EU quay lại với điện than, tác động gì tới chuyển dịch năng lượng Việt Nam?

Chỉ là giải pháp tình thế, chính sách không thay đổi

Tại tọa đàm “Chiến lược và hợp tác thúc đẩy chuyển đổi năng lượng Việt Nam” do Báo Công thương tổ chức ngày 22/6, nhiều chuyên gia bày tỏ lo ngại việc một số nước Châu Âu (EU) quay trở lại nhiệt điện than, sẽ tác động đến chuyển dịch năng lượng tại Việt Nam.

Bởi, nước ta đang đẩy mạnh thực hiện chuyển đổi ngành năng lượng theo hướng “xanh, sạch” hơn nhằm hướng đến cam kết phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

Tức là, giảm tối đa các nhà máy nhiệt điện than, không phát triển thêm nhà mới sau năm 2030, xem xét chuyển đổi một số nguồn điện than sang sử dụng khí LNG, biomass, amoniac hoặc hydrogen... Đồng thời tăng khai thác các nguồn điện khí tự nhiên, năng lượng tái tạo;...

Như vậy, mục tiêu chuyển đổi của chúng ta đang trái với thực tế, tăng cường dùng điện than của các nước EU khi thiếu khí đốt.

Nói về vấn đề này, ông Sean Lawlor, chuyên gia năng lượng, Đại sứ quán Mỹ tại Việt Nam thẳng thắn thừa nhận, đó là giải pháp khi giá khí đốt tăng cao, do Nga đóng đường dẫn khí đốt sang EU.

Song, ông Sean Lawlor khẳng định, đó chỉ là động thái gần đây liên quan tới sự việc đang diễn ra Châu Âu (xung đột Nga - Ukraine), còn chính sách về than không hề thay đổi.

Làm gì để thúc đẩy chuyển dịch năng lượng ở Việt Nam?

"Việt Nam có nhiều lợi thế trong quá trình chuyển đổi năng lượng", là nhận định của ông ông Nguyễn Ngọc Hưng, Trưởng phòng Kinh tế Năng lượng, Viện Năng lượng (Bộ Công thương).

Theo ông Hưng, điểm mạnh trong chuyển đổi năng lượng của Việt Nam là nguồn tài nguyên, nhất là năng lượng tái tạo đa dạng, phong phú và nằm trong khu vực tiềm năng của trao đổi giao thương năng lượng... Trong khi, các nguồn tài nguyên sơ cấp truyền thống (than, thuỷ điện...) đang suy giảm nhanh chóng, nhu cầu chuyển đổi cao.

Ngược lại, điểm yếu lại là thiếu khung pháp lý tạo đà phát triển sử dụng năng lượng hiệu quả, cũng như tỷ lệ nội địa hoá công nghệ ngành năng lượng thấp, thiếu cơ chế hỗ trợ và thúc đẩy nội địa hoá công nghệ. Bên cạnh đó, thị trường năng lượng cạnh tranh mới ở giai đoạn đầu, chưa phát triển đồng bộ.

Do đó, theo vị này, rất cần khuôn khổ pháp lý để hấp dẫn các nhà đầu tư.

"Chúng ta cần nhanh chóng xây dựng các khuôn khổ pháp lý cho các lĩnh vực mà chúng ta cho là trụ cột để thực hiện. Các khuôn khổ pháp lý được thiết lập vững chắc sẽ là nền tảng để thúc đẩy công nghệ cùng các giải pháp góp phần cho việc chuyển đổi năng lượng tại Việt Nam thành công”, ông Hưng nhấn mạnh.

Là đơn vị đi đầu trong hỗ trợ chuyển dịch năng lượng, ông Deepak Maloo, Giám đốc mảng điện gió, khu vực châu Á – Thái Bình Dương, Tập đoàn GE (Mỹ) cho rằng, tài chính, giá hợp lý là bài toán hóc búa mà bất kỳ quốc gia nào cũng gặp trên con đường chuyển đổi năng lượng sạch hơn.

Song ông lưu ý, phát triển tích hợp các nguồn năng lượng song hành cùng ứng dụng công nghệ sẽ giải quyết bài toán này. "Về mặt công nghệ, Việt Nam có thời gian làm việc với các công ty có hàng trăm năm kinh nghiệm để chuyển dịch các nhà máy dùng than sang khí", đại diện GE nhận xét.

Việc chuyển dịch năng lượng cũng là thách thức lớn cho hệ thống điện quốc gia khi nguồn điện NLTT tăng cao. Ông Nguyễn Đức Ninh, Giám đốc Trung tâm Điều độ hệ thống điện quốc gia (A0) khuyến nghị việc thúc đẩy các chương trình điều chỉnh phụ tải điện thương mại nhằm cải thiện khả năng đáp ứng của tải trọng dựa trên thị trường; cải thiện và nâng cấp cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin, nâng cao nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu mới về vận hành hệ thống điện và thị trường...

Người dân dùng nhiều điều hòa chống nóng, tiêu thụ điện lập kỷ lục mới