Đúng quy hoạch nhưng... sai quy trình

Khu đô thị kiểu mẫu Linh Đàm (Hoàng Mai - Hà Nội).

Ở nước ta lâu nay, quy hoạch ban đầu luôn rất tốt, được đem ra lấy ý kiến rộng rãi nên mang tính chuẩn mực vì lợi ích chung, thế nhưng quy trình điều chỉnh quy hoạch lại đang “có vấn đề”.

Dù đã có quy định phải thực hiện theo đúng trình tự, thủ tục của các luật liên quan đến quy hoạch, thế nhưng lý do để điều chỉnh nhiều vô vàn mà lại không hề nghiêm túc. Trình tự chung để điều chỉnh vẫn chỉ là người có thẩm quyền điều chỉnh ký quy hoạch quyết luôn chứ không theo trình tự chặt chẽ.

Có nhiều luật liên quan đến quy hoạch quy định rõ khi nào mới được điều chỉnh, đó là khi có thay đổi về định hướng phát triển hay chủ trương đường lối... Tuy nhiên, trên thực tế, đại đa số trường hợp điều chỉnh lại chủ yếu theo ý nguyện của chủ đầu tư. Họ cắt xén nội dung của quy hoạch, thay đổi nội dung quy hoạch hay bỏ bớt trình tự thủ tục điều chỉnh quy hoạch... Cùng với đó, họ tìm nhiều cách lách luật, tìm ra nhiều lý do để ngụy biện. Nhưng dù có che đậy thế nào, người dân vẫn thấy được sự loanh quanh, vì lợi ích của họ và không đúng thực tế.

Thực tế điều chỉnh quy hoạch chúng ta nói rất nhiều lần nhưng có lẽ lợi ích nhóm vẫn đứng sau điều phối toàn bộ quá trình này. Đặc biệt, ở nhiều địa phương còn có tình trạng “tân quan - tân quy hoạch”, mỗi nhiệm kỳ mới đều xem lại quy hoạch và điều chỉnh quy hoạch theo ý tưởng của “sếp” mới.

Vừa qua, người đứng đầu chính quyền Hà Nội nói quy hoạch của Thủ đô đang bị băm nát là thực tế hoàn toàn đúng. Cứ nhìn vào Khu đô thị kiểu mẫu Linh Đàm hiện nay bị bao vây bởi hàng chục tòa cao ốc 40-50 tầng thì có thể thấy ngay bằng chứng về hậu quả tệ hại của việc điều chỉnh quy hoạch tùy tiện.

Nhưng khẳng định của ông Giám đốc Sở Quy hoạch - Kiến trúc Hà Nội cho rằng, mọi quy hoạch đều được thực hiện đúng cũng không có gì sai. Việc này giống như lâu nay người ta vẫn nói “bổ nhiệm cán bộ đúng quy trình”. Việc thực hiện đúng quy hoạch nhưng là đúng với quy hoạch đã được điều chỉnh. Còn điều chỉnh quy hoạch đó lại không theo đúng quy trình. Bởi thế mà giờ đây, có lẽ rất khó có phép màu nào cứu vãn được quy hoạch của Hà Nội.

Chúng ta vẫn còn nặng cách điều hành theo chế độ thân hữu. Ông chủ tịch quận có ông em là chủ tịch phường, ngoài anh em thì có bạn bè nâng đỡ nhau, tất cả làm hỏng một mối quan hệ hành chính. Vì thế, chúng ta phải thiết lập kỷ luật cơ quan hành chính một cách nghiêm túc, không có chuyện thân hữu nữa. Đã ngồi vào cương vị quản lý thì phải thực hiện đúng nhiệm vụ.

Cùng với đó, phải mở rộng cơ chế người dân tham gia giám sát, công khai minh bạch thông tin và tăng sự giải trình của cơ quan quản lý. Đó là các yếu tố trụ cột của một nền quản trị nghiêm túc. Nếu làm tốt chắc chắn sẽ không còn tình trạng quy hoạch và điều chỉnh quy hoạch một cách tràn lan như hiện tại.

GS. Đặng Hùng Võ, Nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên & Môi trường

Từ 1/10, tiếp nhận hồ sơ mua nhà ở xã hội Tây Nam Linh Đàm