vẫn phải gồng mình để nuôi nhân công.

“Nhiều DN đã phải bỏ vốn liếng tích cóp và vay mượn để chia sẻ với người lao động. Các DN vận tải đều chấp nhận thiệt hại, chờ đợi dịch qua để khôi phục. DN mong mỏi nhất là Nhà nước khẩn trương hơn nữa các biện pháp hỗ trợ”, ông Xuân nói.

Trao đổi với Báo Giao thông, ông Nguyễn Văn Quyền, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô VN cho hay, hầu hết các quỹ của DN kinh doanh vận tải đều đã sử dụng để hỗ trợ cho người lao động bị ngưng việc.

Trên 30% phương tiện phải dừng hoạt động. Nhiều DN vận tải đang điêu đứng, nhất là một số địa phương bị ảnh hưởng dịch bệnh nặng phải giãn cách xã hội. Doanh thu sụt giảm trên 50%, có thời điểm giảm sâu đến 70 - 80%.

Doanh nghiệp phải tự “chuyển mình”

Theo các chuyên gia, bên cạnh tâm lý ngại đi lại của người dân khiến lượng hành khách sụt giảm thì chính “sức khỏe” của DN khiến họ ngã gục trước dịch bệnh.

Nguyên Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô VN Nguyễn Văn Thanh chia sẻ, có đến 70% DN vận tải đường bộ Việt Nam quy mô nhỏ lẻ, manh mún, tiềm lực tài chính yếu. Đa số họ phải đi vay ngân hàng để đầu tư phương tiện.

“Hầu hết DN đang quản lý thủ công, lực lượng lao động cố định với cách làm cũ, chậm trễ trong việc ứng dụng công nghệ khiến họ dễ bị “xô đổ”, không còn sức chịu đựng trước những yếu tố tác động khách quan từ bên ngoài”, ông Thanh nêu.

Thời gian qua, Bộ GTVT đã đề xuất nhiều chính sách, giải pháp hỗ trợ DN như: Giảm các khoản thuế; khoanh nợ, giãn nợ, lệ phí đăng ký xe mới, giảm phí bảo trì đường bộ; điều chỉnh chu kỳ kiểm định ôtô, lùi thời gian xử phạt lắp đặt camera trên phương tiện vận tải; rà soát giá cước, giá dịch vụ vận chuyển bằng đường biển.

Các giải pháp này ví như “phao cứu sinh” cho các DN vận tải trong thời điểm dịch bệnh khó lường hiện nay. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng, để trụ vững trước tác động của dịch Covid-19, bản thân các DN vận tải phải nỗ lực và có những bước “chuyển mình” về chiến lược, mô hình kinh doanh phù hợp với định hướng phát triển.

GS.TS. Từ Sỹ Sùa, giảng viên cao cấp Trường Đại học GTVT cho rằng, dịch sẽ còn kéo dài, chưa có dấu hiệu chấm dứt do biến chủng mới, tốc độ lây lan nhanh và độ phủ rộng. Vấn đề lâu dài là cùng với sự hỗ trợ của Nhà nước, tự thân vượt khó của mỗi DN vận tải là nhân tố quyết định.

“Trong bối cảnh dịch bệnh, nền kinh tế phải chuyển sang trạng thái mới, chuyển đổi từ giao dịch trực tiếp sang giao dịch online, hàng hóa, kho vận theo hướng tập trung, chuyên sâu. Hợp tác, liên doanh liên kết để hình thành nên các chuỗi cung ứng đủ mạnh, bền vững để không bị đứt gãy lúc khó khăn. DN cũng cần tái cấu trúc để nâng cao năng suất lao động, hướng vào chuyên nghiệp, hiệu quả hơn. Các DN cần phát huy nội lực để duy trì và thực hiện các giải pháp dài hơi “vượt bão” Covid-19. Đây cũng là dịp để các DN tự làm mới mình, tìm ra những hướng đi mới phù hợp với nhu cầu thị trường để tồn tại và phát triển”, ông Sùa nói.

Chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long cho rằng, đại dịch Covid-19 là cơ hội để DN vận tải tái cơ cấu triệt để và là khoảng thời gian nhìn nhận lại những giá trị cốt lõi, điểm mạnh và yếu, tạo kháng thể sống chung với dịch, tìm cơ hội phát triển. Từ đó, hoạch định lại chính sách, đưa ra những kịch bản phát triển bền vững nhằm thúc đẩy sản xuất kinh doanh.

“Về dài hạn, các DN vận tải cần áp dụng công nghệ trong kinh doanh nhiều hơn như việc số hóa, ứng dụng AI (trí tuệ nhân tạo) hay tự động hóa trong các quy trình hoạt động; tổ chức tái cấu trúc, định vị hình ảnh của DN. Việc tăng cường ứng dụng công nghệ sẽ giúp tăng năng suất lao động, cắt giảm chi phí, cải thiện chiến lược kinh doanh và củng cố hệ thống vận hành”, ông Long nói.

Ở góc độ của người làm công nghệ, ông Phan Bá Mạnh, Giám đốc Công ty CP Công nghệ An Vui cho hay, để hoạt động kinh doanh không bị đứt gãy do tác động của dịch bệnh, các DN vận tải cần phải chuyển mình thay đổi phương pháp quản trị và vận hành để phát triển bền vững.

Nhiều nhà xe bình thường chỉ tập trung vào làm ăn, kiếm khách, bây giờ dịch đến, lại là cơ hội tập trung vào cải tiến quy trình quản lý, ứng dụng công nghệ vào hoạt động.

“Chuyển đổi số được coi là “vaccine” giúp các DN vận tải phát triển bền vững. Các DN cần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ mới để đáp ứng yêu cầu của thương mại điện tử, chuỗi cung ứng, tự động hóa trong quản trị, đẩy mạnh ứng dụng số hóa trong sản xuất kinh doanh, giảm các chi phí vận hành, tăng cường tương tác với khách hàng online”, ông Mạnh nói.

Lùi xử phạt, doanh nghiệp vận tải có phải lắp camera đúng lộ trình?