Đưa công nghệ 4.0 vào quản lý, điều hành giao thông Nghệ An

Hệ thống camera giám sát giao thông thông minh ITS được thử nghiệm tại ngã tư đường Lê Hồng Phong với Nguyễn Văn Cừ, TP Vinh, Nghệ An

Nếu được phê duyệt, Dự án Đầu tư xây dựng Trung tâm Giám sát, điều hành giao thông thông minh (ITS) sẽ trở thành một trong những sự đột phá mạnh mẽ nhất đối với việc quản lý, điều hành lĩnh vực GTVT ở Nghệ An. Khi đó, toàn bộ hệ thống giao thông của địa phương có thể thu gọn trong một chiếc máy tính hay thậm chí chỉ là một chiếc smartphone.

Những điều không tưởng trong cách mạng 4.0

Một chiếc xe tải tự ý thay đổi kích thước thành thùng, chở hàng vượt quá tải trọng cho phép lưu thông trên đường N5, hướng Đô Lương về TP Vinh. Dọc hành trình, hình ảnh về biển số, thành thùng, tổng tải trọng xe được camera, cân thông minh đặt trên tuyến ghi lại. Sau đó, toàn bộ thông tin trên được gửi về kho dữ liệu của trung tâm điều hành. Tại đây, toàn bộ dữ liệu trên sẽ được so sánh, đối chiếu với dữ liệu phương tiện lưu ở hệ thống của cơ quan đăng kiểm, công an để xác định các lỗi vi phạm. Cùng lúc này, thông tin xe vi phạm được gửi ngay tới các lực lượng chức năng đang tuần tra, kiểm soát trên tuyến.

Tiếp đó, lực lượng chức năng sẽ sử dụng phần mềm ITS để xác định vị trí xe thông qua thiết bị giám sát hành trình, từ đó chọn vị trí thích hợp để xử lý. Nếu như trước đây, lái xe có thể tăng ga bỏ chạy hoặc dùng các thủ đoạn để trốn tránh, thì nay họ chắc chắn sẽ bị phạt bằng hình thức phạt nguội.

Hay như, một nhà thầu đang thi công công trình trọng điểm trên địa bàn Nghệ An. UBND tỉnh và các sở, ban ngành liên quan muốn giám sát công tác giải phóng mặt bằng, tiến độ thi công, chất lượng công trình… Chỉ cần truy cập ITS là sẽ thấy tất cả những hình ảnh, thông tin ghi trực tiếp từ hiện trường công trình. Lúc này, cơ quan quản lý nhà nước có thể biết hiện có bao nhiêu máy, bao nhiêu công nhân, đang thi công đến giai đoạn nào; chất lượng thi công như thế nào.

Tương tự, một chiếc máy bay đang bay trên trời. Người thân ở dưới đất muốn biết máy bay đang bay đến đâu, hạ cánh sớm hay muộn... cũng chỉ cần nhắn tin vào ITS. Toàn bộ thông tin người dân mong muốn sẽ được ITS gửi về điện thoại....

Đó chỉ là 3 trong hàng nghìn tính năng mà Dự án đầu tư xây dựng ITS có thể mang lại. Dù chưa được chính thức triển khai trên địa bàn Nghệ An, nhưng hiện nay, Sở GTVT tỉnh đang cùng với Ban ATGT tỉnh, Công an tỉnh và các đơn vị hàng đầu về công nghệ tiến hành lắp đặt thử nghiệm.

Trạm cân thông minh

Quản lý giao thông bằng “bộ não” nhân tạo

Là lực lượng được giao phối hợp với đơn vị cung ứng công nghệ để chạy thử dự án, ông Hà Tiến Sơn, Phó chánh thanh tra Sở GTVT Nghệ An cho biết: “ITS hoạt động giống như bộ não trung tâm, cung cấp bức tranh toàn cảnh giao thông của tỉnh. Riêng với lực lượng TTGT, ITS giúp kiểm soát tất cả hoạt động GTVT trên địa bàn toàn tỉnh 24/24h mà không cần con người. Trên cơ sở dữ liệu lưu trữ, sau khi được phân tích, các lực lượng chức năng sẽ đưa ra hình thức xử lý nếu có vi phạm. Đồng thời, có những chỉ đạo kịp thời việc giải tỏa ách tắc, phân luồng giao thông, xử lý hư hỏng trên tuyến. Nếu được triển khai ITS giúp ích rất nhiều cho cơ quan quản lý nhà nước và người dân”, ông Sơn nói.

Qua tìm hiểu của PV, Dự án đầu tư xây dựng ITS đang thử nghiệm ở Nghệ An được xây dựng trên cơ sở tích hợp thông tin từ nhiều hệ thống thành phần. ITS giúp quản lý, khai thác cơ sở dữ liệu dùng chung và các ứng dụng khác nhau nhằm cung cấp những thông tin đồng nhất về hạ tầng giao thông và diễn biến tình hình giao thông theo thời gian thực. ITS có thể hỗ trợ quản lý giám sát ở cả 9 lĩnh vực của ngành giao thông, 5 loại hình vận tải: Đường sắt, hàng không, đường thủy, đường bộ và hàng hải.

Kỹ sư Nguyễn Đức Hiếu, người tham gia phát triển dự án ITS cho biết: Khi chúng tôi nghiên cứu để áp dụng ITS cho Nghệ An, chúng tôi đặt mục tiêu “quản lý thông minh” lên trên hết. Đây là mục tiêu quan trọng định hướng xây dựng bộ tiêu chí giao thông thông minh, phù hợp với các tiêu chí “đô thị thông minh” trong tương lai. Trước hết, trong giai đoạn I, đề án hướng đến các mục tiêu tổng quát, bao gồm: Giám sát, điều hành giao thông và thiết lập cơ sở dữ liệu tập trung, thống nhất đảm bảo kết nối trực tuyến, tích hợp và chia sẻ thông tin giữa các cơ quan quản lý nhà nước, nhà đầu tư, doanh nghiệp, người dân, người tham gia giao thông, đáp ứng các yêu cầu cấp bách của tỉnh về quản lý và điều hành giao thông trên địa bàn, đặc biệt là nâng cao ý thức của người tham gia giao thông, cải cách hành chính về quản lý nhà nước trong hoạt động GTVT, đáp ứng yêu cầu tinh giản biên chế theo chủ trương của Đảng và Chính phủ.

“Ngoài ra, ITS còn phục vụ các yêu cầu trong nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự an toàn xã hội; chủ động phát hiện, ngăn chặn và đấu tranh có hiệu quả với các loại tội phạm hoạt động trên tuyến giao thông”, kỹ sư Hiếu nhấn mạnh.

Đi đầu trong xu thế tất yếu

Trao đổi với PV Báo Giao thông, Giám đốc Sở GTVT Nghệ An Nguyễn Hồng Kỳ phân tích: Trong giai đoạn hiện nay, ở các cấp độ quốc gia, ngành, cũng như địa phương đều nhấn mạnh sự cần thiết đẩy mạnh ứng dụng CNTT; áp dụng thành tựu mới của Cách mạng công nghiệp 4.0 vào quản lý, khai thác, vận hành.

Theo ông Kỳ, Nghệ An là tỉnh có diện tích rộng nhất cả nước (16.493km2), với dân số trên 3 triệu người. Hiện, toàn tỉnh có khoảng 55.877 ô tô, 1.444.8880 mô tô, xe gắn máy và 51.929 xe máy điện các loại. Thống kê, từ năm 2015 - 2017, tốc độ phát triển cơ giới tăng bình quân 15%/năm. Kéo theo đó là lượng người và phương tiện tham gia giao thông tăng đột biến, nhất là tại các đô thị, khu công nghiệp, trục giao thông chính. Nếu không có giải pháp mới trong quản lý thì trong tương lai không xa, chắc chắn giao thông rơi vào tình trạng mất kiểm soát, TNGT gia tăng. Từ thực tế này và nhu cầu phát triển tất yếu của xã hội, Sở GTVT Nghệ An cùng với các đơn vị liên quan nghiên cứu xây dựng ITS.

“Sau một thời gian thử nghiệm hoạt động của hệ thống trong lĩnh vực giám sát tải trọng thông qua cân tải trọng ở trạm thu giá BOT Bến Thủy và trạm thu giá Hoàng Mai; giám sát giao thông tự động tại ngã tư giao nhau giữa đường Nguyễn Văn Cừ với đường Lê Hồng Phong trên địa bàn TP Vinh cho thấy việc xây dựng ITS trên địa bàn tỉnh là hết sức cần thiết, phù hợp với điều kiện và tình hình thực tế giao thông trên địa bàn cũng như xu hướng của thời đại. Hiện, các đơn vị đang trình đề án để UBND tỉnh xem xét, đánh giá trước khi báo cáo Ban Thường vụ Tỉnh ủy và đưa ra HĐND tỉnh. Nếu được chấp thuận triển khai thì Nghệ An là địa phương đầu tiên trong cả nước áp dụng công nghệ hiện đại này vào giám sát, điều hành giao thông”, ông Kỳ cho biết thêm.

Làm gì để Việt Nam không lỡ chuyến tàu công nghệ 4.0?