Đề xuất bắt buộc ô tô cá nhân phải lắp camera giám sát hành trình

Gần 4 triệu ô tô cá nhân có thể phải lắp thiết bị giám sát hành trình

Tại dự thảo Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ đang được lấy ý kiến, Bộ Công an đề xuất: Một trong những điều kiện để xe cơ giới, xe máy chuyên dùng tham gia giao thông đó là có thiết bị giám sát hành trình, thiết bị thu thập dữ liệu, hình ảnh người lái xe, dữ liệu, hình ảnh bảo đảm an toàn hành trình.

Điều này đồng nghĩa với việc, không chỉ xe ô tô kinh doanh vận tải, tới đây, ô tô cá nhân cũng bắt buộc phải lắp đặt camera giám sát hành trình.

Theo các chuyên gia, song song với việc luật hoá quy định, cơ quan quản lý chắc chắn sẽ ban hành chế tài xử lý nếu chủ xe không tuân thủ quy định.

Ông Nguyễn Văn Quyền, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam cho biết, theo quy định hiện hành, chỉ bắt buộc tất cả ô tô kinh doanh vận tải phải lắp đặt thiết bị giám sát hành trình. Trong đó, chỉ có xe chở hành khách hoặc xe chở hàng hoá hạng nặng (xe đầu kéo, xe công – ten – nơ) mới bắt buộc phải lắp đặt camera giám sát. Các đơn vị kinh doanh vận tải đều đã chấp hành nghiêm túc quy định này.

"Trong kinh doanh vận tải, việc lắp đặt thiết bị giám sát hành trình, camera giám sát trên ô tô ngoài việc phục vụ công tác quản lý nhà nước (giám sát về tốc độ, hành trình phương tiện; thời gian lái xe) còn phục vụ cho việc quản trị của doanh nghiệp", ông Quyền nói và cho biết: Các doanh nghiệp vận tải thông qua thiết bị giám sát hành trình để theo dõi số km xe chạy, từ đó xác định được thời điểm thực hiện bảo dưỡng xe định kỳ, quản lý về tiêu hao nhiên liệu, định mức thay lốp, tính tiền lương của lái xe. 

Dữ liệu camera giám sát cũng giúp quản chặt quá trình vận hành trên đường của lái xe, xử lý các tình huống của hành khách như để quên hành lý,…

"Việc sử dụng dữ liệu để phục vụ công tác quản lý nhà nước về hoạt động kinh doanh vận tải chỉ chiếm 30% tính năng của thiết bị giám sát hành trình, camera giám sát; 70% còn lại phục vụ quản trị doanh nghiệp", ông Quyền nhấn mạnh.

Theo ông Quyền, thực hiện quy định lắp đặt các thiết bị trên phát sinh 2 nguồn chi phí cho mỗi doanh nghiệp, trong đó, chi phí ban đầu phải bỏ ra để mua thiết bị lắp đặt trên các xe; chi phí thứ hai là chi phí duy trì hợp đồng dịch vụ với đơn vị cung cấp dịch vụ bảo trì, bảo dưỡng, truyền dẫn, khai thác dữ liệu của thiết bị này theo từng tháng (dao động từ 80 – 100 nghìn đồng/thiết bị/tháng).

"Hiện nay, các thiết bị này đang phục vụ tương đối hiệu quả cho quản trị của các doanh nghiệp. Tuy nhiên, việc sử dụng dữ liệu của các thiết bị này để phục vụ công tác quản lý nhà nước mới chỉ đáp ứng được 50-60% yêu cầu, chưa thực sự khai thác đầy đủ, triệt để các tính năng, tác dụng", ông Quyền nhìn nhận và lý giải nguyên nhân là do: Cơ sở phần mềm tích hợp dữ liệu chưa đủ thông minh để phục vụ hữu hiệu nhất, nhiều khi còn bị gián đoạn.

Về vấn đề này, trao đổi với PV Báo Giao thông, đại diện Cục Đường bộ Việt Nam cho biết, hệ thống xử lý thông tin từ thiết bị GSHT xe kinh doanh vận tải của Cục do được xây dựng thời gian đã lâu (từ năm 2015), công nghệ lạc hậu, hạn chế về năng lực xử lý, dữ liệu tổng hợp hàng tháng chưa được kịp thời; do vậy việc xử lý, chấn chỉnh vi phạm đối với đơn vị vận tải còn chậm.

Hệ thống xử lý dữ liệu hình ảnh camera mới dừng lại ở bước thử nghiệm, hiện các Sở GTVT đang phải theo dõi, trích xuất dữ liệu trên phần mềm của đơn vị vận tải, nên công tác quản lý gặp nhiều khó khăn.

Nguyên nhân là do nguồn kinh phí để xây dựng, nâng cấp, duy trì và vận hành các hệ thống quản lý hoạt động vận tải hầu như không có. Các hệ thống hiện nay chủ yếu do các đơn vị công nghệ thông tin hỗ trợ xây dựng, vận hành miễn phí.

Cục đã tham mưu Bộ GTVT bố trí nguồn vốn xây dựng hệ thống công nghệ thông tin quản lý hoạt động kinh doanh vận tải toàn quốc để giám sát chặt chẽ hoạt đối với các loại hình kinh doanh vận tải hơn trong thời gian tới.

Bước đột phá trong ứng dụng công nghệ quản lý an ninh, trật tự, an toàn giao thông

Về đề xuất mới của Bộ Công an tại Dự thảo Luật, ông Quyền cho hay: Cả nước hiện có hơn 1 triệu xe kinh doanh vận tải, chiếm ¼ tổng số xe ô tô hiện có. Với đề xuất tại dự thảo luật TTATGT, gần 4 triệu ô tô còn lại cũng sẽ phải lắp đặt thiết bị camera giám sát hành trình.

"Đây là một đề xuất có tác động lớn đến người dân. Do vậy, cần làm rõ mục tiêu của đề xuất cũng như việc quản lý, hình thành, tích hợp dữ liệu thu thập", ông Quyền nhấn mạnh.

Từ đó, ông Quyền kiến nghị cơ quan soạn thảo nên có nghiên cứu, khảo sát, trình bày rõ mục tiêu, ý tưởng quản lý để xem xét tính khả thi cũng như đánh giá tác động chi phí xã hội bỏ ra thực thi như thế nào so với ý nghĩa mang lại; như vậy sẽ thuyết phục hơn.

Ủng hộ đề xuất lắp đặt thiết bị giám sát hành trình cho cả xe cá nhân, TS Khương Kim Tạo, nguyên Phó Chánh văn phòng Uỷ ban An toàn giao thông Quốc gia cho rằng, đề xuất trên sẽ tạo bước đột phá trong ứng dụng công nghệ để quản lý an ninh trật tự, an toàn giao thông tại Việt Nam.

Ứng dụng công nghệ trong giám sát trật tự giao thông sẽ tạo sự minh bạch, khách quan, toàn diện, tuy nhiên, dự thảo đề xuất xe cơ giới sẽ bao gồm cả xe mô tô, xe gắn máy, như vậy là không cần thiết.

Chỉ nên quy định xe ô tô và các loại xe tương tự như rơ-moóc hoặc sơ-mi rơ-moóc được kéo bởi xe ô tô; xe chở hàng, chở khách bốn bánh có gắn độn

TS Khương Kim Tạo, nguyên Phó Chánh văn phòng Uỷ ban ATGT Quốc gia

"Thiết bị camera giám sát hành trình hiện nay có nhiều loại, tuỳ thời gian lưu trữ, chất lượng hình ảnh, dữ liệu mà giá thành sẽ khác nhau. Song song với việc ban hành luật, cơ quan chức năng cũng cần nghiên cứu, ban hành quy chuẩn thiết bị (về kiểu loại, yêu cầu kỹ thuật tối thiểu, hướng dẫn cách lắp đặt,…) phù hợp với loại xe cá nhân. Việc này nên tham khảo quốc tế và chọn lọc áp dụng phù hợp với tình hình thực tế trong nước" - TS Khương Kim Tạo nói và cho rằng lắp đặt thiết bị camera giám sát hành trình trên mỗi ô tô sẽ không chỉ thu thập được dữ liệu của phương tiện này mà còn có dữ liệu của toàn bộ không gian mà chiếc xe đó lưu thông qua, góp phần nâng cao vai trò, hiệu quả của công tác quản lý trật tự an toàn giao thông, an ninh xã hội.

"Lấy ví dụ trong khi di chuyển trên đường, thiết bị camera giám sát hành trình ô tô có thể ghi lại được hình ảnh một vụ trộm cắp, cướp giật sẽ trở thành cơ sở để cơ quan công an điều tra, xử lý", ông Tạo nói và cho biết, điều này còn góp phần quan trọng trong việc xử lý, giải quyết các tình huống va chạm, tai nạn giao thông.

Ủng hộ đề xuất này, ông Tạo cho rằng chi phí lắp đặt thiết bị có thể sẽ là khó khăn khi triển khai tuy nhiên xét về ý nghĩa, tác dụng mà nó mang lại trong bảo đảm an toàn giao thông, đảm bảo tính mạng con người, giảm thiệt hại về TNGT, nếu tuyên truyền để người dân hiểu, sẽ nhận được đồng thuận cao.

"Thực tế, hiện nay dù chưa có quy định nhưng rất nhiều chủ xe đã chủ động lắp đặt thiết bị này, camera quay bên ngoài xe nên cũng không ảnh hưởng đến quyền riêng tư, tự do cá nhân", ông Tạo nhìn nhận.

Cũng theo ông Tạo, song song với quy định mọi ô tô phải lắp đặt thiết bị này, cần ban hành quy định trách nhiệm của chủ xe, lái xe trong việc cung cấp dữ liệu thiết bị cho cơ quan chức năng.

Đối với xe kinh doanh vận tải, hiện nay đã có quy định truyền dữ liệu của thiết bị giám sát hành trình, camera giám sát về Hệ thống phần mềm của Cục Đường bộ Việt Nam và đã phục vụ khá tốt trong công tác quản lý hoạt động kinh doanh vận tải.

Đối chiếu với đề xuất của Bộ Công an, nếu tất cả dữ liệu từ thiết bị camera giám sát hành trình của khoảng 5 triệu ô tô được truyền về một trung tâm xử lý sẽ tạo ra kho dữ liệu quý giá trong công tác quản lý trật tự, an toàn giao thông.

"Hiện nay, công nghệ phát triển rất mạnh mẽ, việc ứng dụng trong xây dựng bộ lọc để lọc các trường thông tin cần thiết trong kho dữ liệu phục vụ công tác quản lý trật tự an toàn giao thông là khả thi", ông Tạo nhìn nhận và cho biết, để giảm áp lực kinh tế cho người dân, cơ quan quản lý sẽ phải là người chịu chi phí cho việc truyền dẫn dữ liệu của các phương tiện cá nhân.